Θα φοβηθεί κι αυτή η κυβέρνηση;

Ήτανε περίπου 19.15 όταν βρέθηκα στη γωνία Ιπποκράτους και Πανεπιστημίου.

Δύο νέα παιδιά κατηφόριζαν προς την Ομόνοια. Ντυμένα στα μαύρα και γκρίζα κρατούσαν από μία τυλιγμένη σημαία. Φαινόταν μόνο κόκκινο χρώμα. Σταμάτησαν στο φανάρι, δίπλα μου. Χωρίς εισαγωγή ρώτησα: «είχε πολύ κόσμο;», Απάντηση: «Κούνημα κεφαλιού στο πλάι, σήκωμα ώμων και ήχος μμμ! «Εργάζεστε;» ρώτησα. Απάντηση «όχι τώρα» και έφυγαν.

Περιεκτική συζήτηση που περιγράφει το δράμα του ιδεολογικού εγκλωβισμού και της προσωπικής απελπισίας. Η γενιά του 1990 μεγάλωσε άνεργη. Τα συνθήματα προσφέρουν τουλάχιστον μία ψεύτικη αίσθηση συμπόνοιας. Αν η κυβέρνηση δεν συνειδητοποιήσει ότι η ανεργία των νέων είναι νάρκη στα θεμέλια της κοινωνίας και της δημοκρατίας, θα βρεθεί μπροστά σε δυσάρεστες εκπλήξεις.

Αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Αυτήν που εκμεταλλεύονται οι της αντιπολίτευσης, οι εργατοπατέρες και τα συνδικάτα-σφραγίδες. Διότι, βέβαια, η ανεργία είναι νερό στον μύλο τους.

Η άλλη πλευρά είναι αυτή των ξύλινων συνθημάτων και των ξύλινων ροπάλων. Της δράκας που εμπόδισε τα πλοία να φύγουν. Των μερικών εκατοντάδων που σήμερα ταλαιπώρησαν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες. Των 15 καλοβολεμένων της ΕΑΒ που δεν θέλουν –και εφόσον αυτοί δεν θέλουν όλοι άλλοι στέκονται προσοχή—να συνεργαστούν με παλιούς έμπειρους συναδέλφους τους, Ίσως, γιατί τότε θα φανεί η επαγγελματική τους ανεπάρκεια.

Η άλλη πλευρά είναι αυτή των ακραίων συνθημάτων, του μίσους και της μισαλλοδοξίας, της καθήλωσης στο παρελθόν, της τύφλας για το μέλλον που είναι ήδη εδώ.

Η άλλη πλευρά είναι αυτή που ζει με την λογική «νόμος είναι το δίκαιο του εργάτη» — που ανέχτηκε η Ν.Δ. της περιόδου 1974-1981 και θεμελίωσε το ΠΑΣΟΚ του 1981-1985.

Και οι δύο πλευρές υπονομεύουν την δημοκρατία. Η πρώτη, διότι ο σημερινός καπιταλισμός είναι βαθιά αντιδημοκρατικός, καθώς δημιουργεί ολοένα και μεγαλύτερες ανισότητες. Η ευθύνη δεν είναι δική της. Είναι μίας οικονομίας που έχει διαφθαρεί από την προσήλωση στο βραχυχρόνιο κέρδος και την ανοχή που δείχνει απέναντι στις ανομίες του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Αυτή η άλλη πλευρά επιδιώκει την κατάλυση της δημοκρατίας. Διότι, η πεμπτουσία της δημοκρατίας είναι η ελευθερία του ατόμου σε συνδυασμό με τον περιορισμό στην ελευθερία που φέρνει ο σεβασμός στους νόμους. Κι αυτή πολεμά το κράτους του δικαίου.

Ξανά και ξανά, για δεκαετίες τώρα, μικρές, πολύ μικρές, μειοψηφίες περιφρονούν το νόμο. Ξανά και ξανά, για δεκαετίες τώρα οι κυβερνήσεις δεν τολμούν να τον επιβάλουν. Που ήταν σήμερα η κυβέρνηση για να συλλάβει τους ελάχιστους που κατέλαβαν τις εισόδους των πλοίων – εφόσον η απεργία είχε κηρυχτεί παράνομη;

Η κυβέρνηση πέρασε το νόμο που ρυθμίζει τα της εργασίας, ορθά επισημαίνοντας ότι καταργεί τον μεσαίωνα που ξεκίνησε το 1982 και σταδιακά απλώθηκε παντού – αλλά κυρίως στον δημόσιο τομέα.

Το ΠΑΣΟΚ δίδαξε την ανυπακοή στο νόμο. Η μετάβαση από το ένα καθεστώς στο άλλο ήταν εύκολη. Η κυβέρνηση πρέπει τώρα να διαχειριστεί την αντίθετη φορά, την μετάβαση από την αναρχία και τον ετσιθελισμό, στην οργανωμένη κοινωνία όπου κυριαρχεί ο σεβασμός στο νόμο και τους θεσμούς.

Η ψήφος στην Βουλή ήταν το εύκολο. Το δεδομένο. Η πραγματική πάλη τώρα θα αρχίσει. Και θα κριθεί πάνω σ’ ένα παράγοντα και μόνο: την ισχύ της εφαρμογής του νόμου.

Διαφορετικά, οι μεταρρυθμίσεις θα πάνε χαμένες στα συρτάρια και τα υπόγεια των υπουργείων – όπως τόσες μελέτες, τόσες ιδέες, τόσες προσπάθειες εκσυγχρονισμού.

Θα ήταν επιθυμητό και χρήσιμο να θυμάται η κυβέρνηση ότι οι δημοκρατίες καταλύονται ουσιαστικά από ένα λόγο και μόνο: την ανοχή της πλειοψηφίας στην περιφρόνηση των νόμων από μικρές μειοψηφίες.