Από το 1931 ως το 1939 ένα τμήμα της παλιάς Αθήνας στους πρόποδες της Ακρόπολης άλλαξε εντελώς όψη, καθώς μια ολόκληρη γειτονία «εξαφανίστηκε», προκειμένου να έρθουν στο φως οι σημαντικές αρχαιότητες που βρίσκονταν στο σημείο. Πρόκειται για την Αρχαία Αγορά της Αθήνας βέβαια, που αποκαλύφθηκε μετά τις ανασκαφές της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών σ΄αυτήν την συνοικία της Πλάκας, που ονομαζόταν Βρυσάκι.

Τα σπιτάκια -μαγαζιά, καφενεία, παράγκες προσφύγων αλλά και κάποια νεοκλασικά- απαλλοτριώθηκαν και κατεδαφίστηκαν, περί τις 5000 κάτοικοι μετακινήθηκαν σε άλλες περιοχές, ωστόσο παρά το τίμημα δεν μπορεί να πει κανείς ότι ο σκοπός δεν ήταν σημαντικός: Η αποκάλυψη του πολιτικού κέντρου της πρώτης δημοκρατίας του κόσμου και ταυτόχρονα της εμπορικής αγοράς της αρχαίας πόλης.

1

Αυλή στην οδό Ποσειδώνος 26, το 1933. Ένας μικρόκοσμος από 14 οικογένειες, συνολικά 49 άτομα, που ζούσαν σε αυτό το συγκρότημα
Αυλή στην οδό Ποσειδώνος 26, το 1933. Ένας μικρόκοσμος από 14 οικογένειες, συνολικά 49 άτομα, που ζούσαν σε αυτό το συγκρότημα

Το Βρυσάκι σώζεται σήμερα μόνον μέσα από τα αρχεία, κυρίως της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών και ένα μέρος του παρουσιάζεται τώρα, από τις 18 Ιουνίου στους χώρους της, αποκαλύπτοντας μια άλλη Αθήνα, σχεδόν ενός αιώνα πριν.

Σε επιμέλεια της Γραμματέως της ανασκαφής της Αρχαίας Αγοράς Σιλβί Ντιμόντ και σχεδιασμένη σκηνογραφικά από την ομάδα της Μικρής Άρκτου (Βιβή Γερολυμάτου και Ανδρέα Γεωργιάδη) η έκθεση με τίτλο «Βρυσάκι: Η Αναβίωση μιας Γειτονιάς μέσα από τα Αρχεία της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα» αναδεικνύει εξάλλου, και το σημαντικό ρόλο των αρχειακών τεκμηρίων στη γνώση μας για την «Παλαιά Αθήνα» γενικά και ειδικότερα για την συγκεκριμένη συνοικία.

Το Βρυσάκι

To Βρυσάκι και η ιστορία του αναβιώνει συγκεκριμένα, μέσα από έξι θεματικές ενότητες, που εκτείνονται πριν και μετά τις ανασκαφές της Αμερικανικής Σχολής το 1931, παρουσιάζοντας αρχειακό υλικό, που ξεκινά χρονολογικά από την Οθωμανική περίοδο και φθάνει έως και μετά τον Β ́ Παγκόσμιο πόλεμο.

Παρουσιάζεται η μορφή και η αρχιτεκτονική των κτηρίων της, οι δρόμοι, οι πλατείες, οι γέφυρες, οι εκκλησίες, σκηνές από την καθημερινή ζωή κατοίκων και περαστικών, οι εγκαταστάσεις των προσφύγων και βέβαια οι αρχαιολογικές ανασκαφές.

Παγούρι από μόλυβδο, παγούρι, εγγεγραμμένο με την ημερομηνία 1776. Ανασκαφές Αγοράς
Παγούρι από μόλυβδο, παγούρι, εγγεγραμμένο με την ημερομηνία 1776. Ανασκαφές Αγοράς

Τα εκθέματα είναι αρχιτεκτονικά στοιχεία των σπιτιών που κατεδαφίστηκαν, αρχαιολογικά ευρήματα από τις ανασκαφές, αντικείμενα από την καθημερινή ζωή των κατοίκων, κάποια εκ των οποίων χρησιμοποιήθηκαν και για την αποθήκευση των αρχαιοτήτων.

Όπως για παράδειγμα κουτιά παπουτσιών, τσιγάρων, ντενεκέδες κλπ. Η πλαισίωση όλων αυτών εξάλλου γίνεται με οπτικοακουστικό υλικό.

Συνοικισμός προσφύγων, που βρισκόταν στα πέριξ της πλατείας Θησείου
Συνοικισμός προσφύγων, που βρισκόταν στα πέριξ της πλατείας Θησείου

Το γιγάντιο έργο

Να σημειωθεί, ότι η ανασκαφή του χώρου είχε ανατεθεί από το κράτος στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, λόγω του τεράστιου κόστους, κυρίως των απαλλοτριώσεων, που δεν μπορούσε να αναληφθεί από το ελληνικό δημόσιο.

Πιο συγκεκριμένα επρόκειτο για 24 στρέμματα, όπου βρίσκονταν 365 σπίτια, ενώ αργότερα προστέθηκαν κι άλλα. Διευθυντής της ανασκαφής είχε διοριστεί ο αρχαιολόγος Τ. Λέσλι Σιρ και κοντά του βρέθηκε μια μεγάλη ομάδα, άλλων αμερικανών αρχαιολόγων.

Οι ανασκαφές άρχισαν στις 25 Μαΐου του 1931 ύστερα από αγιασμό, που έγινε στην γειτονική εκκλησία της Παναγίας Βλασσαρού, ενώ το 1956 είχε ολοκληρωθεί η αναστήλωση της Στοάς του Αττάλου αλλά και η αποκατάσταση του ναού των Αγίων Αποστόλων.

Σε κάθε περίπτωση επρόκειτο για ένα γιγάντιο έργο για τα ελληνικά δεδομένα, που είχε ασφαλώς και ένα λαμπρό αποτέλεσμα.

Η συνοικία το 1932 με φανερή την πυκνή της δόμηση στους πρόποδες της Ακρόπολης
Η συνοικία το 1932 με φανερή την πυκνή της δόμηση στους πρόποδες της Ακρόπολης

Info

Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών / Πτέρυγα Μακρυγιάννη: Σουηδίας 61
Έκθεση: «Βρυσάκι: Η Αναβίωση μιας Γειτονιάς μέσα από τα Αρχεία της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα»
Διάρκεια:18 Ιουνίου έως 3 Αυγούστου και 4 Σεπτεμβρίου έως 17 Νοεμβρίου

Διαβάστε επίσης:

Νέα εποχή για το Μουσείο Κανελλοπούλου στην Πλάκα – Στόχος η αναβάθμιση και η εξωστρέφεια

Οικία Παλαμά: Αποκατάσταση με αναφορά στην παλλαϊκή κηδεία του ποιητή στην Κατοχή

Οδηγούμε το BYD ATTO 3