Ανοίγει το Σάββατο το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων – Πρώτη φορά ολόκληρη η Συλλογή Μητσοτάκη

Μία κιβωτός του πολιτισμού που άνθησε στην Κρήτη από την βαθιά Προϊστορία και την Μινωική εποχή ως και τη Ρωμαϊκή,  με διαρκή συνέχεια μέσα στο χρόνο και ένα δυναμικό, νέο τοπόσημο για την πόλη των Χανίων, πόλο έλξης για Έλληνες και ξένους επισκέπτες που φθάνουν στο νησί, είναι το ολοκαίνουργο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, που ανοίγει τις πύλες του το Σάββατο.

Σ΄ ένα εντυπωσιακό κτίριο – που έχει ανεγερθεί στην περιοχή της Χαλέπας σε σχέδια του αρχιτέκτονα Θεοφάνη Μπομπότη – αναδεικνύεται πλέον όλος ο πλούτος των αρχαιολογικών ευρημάτων, που έχουν έρθει στο φως σε διάστημα πολλών ετών. Συνολικού εμβαδού 6.000 τ.μ. και περιλαμβάνοντας πλην των εκθεσιακών χώρων και όλους τους άλλους, που είναι απαραίτητοι για την εύρυθμη λειτουργία του, φιλοξενεί περί τις 3.500 αρχαία αντικείμενα που φωτίζουν τον θαυμαστό αρχαίο πολιτισμό του νησιού. Από αυτά μάλιστα τα 1000 εκτίθενται για πρώτη φορά.

«Αποτελεί όχι μόνο κιβωτό για τη διαφύλαξη του εξαιρετικά πλούσιου πολιτιστικού αποθέματος της περιφερειακής ενότητας των Χανίων, αλλά και ιδιαίτερα σημαντικό οικονομικό και αναπτυξιακό πόρο για την Κρήτη, αλλά και για τη χώρα.  Τα Χανιά αποκτούν έναν επιπλέον χώρο πολιτισμού, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας», όπως έχει πει η υπουργός Πολιτισμού κυρία Λίνα Μενδώνη, η οποία έχει παρακολουθήσει από κοντά την εξέλιξη των εργασιών ώσπου το μουσείο να είναι έτοιμο για να παραδοθεί στο κοινό.

Η ίδια άλλωστε θα είναι παρούσα στην Κρήτη για τα θυρανοίξια, που συμπίπτουν και με την εορτή του Πάσχα των Καθολικών.

Η έκθεση και τα ευρήματα

Ευρήματα κυρίως της Μινωικής και της Ρωμαϊκής εποχής είναι τα περισσότερα από τα εκθέματα, προερχόμενα από ανασκαφές σε όλη την περιοχή. Συμπεριλαμβάνονται όμως και αρχαία από τις πόλεις της Κυδωνίας, της Υδραμίας, της Πολυρρήνιας, της Κισσάμου, της Λισσού, όπως επίσης από την Γαύδο κ. ά.

Πρόκειται για γλυπτά, ανάγλυφα, επιγραφές, αγγεία, κοσμήματα και νομίσματα, σαρκοφάγους και πολλά ακόμη. Ανάμεσά τους και μωσαϊκά δάπεδα, όπως αυτό που απεικονίζει σκηνή με τον Διόνυσο και την Αριάδνη.

Η έκθεση ακολουθεί την πορεία μέσα στον χρόνο, που διαπερνά τους προϊστορικούς οικισμούς και τις πόλεις των ιστορικών χρόνων της περιφερειακής ενότητας των Χανίων, αναδεικνύοντας την κοινωνική και διοικητική οργάνωση, τη θρησκεία, το εμπόριο, τον πόλεμο, τα ταφικά έθιμα αλλά και την καθημερινή ζωή των κατοίκων: τα σπίτια με τα αντικείμενα που βρίσκονταν μέσα σε αυτά, όπως τα σκεύη, ακόμη όμως και τα είδη που σχετίζονταν με τις ασχολίες των γυναικών ή τον καλλωπισμό τους.

Πέντε είναι οι θεματικοί άξονες γύρω από τους οποίους διαρθρώνεται η έκθεση, με τον πρώτο να αποτελεί κατά κάποιο τρόπο την αφήγηση της ιστορίας του μουσείου, το οποίο, όπως είναι γνωστό φιλοξενήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα, από το 1962 μέχρι το 2020 στο εκπληκτικό κτίριο του μοναστηριού  του Αγίου Φραγκίσκου, στο κέντρο της πόλης (vα σημειωθεί, ότι το μουσείο είχε ιδρυθεί από 1899).

Ενώ με την δεύτερη ενότητα ο επισκέπτης εισάγεται στην έκθεση και πληροφορείται  για τις αρχαιολογικές έρευνες και τις ανασκαφές στην περιοχή των Χανίων.

Οι ενότητες

Η Προϊστορική και η Ιστορική εποχή, που αναπτύσσονται σε ισάριθμες ενότητες, αποτελούν το κύριο, εκθεσιακό σώμα του μουσείου, που ολοκληρώνεται στην πέμπτη ενότητα με την έκθεση για πρώτη φορά ολόκληρης της Συλλογής Κωνσταντίνου, Μαρίκας και Κυριάκου Μητσοτάκη και άλλων ιδιωτικών συλλογών, που έχουν δωρισθεί στο μουσείο.

Κάθε μία από τις ενότητες εξάλλου διαρθρώνεται από μικρότερες ώστε παράλληλα με την χρονολογική ανάπτυξη των εκθεμάτων να υπάρχει και η θεματική.  Παρ΄ότι λοιπόν το κύριο βάρος δίνεται  στην Μινωική και την Ρωμαϊκή εποχή, η έναρξη της αφήγησης γίνεται με την ανάδειξη της πρώτης, αποδεδειγμένης παρουσίας ανθρώπων στην Κρήτη, συγκεκριμένα στην Γαύδο της Παλαιολιθικής εποχής, από την οποία προέρχονται πολλά εργαλεία και άλλα κατάλοιπα, όπως αγγεία, οστά κλπ.  Έτσι διαπιστώνεται και η εισαγωγή οψιανού για την κατασκευή των εργαλείων από την Μήλο περί την 11^η χιλιετία π.Χ.

Πληροφορίες για την έναρξη της Μινωικής εποχής δίνουν εξάλλου τα αντικείμενα, που έχουν ανασκαφεί σε διάφορα σπήλαια, ενώ ένα κυκλαδικό ειδώλιο από την Επισκοπή Κισσάμου μαρτυρεί την ανάπτυξη των σχέσεων με τις Κυκλάδες. Για να ακολουθήσουν οι πρώτοι οργανωμένοι οικισμοί της Προανακτορικής εποχής, μεταξύ των οποίων στον λόφο Καστέλι. Μία σφραγίδα μάλιστα, αποκαλούμενη «του Ηγεμόνα», που χρονολογείται στα 1450 π.Χ. και αναπαριστά ακριβώς το τοπίο αυτού του λόφου.

Tα ευρήματα από την Κυδωνία, στη συνέχεια, μαρτυρούν το πέρασμα από την Μινωική κυριαρχία στην Μυκηναϊκή, που στην δυτική Κρήτη είναι ισχυρότερη, για να γίνει καθολική στη συνέχεια, μετά την καταστροφή των μινωικών ανακτόρων της Κνωσού.

Η Κρήτη όμως συνεχίζει να ακμάζει και τα ευρήματα που δείχνουν την ανάπτυξη του εμπορίου όχι μόνον στο Αιγαίο αλλά και ως την Κύπρο και στη Συρία στα ανατολικά και στη Σαρδηνία δυτικά είναι πάμπολλα αλλά και εκλεπτυσμένα, φανερώνοντας την υψηλή ποιότητα των καλλιτεχνικών εργαστηρίων.

Οι συλλογές

Στα 1062 ανέρχονται τα αντικείμενα της Συλλογής Κωνσταντίνου, Μαρίκας και Κυριάκου Μητσοτάκη, ένα μέρος μόνον των οποίων, περί τα 400 παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά το 1992 στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Μέρος αυτών εκτέθηκαν και στο μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου, καθώς δεν υπήρχε δυνατότητα μεγάλης ανάδειξης, λόγω του περιορισμένου χώρου.

Πρόκειται για αγγεία, ειδώλια, σφραγίδες, κοσμήματα, εργαλεία, όπλα  και σκεύη, φτιαγμένα από πηλό, μέταλλο _και χρυσό_ λίθους, γυαλί κλπ. χρονολογούμενα από την 4^η π.Χ. χιλιετία ως τον 3^ο μ.Χ. αιώνα.

Η συλλογή, να σημειωθεί, έχει δωρισθεί στο Ελληνικό Δημόσιο από το 2000 ενώ τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους έγινε και η πρώτη παρουσίασή της στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα.

Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων παρέχει μεγάλους χώρους για τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων και εκδηλώσεων ενώ να σημειωθεί, παράλληλα με την έναρξη της λειτουργίας του ανοίγει και το πωλητήριο του ΟΔΑΠ.

Σύντομα εξάλλου θα αποκτήσει και αναψυκτήριο καθώς ο διαγωνισμός έχει ήδη αρχίσει. Η ολοκλήρωση του μουσείου τέλος έγινε ολοκληρωθεί στο πλαίσιο του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Κρήτης – ΕΣΠΑ 2007-2013 ενώ η  οργάνωση της έκθεσης και ο εξοπλισμός των αποθηκών χρηματοδοτήθηκε με 3.300.00 ευρώ από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης – ΕΣΠΑ 2014-2020, καθώς και από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του ΥΠΠΟΑ και της Περιφέρειας Κρήτης.