Τουρκία: Με τη διπλωματία των «ιατρικών προμηθειών» επιχειρεί να κερδίσει φίλους

Κιβώτια με ιατρικό εξοπλισμό συνοδευόμενα από μία επιστολή που αναφέρει πως «υπάρχει ελπίδα μετά από απελπισία και πολλοί ήλιοι μετά το σκοτάδι» και με εμφανή τα επίσημα σήματα της Τουρκίας, φορτώνονται σε αεροπλάνα και αποστέλλονται σε δεκάδες χώρες, στο πλαίσιο της εκτεταμένης εκστρατείας βοήθειας της Άγκυρας αφότου ξέσπασε η πανδημία του νέου κορονοϊού.

Ένα αμφίσημο μήνυμα, που δεν αναφέρεται μόνον στις καλλίτερες ημέρες στη μάχη ενάντια του COVID-19 αλλά και όσον αφορά τις προσφυείς, έντονες, διπλωματικές προσπάθειες που έχει εκτυλίξει η Τουρκία για να βελτιώσει την εικόνα που έχουν οι άλλες χώρες για αυτή. Με τις σχέσεις της με συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες να διέρχονται κρίση, λόγω μίας σειράς από διενέξεις για τη ρωσικής προέλευσης πυραυλική της άμυνα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δυτικές κυρώσεις στο Ιράν, η Τουρκία ευελπιστεί πως η κρίση του κορονοϊού θα αποτελέσει τη χρυσή ευκαιρία για να κατευνάσει τις πρόσφατες εντάσεις.

Παρ’ όλο που η χώρα αγωνίζεται να τιθασεύσει ένα από τα μεγαλύτερα κύματα της επιδημίας –με τον αριθμό των νεκρών πλέον να υπερβαίνει τους 3.700, η Τουρκία έστειλε ιατρική βοήθεια σε 61 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας. Σύμφωνα με τους δικούς της υπολογισμούς, η Άγκυρα υπήρξε ο τρίτος μεγαλύτερος διανομέας ιατρικής βοήθειας στον κόσμο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, στέλνοντας μάσκες προστασίας προσώπου, προστατευτικές στολές, διαγνωστικά τεστ, απολυμαντικά και αναπνευστήρες.

Σε επιστολή προς τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ, που εστάλη μαζί με μία αποστολή, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκφράζει την ελπίδα πως το «πνεύμα αλληλεγγύης» που έχει δείξει η Τουρκία θα βοηθήσει τους πολιτικούς στις ΗΠΑ να «κατανοήσουν καλύτερα τη στρατηγική σημασία των σχέσεών μας». Η Άγκυρα αντιμετωπίζει πιθανές κυρώσεις από τις ΗΠΑ για την αγορά ρωσικών πυραύλων S-400 –τους οποίους αγόρασε πέρυσι, αλλά ακόμη δεν έχει αναπτύξει πλήρως–, όμως διατυμπανίζει πως τα συστήματα θα ενεργοποιηθούν, παρά την απειλή κυρώσεων.

Το Σάββατο, ο Ερντογάν κάλεσε επίσης την Ευρωπαϊκή Ένωση να διευρύνει τη συνεργασία της με την Τουρκία υπό το φως της στήριξης που παρείχε η Άγκυρα σε κράτη μέλη της κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Ελπίζω τώρα ότι η ΕΕ κατανοεί πως είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα», τόνισε. Η Τουρκία παραμένει υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, αλλά η διαδικασία έχει από καιρό τελματώσει εν μέσω διαφωνιών σχετικά με το «μητρώο» της Τουρκίας στα ανθρώπινα δικαιώματα, τους χειρισμούς της στο προσφυγικό και τις έρευνες για φυσικό αέριο στην Κύπρο και την ανατολική Μεσόγειο.

Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου τόνισε πως η πρωτοβουλία για βοήθεια έχει συνδράμει στην αλλαγή του κλίματος με την Ουάσιγκτον. «Εάν υπήρξε μια θετική ατμόσφαιρα μετά την τελευταία βοήθεια που έστειλε η Τουρκία; Ναι, και υπάρχει επίσης μια θετική ατμόσφαιρα στα μάτια της κοινής γνώμης (στις ΗΠΑ)», δήλωσε ο Τσαβουσογλου, προσθέτοντας ωστόσο ότι «τα βασικά προβλήματα με τις Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να υφίστανται». Τουρκικές αποστολές βοήθειας δρομολογήθηκαν επίσης προς τη Λιβύη, το Ιράκ, το Ιράν, την Παλαιστινιακή Αρχή, τη Ρωσία, τα Βαλκάνια και την Κίνα, όπου εμφανίστηκε για πρώτη φορά ο νέος κορονοϊός.

Η Τουρκία ανακοίνωσε ότι έστειλε επίσης βοήθεια στο Ισραήλ, παρά τις εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών για την οικοδόμηση ισραηλινών οικισμών στην Κατεχόμενη Δυτική Όχθη και για το καθεστώς της Ιερουσαλήμ. Και οι δύο πλευρές είχαν απελάσει τους πρεσβευτές τους το 2018. Η Τουρκία έστειλε εξάλλου βοήθεια σε 15 χώρες της Αφρικής, όπου επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της και τους εμπορικούς δεσμούς.

Όμως δεν ήταν επιτυχείς όλες οι αποστολές βοήθειας. Μια εμπορική αποστολή αναπνευστήρων στην Ισπανία καθυστέρησε λόγω κωλυμάτων στις άδειες εξαγωγής. Μια άλλη εμπορική αποστολή 400.000 προστατευτικών στολών στη Βρετανία επικρίθηκε έντονα, έπειτα από αποτυχημένους ελέγχους ποιότητας, εν τούτοις τόσο η Άγκυρα, όσο και το Λονδίνο υπογράμμισαν πως δεν επρόκειτο για μία διακυβερνητική αποστολή και πως δεν υπήρχε πρόβλημα με τη βοήθεια που στάλθηκε απευθείας από την Τουρκία.

Παρόλο που η διπλωματική αυτή προσέγγιση ενδέχεται να έχει αλλάξει τους τόνους σε κάποιες από τις προβληματικές διεθνείς σχέσεις της Άγκυρας, οι αναλυτές υποστηρίζουν πως είναι απίθανο να επιτευχθούν βιώσιμα αποτελέσματα χωρίς να υπάρξουν συγκεκριμένα βήματα για την αντιμετώπιση θεμελιωδών διαφορών. «Καμία ένδειξη καλής θέλησης, καμία ποσότητα ιατρικής διπλωματίας δεν θα μπορέσει να μεταβάλει τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει προκαλέσει στην Ουάσινγκτον η ανάπτυξη των S-400 από την Τουρκία. Εάν η Τουρκία θέλει να αποκτήσει την εύνοια της Ουάσινγκτον, θα πρέπει να τερματίσει το πρόγραμμα των S-400», εκτιμά ο Φάντι Χακούρα, σύμβουλος στο Βασιλικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων στο Λονδίνο.

Ο Γκονούλ Τολ, ιδρυτής και διευθυντής του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής στην Ουάσινγκτον, δηλώνει επίσης ότι επίσης κι οι διαφορές της Τουρκίας με την ΕΕ δεν πρόκειται να επιλυθούν εν μία νυκτί.

«Μόλο που κάποιες χώρες χαιρέτισαν την τουρκική βοήθεια, τα προβλήματα της Άγκυρας με τους γείτονές της και τους δυτικούς συμμάχους της είναι πολύ σοβαρά για να επιλυθούν μόνο μέσα από ορισμένα συμβολικά βήματα», προσθέτει.