Τα συγκλονιστικά στοιχεία για την εκπαίδευση στην Ελλάδα και το μεγάλο στοίχημα του Πιερρακάκη

Τα στοιχεία για τις επιδόσεις στον διαγωνισμό της Pisa των 15χρονων στην Ελλάδα είναι συγκλονιστικά και θα έπρεπε να μας ταρακουνήσουν όλους.

Η χώρα μας υποχώρησε περισσότερες από 20 μονάδες σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις στα μαθηματικά, την κατανόηση κειμένου και στις φυσικές επιστήμες.

Στα μαθηματικά, τη δεξιότητα στην οποία εστίασε ο διαγωνισμός του 2020, η μέση επίδοση ήταν 430 μονάδες, έναντι ενός μέσου όρου 472 μονάδων στις χώρες του ΟΟΣΑ. Στην κατανόηση κειμένου, δεξιότητα στην οποία είχε εστιάσει ο διαγωνισμός του 2018, η μέση επίδοση ήταν 438 μονάδες, έναντι ενός μέσου όρου 476 μονάδων στον ΟΟΣΑ. Στις φυσικές επιστήμες η μέση επίδοση ήταν 441 μονάδες, έναντι ενός μέσου όρου 485 μονάδων στις χώρες του ΟΟΣΑ. Μεταξύ των 81 χωρών/οικονομιών που συμμετείχαν στον διαγωνισμό, η χώρα μας κατετάγη στην 44η, την 41η και την 44η θέση αντίστοιχα.

Μια πρώτη αιτιολόγηση της κατάρρευσης των επιδόσεων των Ελληνόπουλων είναι η πανδημία και βεβαίως η ανετοιμότητα του ελληνικού κράτους και του εκπαιδευτικού συστήματος στην τηλεκπαίδευση.

Όταν δηλαδή η χώρα μας «αγκομαχούσε» να βρει λάπτοπ και να φτιάξει καλές συνδέσεις για να μπορούν τα παιδιά να παρακολουθήσουν στοιχειωδώς τα μαθήματα εξ αποστάσεως, σε άλλα χώρες αυτά τα προβλήματα τα είχαν προ πολλού λυμένα. Σε σχέση με την προετοιμασία για τηλεκπαίδευση η Ελλάδα ήταν 72η μεταξύ 77 χωρών, οπότε όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι ουσιαστικά δεν «δούλεψε» όλο το σύστημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Υπάρχουν, ωστόσο, κι άλλες διαχρονικές αιτίες που οι επιδόσεις των εφήβων υποχωρούν. Για παράδειγμα ποσοστό 54% των 15χρονων φοιτούσε το 2022 σε σχολείο στο οποίο η παρεχόμενη διδασκαλία εμποδίζονταν από την έλλειψη διδακτικού προσωπικού.

Σχεδόν ένα στα 2 παιδιά (46%) ανέφερε πως ο καθηγητής δείχνει ενδιαφέρον για τη μάθηση κάθε μαθητή στα περισσότερα μαθήματα μαθηματικών (μέσος όρος ΟΟΣΑ: 63%), ενώ μόνο το 57% ανέφερε πως ο καθηγητής προσφέρει επιπλέον βοήθεια στους μαθητές που τη χρειάζονται (μέσος όρος ΟΟΣΑ: 70%). Και πολλοί μαθητές μελετούν τα μαθηματικά σε ένα κλίμα πειθαρχίας που δεν ευνοεί τη μάθηση: ένα 35% των μαθητών ανέφερε πως δεν μπορεί να εργαστεί σωστά στα περισσότερα ή και όλα τα μαθήματα (μέσος όρος ΟΟΣΑ: 23%), 43% δεν ακούει αυτά που λέει ο καθηγητής (μέσος όρος ΟΟΣΑ: 30%), 38% αφήνει να αποσπάται η προσοχή του από τη χρήση ψηφιακών συσκευών (μέσος όρος ΟΟΣΑ: 30%) και 33% βλέπει την προσοχή του να αποσπάται εξαιτίας της χρήσης ψηφιακών συσκευών από άλλους μαθητές (μέσος όρος ΟΟΣΑ: 25%).

Τέλος, η Ελλάδα βρέθηκε στη 10η μεταξύ 69 χωρών και οικονομιών αναφορικά με τους κινδύνους για την ασφάλεια στο σχολείο. Και 6η μεταξύ 80 χωρών και οικονομιών αναφορικά με τον χρόνο που απαιτείται για διάβασμα στο σπίτι – περίπου δύο ώρες ημερησίως. Και το εντυπωσιακό: Μόνο ένα 37,9% των μαθητών φοιτά σε σχολεία με διαθέσιμη αίθουσα (ή αίθουσες) όπου μπορεί να κάνει τις εργασίες που έχει αναλάβει για το σπίτι.

Το δέντρο και το δάσος

Όταν, λοιπόν, κοιτάζουμε το δέντρο, δηλαδή τις κακές επιδόσεις στο διαγωνισμό PISA, χάνουμε το δάσος. Και αυτό δεν είναι άλλο από το προβληματικό εκπαιδευτικό σύστημα που έχει η χώρα.

Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που «μπάζει από παντού». Είναι ξεπερασμένο, αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα χρηματοδότησης, δεν συνδέεται με την αγορά εργασίας, δεν κοιτάζει το μέλλον ή τα άλλα εκπαιδευτικά συστήματα.

Με άλλα λόγια, αν θέλουμε καλύτερα μορφωμένα παιδιά, πρέπει να αλλάξουμε προτού βουλιάξουμε για τα καλά.

Οποιος έχει παιδιά που βρίσκονται στην τελική ευθεία για τις Πανελλαδικές καταλαβαίνει πόσο «άρρωστο» είναι το σύστημα. Μαθητές πιεσμένοι, απίστευτης έκτασης παπαγαλία, παιδιά κουρασμένα από το διάβασμα, χωρίς τη δυνατότητα να αναπτύξουν κριτική σκέψη. Παιδιά «καμένα» από τις ατέλειωτες ώρες σε σχολεία, φροντιστήρια και ιδιαίτερα.

Και γονείς διαλυμένοι οικονομικά προκειμένου να στηρίξουν τα παιδιά τους με μόνη ελπίδα να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο που συνήθως οδηγεί στην ανεργία ή σε εργασία που καμιά σχέση δεν έχει με τις σπουδές τους.

Καλή ιδέα, λοιπόν, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα. Καλές και οι διακρατικές συμφωνίες και η επαφή με σπουδαία εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας.

Αλλά υπάρχουν κι άλλες προτεραιότητες. Από την αύξηση της χρηματοδότησης της Παιδείας μέχρι τον σχεδιασμό ενός νέου εκπαιδευτικού συστήματος που δεν θα βγάζει παιδιά – ζόμπι.

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης έχει αποδείξει τις ικανότητές του, έχει πολιτικό και κοινωνικό όραμα, ξέρει να βάζει στόχους και να τους πετυχαίνει.

Εχει μπροστά του, λοιπόν, μια μεγάλη πρόκληση. Να πετύχει εκεί που απέτυχαν οι περισσότεροι προκάτοχοί του. Και να το κάνει έχοντας πετύχει τη μέγιστη δυνατή συναίνεση, τόσο μέσα στη Βουλή όσο και στην κοινωνία.

Με αρωγούς τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς έτσι ώστε να ξαναφτιάξουμε την Παιδεία μας. Και να μη θυμίζει αυτή τον πύργο της… Pisa που γέρνει και κανείς δεν ξέρει πότε θα καταρρεύσει.

Διαβάστε επίσης:

Κυρώθηκε η συμφωνία αναγνώρισης τίτλων σπουδών των ΑΕΙ με Κύπρο
Υπουργείο Παιδείας: Ανακοινώθηκαν οι Συντελεστές Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής για το 2024
Πιερρακάκης: Στο α’ τρίμηνο του 2024 οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις στο σχολείο