Ένα από τα πλέον εμβληματικά οράματα της κυβέρνησης  και προσωπικά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, η επέκταση και αναβάθμιση  του  Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που αποτελεί την κιβωτό του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού γίνεται πραγματικότητα.

Τα αρχιτεκτονικά προσχέδια που παρουσιάστηκαν πριν λίγη ώρα σε εκδήλωση  στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, με τις υπογραφές των αρχιτεκτονικών γραφείων του  Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ και του Αλέξανδρου Τομπάζη φέρνουν πιο κοντά αυτό το όραμα συνδυάζοντας, χωρίς να θίγεται καθόλου, το ιστορικό νεοκλασικό κτίριο του 19ου αιώνα με μία υπόγεια επέκταση, με τρόπο ώστε να δημιουργείται ένα αρμονικό σύνολο του παλιού με το καινούργιο. Την ικανοποίησή και τη χαρά του για το γεγονός εξέφρασε  κατόπιν τούτου ο κ. Μητσοτάκης κατά την ομιλία του στην παρουσίαση του έργου αποδίδοντας τα εύσημα σε όσους εργάστηκαν για το σκοπό αυτό.

Όπως είπε ο πρωθυπουργός το έργο αυτό ήταν ένα προσωπικό του όραμα από την εποχή ακόμη, χρόνια πριν, που πηγαίνοντας στο γραφείο, που βρισκόταν στην οδό Χαλκοκονδύλη  διέβλεπε τις δυνατότητες για την αναβάθμισή του. «΄Εζησα για πολλά χρόνια την υποβάθμιση της περιοχής», όπως είπε, προσθέτοντας ότι το έργο θα φέρει το μουσείο πιο κοντά στην πόλη, αποτελώντας μια μεγάλη παρέμβαση στον αστικό ιστό και  δημιουργώντας ένα ισχυρό τοπόσημο ενώ ταυτόχρονα θα προσελκύσει περισσότερους επισκέπτες.

Πράγματι οι πρώτες εικόνες του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου είναι εντυπωσιακές μέσα στην απλότητα, την καθαρότητα και την εμπνευσμένη σύλληψη της «ενοποίησης» των δύο τμημάτων –υπάρχοντος και νέου- με την πλήρη διατήρηση του ιστορικού κτιρίου και ταυτόχρονα την ανάδειξη του νέου. Η είσοδος στο μουσείο έρχεται πλέον κοντύτερα στην πόλη, συγκεκριμένα στην οδό Πατησίων, το πωλητήριο στην μία πλευρά της θα έχει ανεξάρτητη είσοδο, ο κήπος διατηρείται στον ρομαντικό χαρακτήρα που διέθετε ανέκαθεν.

Οι αρχές της βιωσιμότητας

«Δεν είμαι αρχιτέκτονας και δεν θα μπορούσα να φανταστώ αυτό οποίο είδαμε», όπως είπε ο πρωθυπουργός στην ομιλία του «ήξερα  όμως ότι θέλαμε να κάνουμε κάτι που να είναι ταυτόχρονα εντυπωσιακό, να σέβεται το υφιστάμενο περιβάλλον αλλά και τις αρχές τις βιωσιμότητας, χρησιμοποιώντας  μόνον ντόπια υλικά και δίνοντας την ιδέα, ότι πολιτισμός και βιωσιμότητα από εδώ και πέρα θα είναι δύο έννοιες, οι οποίες θα ταυτίζονται».

Όπως επισήμανε επίσης ο κ. Μητσοτάκης στην νέα εποχή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «θα συμβάλει και το γεγονός ότι γίνεται με τον νέο νόμου που δημοσιεύθηκε σήμερα ένα ξεχωριστό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου μαζί με άλλα τέσσερα μεγάλα μουσεία,  έχοντας μεγαλύτερη αυτονομία και ευελιξία για να διεκδικήσει το δικό του ρόλο στον παγκόσμιο χάρτη των μουσείων και όχι απλά μια οργανική μονάδα του υπουργείου Πολιτισμού.  Θεωρώ,  ότι είναι μια πολύ σημαντική μεταρρύθμιση  στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη διαχείριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».

Όσον αφορά για τα χρήματα που θα απαιτηθούν, διευκρίνισε, ότι όλες οι μελέτες θα χρηματοδοτηθούν από ιδιωτικές δωρεές και στη συνέχεια η κατασκευή του μουσείου και του περιβάλλοντα χώρου από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.

 Ιδιαίτερη μνεία έκανε εξάλλου ο πρωθυπουργός στη συμβολή της συζύγου του Μαρέβας, η οποία «αθόρυβα και χωρίς να διεκδικήσει προβολή υπήρξε η καρδιά της μεγάλης προσπάθειας».

Το ιστορικό

Το ιστορικό αυτής της προσπάθειας παρουσίασε εξάλλου η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία θύμισε ότι άρχισε από τον Ιούλιο του 2019. Όπως είπε «΄Ολοι σε αυτή την αίθουσα γνωρίζουμε ότι στην εκφώνηση των Προγραμματικών Δηλώσεων, τον Ιούλιο 2019, ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο έργο της επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, της διασύνδεσής του με το Ακροπόλ και της συλλειτουργίας του με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ως ένα από τα εμβληματικά έργα της Κυβέρνησης.

Αυτό, που λίγοι γνωρίζουν, είναι ότι η συγκεκριμένη δήλωση δεν προέκυψε απλά από τον προεκλογικό προγραμματισμό. Η δήλωση αποτύπωνε ένα προσωπικό όραμα του Κυριάκου Μητσοτάκη, μια βαθειά επιθυμία, να συμβάλλει και να συνδράμει ουσιαστικά και προσωπικά, όχι μόνο στην επέκταση του μέγιστου μουσείου της χώρας και του σημαντικότερου διεθνώς στο είδος του, αλλά και στην αναγέννηση της συγκεκριμένης περιοχής της Αθήνας».

 Και συνέχισε, αποκαλύπτοντας το ενδιαφέρον του πρωθυπουργού: «Ήταν αρχές φθινοπώρου του 2016, λίγους μήνες μετά την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στη θέση του Προέδρου της ΝΔ, όταν, σε μια συζήτησή μας, μου ανέφερε πόσο πολύ τον ενδιαφέρει η ουσιαστική αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Τον Ιανουάριο του 2017, σε μία σύσκεψη υπό την προεδρία του, αποσαφηνίστηκε ότι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο δεν μπορεί και δεν πρέπει να επεκταθεί στα κτήρια του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου.

Αντίθετα, η ιστορικότερη από τις αρχιτεκτονικές σχολές της χώρας μας, θα έπρεπε να παραμείνει στη θέση της, να αποκατασταθούν τα κτήρια-μνημεία του Πολυτεχνείου, σύμφωνα με τον δικό του προγραμματισμό και να αποκτήσουν τις όποιες χρήσεις αποφασίσει το ΕΜΠ. Τον Απρίλιο του 2017, με την μεθοδικότητα και την διαχειριστική ικανότητα που διακρίνει τον Πρωθυπουργό, συγκρότησε μια μικρή, πολυεπιστημονική και συνεκτική ομάδα -κάποιοι είναι και σήμερα εδώ- που συνεδριάζαμε σε τακτά διαστήματα ή στο σπίτι του ή στο ΄Ιδρυμα Κωνσταντίνου Μητσοτάκη».

Οι μελέτες

Στη συνέχεια και όπως ανέφερε η κυρία Μενδώνη:  «Το Νοέμβριο 2019 ανατίθεται από το Υπουργείο Πολιτισμού σε εξειδικευμένη εταιρεία η εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας και βιωσιμότητας, χάρει στην ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Είμαστε βαθειά υπόχρεοι. Τον Απρίλιο 2020, η μελέτη παραδίδεται. Ως το τέλος του 2020, εκπονούνται από το Υπουργείο Πολιτισμού η μελέτη αρχιτεκτονικής και στατικής τεκμηρίωσης του υφισταμένου κτηρίου-μνημείου του Μουσείου, ο έλεγχος του υπεδάφους και η γεωτεχνική μελέτη, οι τοπογραφικές αποτυπώσεις της ευρύτερης περιοχής, η μελέτη ιστορικής, αρχαιολογικής, χωροταξικής και πολεοδομικής θεώρησης, και νομοθετείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος μια σειρά αναγκαίων χωροταξικών ρυθμίσεων.

 Το 2021, ξεκινά η εκπόνηση μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου για το έργο, μετά την έκδοση της απόφασης, που εγκρίνει την διαδικασία, και την υπογραφή σύμβασης δωρεάς μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και της οικογένειας Νικολάου και Ειρήνης Λαιμού. Η γενναιόδωρη προσφορά του Νικόλα και της Ειρήνης αποτελεί το πρώτο, αλλά καθοριστικό, βήμα στην έναρξη του έργου της επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Η ευγνωμοσύνη μας είναι παντοτινή.

  Τον Απρίλιο του 2022, συγκροτούμε επταμελή Διεθνή Πολυεπιστημονική Επιτροπή Αξιολόγησης των δέκα προτάσεων, που υπέβαλαν οισυμπράξεις ελληνικών και ξένων αρχιτεκτονικών γραφείων. Τα μέλη της Επιτροπής, τα οποία ευχαριστώ από καρδιάς, υπό την προεδρία του καθηγητή του ΕΜΠ Ανδρέα Κούρκουλα, έκαναν μια υποδειγματική δουλειά με αφοσίωση, βαθιά επιστημονική γνώση, με μεράκι. Η Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2022, ολοκλήρωσε το έργο της, επιλέγοντας ομόφωνα, μετά από ενδελεχή και διεξοδική εξέταση, την πρόταση των αρχιτεκτονικών γραφείων David Chipperfield Architects και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη Α.Ε.».

Το νέο μουσείο

«Η πρόταση των γραφείων David Chipperfield και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη εικονοποιεί το όραμα», πρόσθεσε η υπουργός.  «Δημιουργεί ένα μοναδικό τοπόσημο στον αστικό ιστό. Είναι βαθιά ανθρωποκεντρική. Η επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου συμβάλλει ουσιαστικά στην αναγέννηση της ευρύτερης περιοχής του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Προβάλλει την εθνική διάσταση του Μουσείου, το οποίο συνδέει με το παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Δημιουργούμε ένα Μουσείο εξωστρεφές, ανοιχτό στην πόλη, σε διαρκή διάλογο με την κοινωνία, με δυναμική ματιά προς το μέλλον.

Σήμερα ολοκληρώνεται ο πρώτος δύσκολος -ομολογώ- κύκλος για την υλοποίηση ενός έργου, το οποίο εσείς οραματιστήκατε, ενστερνιστήκατε, παρακολουθείτε προσωπικά. Συμπίπτει χρονικά με την ολοκλήρωση σχεδόν της πρώτης κυβερνητικής σας θητείας. Το βλέμμα μας είναι ήδη στραμμένο στο μέλλον, στην δεύτερη θητεία σας, όπως άλλωστε και οι δυνάμεις μας.

Στο τέλος της δεύτερης κυβερνητικής τετραετίας σας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο θα είναι απολύτως διαφορετικό. Στο χώρο του σημερινού προκηπίου θα υπάρχει κήπος, μία πράσινη πλατεία, αλλά και ένα δεύτερο κτήριο, οργανικά συνδεδεμένο, αλλά όχι ανταγωνιστικό με το υφιστάμενο μνημείο, το οποίο, όπως θα δείτε, αφορά στην πόλη, επικοινωνεί με την πόλη, ενώ συγχρόνως δημιουργεί ένα υψηλής αισθητικής κέλυφος, το οποίο συμμετέχει στην ενιαία έκθεση τωνπολύτιμων συλλογών, δεκάδων χιλιάδων αριστουργημάτων της αρχαίας ελληνικής τέχνης, που διαθέτει αυτό το Μουσείο».

Διαβάστε επίσης:

Μητσοτάκης για vέο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: Το πιο σημαντικό μας μουσείο θα γίνει νέο τοπόσημο της πόλης