Ακρόπολη: Τι βλάπτει το κορυφαίο μνημείο του πολιτισμού; 

Τις ημέρες του καύσωνα οι εικόνες των επισκεπτών της Ακρόπολης, που με 43 βαθμούς υπό σκιά έκαναν ουρές στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου έπαιξαν και πάλι ως ατραξιόν, για τους ευρισκόμενους στο ασφαλές περιβάλλον του κλιματισμού, Αθηναίους.

Πλήθος οι δηλώσεις στην κάμερα, τις περισσότερες φορές όμως, από ανθρώπους εξαιρετικά συνηθισμένους σε αναμονή, προκειμένου να επισκεφθούν ένα μνημείο, άρα υπομονετικούς και συγκαταβατικούς, παρά τις αγωνιώδεις, μερικές φορές προσπάθειες κάποιων τηλεοπτικών μέσων να εκμαιεύσουν ένα «ντροπή σας», που δεν ακούστηκε. 

Αυστηρότερες οι διαθέσεις αντίθετα, των ξεναγών, με κριτική και επιτόπου κατάθεση προτάσεων –διαφορετικών μεταξύ τους, χωρίς να λείψει και ο αντιπολιτευτικός χαρακτήρας τους – για την επίλυση του προβλήματος.

Από την πλευρά των τουριστικών πρακτόρων εξάλλου, μόνον πίεση, ώστε το πακέτο που έχουν ήδη πουλήσει –και τα άλλα που ακολουθούν – να λειτουργήσει σύμφωνα με το πρόγραμμα. Καθόλου μεμπτό, ασφαλώς.

Κι αφού όμως όλοι έχουν τα δίκια τους, τι ευθύνεται γι΄ αυτήν την τεράστια αναμονή εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο, για τον συνωστισμό στη δίοδο των Προπυλαίων εκεί όπου τις ώρες αιχμής οι επισκέπτες κρέμονται σαν τα σταφύλια, αλλά και για το στριμωξίδι πάνω στο βράχο σε βαθμό που να καθιστά προβληματική την πρόσληψη των μνημείων. 

Με τις διαστρώσεις πάντως, για τις οποίες είχε αναπτυχθεί τεράστια πολεμική, να έχουν διευκολύνει τα μέγιστα την επίσκεψη, κάτι που εντέχνως αποσιωπάται. Άλλωστε για να το αντιληφθεί κανείς επιβάλλεται να ανεβεί πάνω στην Ακρόπολη κι όχι να σχολιάζει από κάτω…

Το τετράωρο της πίεσης

Είναι σαφές όμως, ότι το σύστημα πάσχει. Το υπουργείο Πολιτισμού το γνωρίζει καλά και το γνωρίζει από χρόνια.

Το 2019 η επισκεψιμότητα στην Ακρόπολη ήταν η ίδια περίπου με φέτος, αλλά αν τα επόμενα χρόνια ο κορωνοϊός επέβαλλε σαρωτικούς περιορισμούς, η επανεκκίνηση του τουρισμού ήταν αναμενόμενο, ότι θα επανέφερε και θα ξεπερνούσε τα παλιά νούμερα.

Εντός του Ιουλίου έτσι, ο αριθμός επισκεπτών στην Ακρόπολη έφθασε στο ημερήσιο ρεκόρ των 23.000, νούμερο, που κρίνεται ως μη διαχειρίσιμο.

Κι αυτό, γιατί σύμφωνα με την σχετική μελέτη, που παρήγγειλε ο Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάδειξης Πολιτιστικών Πόρων, το ανώτατο όριο δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 20.000. 

Πόσο μάλλον, που το 50% του συνολικού αριθμού ανεβαίνει στον ιερό βράχο από τις 8 το πρωί έως τις 12 το μεσημέρι. 

Πρόκειται για ένα τετράωρο πραγματικής ασφυξίας στην Ακρόπολη, με το φαινόμενο να καταγράφεται ήδη από την αναμονή στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου.

Κι ο λόγος; Η έρευνα του ΟΔΑΠ δίνει μια ερμηνεία, μία εξέλιξη για την ακρίβεια, που πήρε μεγάλες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια. Την ταυτόχρονη δηλαδή, επίσκεψη των επιβατών όλων των τεράστιων κρουαζιερόπλοιων, που φθάνουν στον Πειραιά και στο πλαίσιο του πολύ σφικτού και συγκεκριμένου προγράμματός τους σε πακέτο, το οποίο έχει προπληρωθεί, επιβάλλεται να ανεβούν συγκεκριμένες ώρες στην Ακρόπολη.  

Η άφιξη έτσι, έστω πέντε κρουαζιερόπλοιων στο λιμάνι έχει ως αποτέλεσμα την υπερκάλυψη του αριθμού των επισκεπτών τις πρωινές ώρες, από το στάδιο της αναμονής με τις ουρές ως την άνοδο στον βράχο. Κάτι, που δεν συμβαίνει στη συνέχεια, από τις 12 το μεσημέρι και ως τις 8 το βράδυ, όταν η κατάσταση ομαλοποιείται.

Είναι σαφές δηλαδή, ότι αν και το υπουργείο Πολιτισμού καλείται να επιλύσει το πρόβλημα, η ευθύνη δεν είναι μόνον δική του. 

Οι ζώνες επίσκεψης

Απόλυτος αρμόδιο για την προστασία της Ακρόπολης, το υπουργείο Πολιτισμού ζήτησε από το 2022 μία μελέτη για τον καθορισμό των ζωνών επισκεψιμότητας, η εφαρμογή της οποίας ωστόσο έχει καθυστερήσει. 

Πρόκειται για σχέδιο, που επιβάλλει και τη συνεργασία των τουριστικών πρακτόρων, οι οποίοι δεν υπάγονται βεβαίως στο ΥΠΠΟ.  Χωρίς αυτό να σημαίνει ωστόσο, ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να τηρήσουν ληφθείσες αποφάσεις του υπουργείου.

Ειδικά για φέτος το επιχείρημα από την πλευρά τους είχε να κάνει με την μεγάλη εκτίναξη της κρουαζιέρας αφ΄ενός και γενικότερα με την αύξηση του τουριστικού ρεύματος και των οργανωμένων γκρουπ, πακέτα δηλαδή, που έχουν πουληθεί και πληρωθεί από μήνες.

Η μελέτη έτσι, παρ΄ ότι έτοιμη δεν εφαρμόστηκε – ήδη άλλωστε βρισκόμαστε στα μέσα του καλοκαιριού-  με ορίζοντα έναρξης πλέον, κατά πάσα πιθανότητα την 1η Σεπτεμβρίου, οπότε και θα λειτουργήσει πιλοτικά. Από το ΥΠΠΟ πάντως βεβαιώνεται, ότι από 1ης Απριλίου 2024 θα υπάρξει κανονική λειτουργία. 

Οι δυνατότητες του μνημείου

Έχει ενδιαφέρον ωστόσο, ότι σε όλη τη συζήτηση και στα σχόλια για τις ουρές και την ταλαιπωρία των επισκεπτών δεν μπαίνει καθόλου στο κάδρο το ίδιο το μνημείο.

Παρ΄ότι, όπως αναφέρει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη «Η Ακρόπολη, όπως και όλα τα πολιτιστικά αγαθά, είναι μη ανανεώσιμοι πόροι, τους οποίους οφείλουμε να προστατεύουμε, βάσει των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης». 

Εξάλλου, ο προβληματισμός για τις αντοχές της Ακρόπολης δεν είναι καινούργιος.

Σημείο αναφοράς για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, σύμβολο της Δημοκρατίας και της Ελλάδας δεν είναι υπερβολή να λεχθεί, ότι όπως όλα τα μεγάλα μνημεία του κόσμου κινδυνεύει κι αυτό από «υπερεκμετάλλευση».

Ως τώρα όμως, κανείς δεν έχει πει «στοπ, το μνημείο δεν αντέχει άλλο». 

 Η μέγιστη συμβολή του τουρισμού στην εθνική οικονομία με τον πολιτισμό να καταγράφει κι αυτός ισχυρό και διαρκώς αυξανόμενο το μερίδιό του, προφανώς και δεν επιτρέπει τέτοιες δυναμικές λύσεις,  Ίσως φυσικά, και να μην υπάρχει ακόμη, αποχρών λόγος.

Αλλά σε κάθε περίπτωση σημαντική είναι η δήλωση της υπουργού, ότι επιβάλλεται «προσαρμογή στα δεδομένα, σύμφωνα και  με δυνατότητες του ίδιου του μνημείου». 

Στον ίδιο στόχο άλλωστε, συγκλίνουν και άλλα μέτρα που δρομολογούνται τόσο για τη βελτίωση της επισκεψιμότητας όσο όμως και για τη διατήρηση και προστασία της Ακρόπολης. Στα προβλήματα εξάλλου, προσμετρώνται παλαιά και χρονίζονται, αλλά και σύγχρονα. 

Από το σοβαρότερο, που είναι η στενή δίοδος των Προπυλαίων –βασική αιτία για την παρατεταμένη αναμονή των επισκεπτών- για τα οποία ο καθηγητής Μανόλης Κορρές έχει καταρτίσει ειδική μελέτη.

Ως το τελευταίο, με την εμφάνιση υπηρεσιών αγοράς on line εισιτηρίων, που υπόσχονται ψευδώς, όσον αφορά την Ακρόπολη, την παράκαμψη της ουράς.

(Η σχετική ανακοίνωση του ΟΔΑΠ αναφέρει συγκεκριμένα ως παραπλανητική την υπηρεσία «Skip the line», επισημαίνοντας παράλληλα ότι η  επίσημη διαδικτυακή πύλη για την αγορά εισιτηρίων της Ακρόπολης είναι η hhticket.gr  Hellenic Heritage e-ticket).

Διαβάστε επίσης: 

Απ΄ τις φωτιές στις ζεϊμπεκιές ένα τσιγάρο δρόμος – Οδηγίες για υποψηφίους

Άδωνις Γεωργιάδης: Σύνταξη σε όσους χρωστούν και πάνω από 20.000 ευρώ

Οι τρεις προτεραιότητες του υπουργείου Οικονομικών, εν αναμονή της επενδυτικής βαθμίδας