Η υποβλητική έκθεση Marginalia που έστησε στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής η ιστορικός τέχνης και καλλιτεχνική διευθύντρια του annexM Άννα Καφέτση, συνεχίζεται. Αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού που παρά τις υγειονομικές συνθήκες σπεύδει να παρακολουθήσει τα έργα της Βιργινίας Μαστρογιαννάκη, της Νίνας Παππά, του Ηλία Μαμαλιόγκα και του Σπύρου Βραχωρίτη που συνθέτουν την εγκατάσταση.

Βιντεοεγκαταστάσεις και βιντεογραφημένες περφόρμανς που πραγματοποιήθηκαν in situ ή μέσα στην πόλη. Παρουσιάζονται μετά τη δύση του ήλιου σε μεγάλες οθόνες προβολής και μικρά μόνιτορ σε οκτώ διαφορετικά σημεία του Κήπου. Έτσι ο ποιητής περιηγείται σε ποιητικό περίπατο αναστοχασμού του εαυτού (του).

Ευκαιρία για ενδοσκόπηση

Διότι η έκθεση ανοίγει υπόγειο διάλογο με το επετειακό έτος των διακοσίων χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Φέτος, τη χρονιά των μεγάλων εθνικών αναθεωρήσων. Αναδρομή στη μεγάλη, περιπετειώδη πορεία της εθνικής ολοκλήρωσης και αναπροσδιορισμός των στόχων. Ευκαιρία για ενδοσκόπιση.

Στο περιθώριο των μεγάλων αφηγήσεων, η συλλογική έκθεση αναστοχάζεται το εθνικό «εμείς». Εστιάζει όμως στο άτομο ως μονάδα, σε λοξές, έκκεντρες, «ξενικές» στάσεις ζωής. Αυτό που εν ολίγοις σημαίνει «υποκειμενικές εμπειρίες».

Μέσα από μοναχικές, «ενσώματες» δράσεις στο δημόσιο χώρο αναδεικνύει όψεις μιας ανατρεπτικής επιτελεστικότητας στο ηθικο-πολιτικό και κοινωνικό πεδίο. Οι αυτοβιογραφικές προσωπικές μαρτυρίες φέρνουν στο φως σύνολο αξιών που επιτελούνται σιωπηρά και αθόρυβα. Αθέατες μέσα στον δημιουργικό οίστρο του ιδιωτικού εγκλεισμού.

Όπως σημειώνει η γνωστή επιμελήτρια: «Στα λευκά περιθώρια της επίσημης ηρωικής εικονογραφίας, σημειώνει η επιμελήτρια στον κατάλογο της έκθεσης, στριμώχνονται με μικρά γράμματα και αινιγματική, χασματική γραφή, ελλείψεις, απώλειες, δοκιμές, εμπειρίες αντοχής και δημιουργικού πάθους, επιμονής και αντίστασης. Όλες οι πτυχές του βίου, χωρίς θέμα. Οι εξόριστες ατομικές ζωές, τραυματισμένες και δημιουργικές, αφήνουν από την άκρη του δρόμου ίχνη και κληρονομιά. Αναγνωρίζονται ως το έτερον της Ιστορίας».

Υπαρξιακές εικόνες

Στην ωριαία επιτελεστική δράση της Βιργινία Μαστρογιαννάκη με τίτλο Reading in / Reading out A’, 2021) μια ευθυτενής γυναικεία μορφή διαβάζει από την αρχή έως το τέλος το εμβληματικό κείμενο του πρώτου Συντάγματος της ανεξάρτητης Ελλάδας του 1822.

Στο άλλο άκρο, ανάμεσα στις φυλλωσιές, μια διαφορετική εμπειρία υποβάλλεται από το έργο του Ηλία Μαμαλιόγκα και της Βιργινίας Μαστρογιαννάκη με τίτλο Όρθρος (2018): Την ώρα του όρθρου, μια σιωπηρή γυναικεία τελετουργία πραγματοποιείται έξω από τον περίκλειστο περίβολο της αθωνικής μοναστικής πολιτείας.

Στις Γραφές (2021) της Νίνας Παππά, σπαράγματα λίθινων αρχαίων επιγραφών επαναλαμβάνονται διάσπαρτα ανάμεσα στα μονοπάτια. Σύντομες αινιγματικές βιντεογραφίες που παραπέμπουν σε ανοιχτά (υπαρξιακά;) ερωτήματα. «Στον ίσκιο μιας σπαραγμένης κληρονομιάς που ενέπνευσε και μαζί στοίχειωσε τον θεμελιωτικό 19ο αιώνα», όπως παρατηρεί.

Οδηγούν σε άνοιγμα του Κήπου όπου διασταυρώνονται οι δρόμοι δύο παθιασμένων επιστημόνων του Άγγελου Π. Ματθαίου και του Κλάους Άλοφ (Klaus Hallof), Έλληνα και Γερμανού αντιστοίχως. Στο έτερο έργο της Παππά που τιτλοφορείται Σημειώσεις (2021), ο θεατής βυθίζεται στα αρχείο των δύο διαπρεπών μελετητών της επιγραφικής επιστήμης στις κλασικές σπουδές και την αρχαιολογία.

Στήνει δύο μονολόγους πάνω σε αναρίθμητες σημειώσεις και τα απόγραφα αρχαίων επιγραφών τη στιγμή που επιχειρούν την επίπονη αποκρυπτογράφηση του δυσανάγνωστου ή ελλείποντος κειμένου. Ο θεατής παρατηρεί την εξέλιξη μιας κοινής ερωτικής σχέσης ζωής με την ελληνική γλώσσα και τη γραμματεία. Βιώνεται, δοκιμάζεται, πενθείται αλλά δεν τελειώνει.

Η Γυναίκα της Ζάκυνθος

Η έκθεση κλείνει με τη βιντεογραφία του Σπύρου Βραχωρίτη Το φάντασμα της ελευθερίας (2021). Προσθέτει και εκείνος τη δική του ερμηνευτική εκδοχή γύρω από το πιο απόκρυφο πεζογράφημα του Διονυσίου Σολωμού, Η Γυναίκα της Ζάκυθος.

«Ο σολωμικός λόγος εισβάλλει στο βίντεο ως ξένο σώμα, διασαλεύει τη μνημειακή δημόσια τάξη ανάμεσα στο γειτονικό άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου και λίγα μέτρα πιο πέρα το μνημείο του δολοφονηθέντος Ίωνα Δραγούμη», υπογραμμίζουν οι διοργανωτές.

«Αρχειοθετείται στο σώμα του Κήπου και της πόλης».

Η Γυναίκας της Ζάκυθος λειτουργεί σήμερα ως πολιτική αλληγορία. Όλο και πιο εκφραστική, παρά τα όσα αποκρύπτει. «Το αινιγματικό πεζογράφημα δεν έχει σχέση ούτε με γυναίκα ούτε με Ζάκυνθο», αναφέρει ο θεατρικός σκηνοθέτης, αποκαλύπτοντας τα χαρτιά του. «Αποτελεί τον γεωγραφικό και ιστορικό προσδιορισμό μιας αλληγορίας για ένα φάντασμα, το φάντασμα της Ελευθερίας σε ελεύθερη πτώση…».

Με το annexM, η Άννα Καφέτση ανέλαβε τα εικαστικά του μεγάλου. Μια θέση πο επιτρέπει στη διάσημη διδάκτωρ της αισθητικής,να αναδείξει το βάθος του βλέμματός της στη σύγχρονη τέχνη.

«Απ’ όπου πέρασα έχω αφήσει κάτι. Το ίδιο θέλω να κάνω κι εδώ», είχε δηλώσει σε εφημερίδα μόλις ανέλαβε τα νέα της καθήκοντα το 2018.

Η παρουσία της αφήνει ήδη τα αναξίτηλα ίχνη της.

Πληροφορίες

Marginalia

Παράταση έως την Κυριακή 26.9.2021

Επιμέλεια έκθεσης: Άννα Καφέτση

Σπύρος Βραχωρίτης, Ηλίας Μαμαλιόγκας,
Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Νίνα Παππά

Ώρες λειτουργίας: 20.00–24.00 καθημερινά
Στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών

Είσοδος ελεύθερη

Διαβάστε επίσης: Αλεξία Αντσακλή Βαρδινογιάννη: Πώς τίμησε τα 10 χρόνια Artflyer χαρίζοντάς του εκθεσιακό χώρο

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση