Ταμείο Ανάκαμψης: Το στοίχημα Μητσοτάκη και ο αγώνας δρόμου για τους υπουργούς

Μάχη με τον χρόνο, την γραφειοκρατεία και με πρακτικές του παρελθόντος, που οδήγησαν σε κατασπατάληση δημόσιου χρήματος και απώλεια ευκαιριών για εκσυγχρονισμό και σοβαρές μεταρρυθμίσεις, πρέπει να δώσουν οι υπουργοί το επόμενο διάστημα, εν όψει της κατάθεσης στην Κομισιόν του προγραμματισμού για τις δράσεις και τα έργα που θα μπουν σε τροχιά υλοποίησης μέσω χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ο πρωθυπουργός έδωσε σαφές περίγραμμα χθες στην συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου για το πώς θα πρέπει να κινηθούν οι υπουργοί του, όταν θα καταρτίζουν τα πλάνα με τα έργα που θα υποβληθούν στις Βρυξέλλες: «Δεν θα σκορπίσουμε τα χρήματα στους τέσσερις ανέμους με την ανεμελιά του νεόπλουτου» είπε χαρακτηριστικά.

Ζήτησε από τους υπουργούς η διαχείριση των χρημάτων να γίνει με σχέδιο, σύνεση και προσεκτικό κεντρικό σχεδιασμό, να πιάσουν τόπο, «να μην περάσουν τις γραφειοκρατικές δυσκολίες που διαχρονικά πέρασαν προγράμματα του ΕΣΠΑ».

«Οι δικές μας ευθύνες»

«Το νέο ταμείο αυξάνει και τις δικές μας ευθύνες. Είναι πάρα πολύ σημαντικό τα κεφαλαία αυτά να πιάσουν τόπο. Είναι απολύτως επιβεβλημένο να μην κολλήσουν στη γραφειοκρατία. Ούτε να περάσουν τις δυσκολίες που διαχρονικά πέρασαν προγράμματα ΕΣΠΑ. Για αυτό θα χρειαστεί προσεκτικός κεντρικός σχεδιασμός, για να μπορέσουμε να τα αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο» είπε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο πρωθυπουργός, τα χρήματα θα διοχετευτούν στους τομείς της πράσινης ανάπτυξης, της υγείας, του ψηφιακού μετασχηματισμού, της αγροτικής πολιτικής, της κατάρτισης και της στήριξης των επιχειρήσεων και του εισοδήματος των εργαζομένων.

Όλα τα παραπάνω, βέβαια, αποτελούν γενικές κατευθυντήριες γραμμές και στα υπουργεία πέφτει το βάρος της λεπτομερούς εξειδίκευσης των προτάσεων, που όσο πιο ξεκάθαρες και στοχευμένες είναι, τόσο ευκολότερα θα προχωρά η υλοποίησή τους.

Το ποσό που αναλογεί στην Ελλάδα, σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν είναι 22,5 δισ. ευρώ από επιχορηγήσεις και 9,4 δισ. ευρώ με την μορφή δανεισμού «με πολύ ευνοϊκούς όρους», όπως είπε χθες ο πρωθυπουργός. Πρόκειται δηλαδή για ένα πακέτο 32 δισ. ευρώ με πολύ χαμηλό επιτόκιο.

Σύμφωνα, μάλιστα, με όσα δήλωσε χθες το βράδυ ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, από την στιγμή που κάθε χώρα θα έχει την ιδιοκτησία του προγράμματος που θα καταθέσει, η Ελλάδα θα μπορέσει να θέσει τις δικές της προτεραιότητες, βρίσκοντας τον κατάλληλο χώρο για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων αλλά και τη μείωση της φορολογίας με τη χρησιμοποίηση του πακέτου επιδοτήσεων των 22,5 δισ. ευρώ.

Για τον μηχανισμό εκταμίευσης των κονδυλίων μίλησε χθες ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης: «Τα χρήματα δεν θα δοθούν εφάπαξ, αλλά συναρτώνται με την έκδοση των ομολόγων εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

» Θα υπάρχουν εκδόσεις, τιτλοποιήσεις χρεογράφων, οπότε κάθε χώρα θα παίρνει το μερίδιο που της αναλογεί σε βάθος χρόνου, που υπολογίζουμε ότι θα είναι ως και το 2027. Η εκταμίευση θα είναι σταδιακή, θα εξαρτάται από τη θέση κάθε χώρας, τη συμμόρφωση, από τον τρόπο με τον οποίο θα διοχετεύονται τα πακέτα αυτά».

Σκοπός της κυβέρνησης, είπε, είναι «να ενισχυθούν σε πρώτη φάση, άμεσα, οι πληττόμενοι κλάδοι, που δυστυχώς είναι οι περισσότεροι και συνδέονται πρωτίστως με την τουριστική βιομηχανία, και σε δεύτερο επίπεδο να ενισχυθούν και άλλοι κλάδοι, οι οποίοι λογίζονται ότι έχουν παραμεληθεί τις τελευταίες δεκαετίες, όπως είναι η πρωτογενής και η δευτερογενής παραγωγή, και η μεταποίηση».

Άλλωστε, «ήδη τη στιγμή που μιλάμε, η ελληνική κυβέρνηση σκέπτεται, διαβουλεύεται, βρίσκεται σε φάση εκπόνησης νέου επιχειρησιακού σχεδίου. Δεν πρόκειται να παρασυρθούμε σε οποιαδήποτε λογική αλόγιστης, άμεσης πλειοδοσίας».

Δύσκολη διαδρομή

Οι δυσκολίες πάντως για την τελική συμφωνία, στην οποία θα κλειδώσουν και τα τελικά ποσά που θα λάβει κάθε χώρα, δεν αφορούν μόνο τις εθνικές κυβερνήσεις κατά μόνας.

Η πρόταση της Κομισιόν πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και μετά να κυρωθεί από  τα εθνικά κοινοβούλια. Σε αυτή την διαδρομή δεν αποκλείεται να υπάρξουν προσκόμματα από τις χώρες που αντιδρούν ακόμη στην πρόταση της Επιτροπής.

«Και κάποιοι εταίροι μας, που αντιμετωπίζουν ακόμα και σήμερα με σκεπτικισμό αυτή την πρόταση, νομίζω ότι θα πρέπει να αναγνωρίσουν τελικά ότι και η δική τους ευημερία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κοινή αγορά, από την ενιαία αγορά, η οποία πρέπει να μείνει όρθια και ευημερούσα» σημείωσε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο υπουργικό.

Εξάλλου και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μιλώντας χθες στο αυστριακό ραδιόφωνο τόνισε ότι «χρειαζόμαστε το ταχύτερο δυνατό αυτό το Πακέτο Ανασυγκρότησης και τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό.

Η ίδια δήλωσε πεπεισμένη ότι θα υπάρξουν περαιτέρω συζητήσεις ως προς το ύψος του Ταμείου Ανάκαμψης και πόσα θα είναι επιχορηγήσεις και πόσα δάνεια, ωστόσο, όπως διευκρίνισε, είναι σημαντικό να υπάρξει «ένα κοινό σημείο εκκίνησης».

Από Οκτώβριο η υποβολή προτάσεων

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή επιτροπή, από φέτος τον Οκτώβριο θα είναι δυνατή η υποβολή των πρώτων εθνικών σχεδίων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Τα εθνικά σχέδια θα πρέπει να παρουσιάζουν τη μεταρρυθμιστική και επενδυτική ατζέντα των χωρών για τα επόμενα τέσσερα χρόνια έως το 2024.

Η υποβολή τους -πέραν των πρώτων σχεδίων που θα είναι δυνατή από φέτος για να επιταχυνθεί η παροχή στήριξης- θα γίνεται έως τις 31 Απριλίου του 2021 και του 2022.

Οι επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να δίνουν έμφαση στα προβλήματα που έχουν εντοπιστεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και ιδιαίτερα σε αυτά που αφορούν στη μετάβαση σε μία πράσινη και ψηφιακή οικονομία.

Η Κομισιόν θα αξιολογεί τα σχέδια με βάση διαφανή κριτήρια και θα αποφασίζει για τη χρηματοδοτική βοήθεια που θα δοθεί στη χώρα-μέλος (με τη μορφή επιχορήγησης και, εφόσον ζητηθεί, δανείου). Οι επιχορηγήσεις και τα δάνεια θα εκταμιεύονται σε δόσεις με την ολοκλήρωση κάποιων ορόσημων και στόχων που θα καθορίζονται από τις χώρες-μέλη στα σχέδιά τους.