Γ. Στουρνάρας: Γιατί κόστισαν ακριβά τα μνημόνια στην Ελλάδα – Τι προτείνει για το χρέος

Μήνυμα προς κάθε αποδέκτη έστειλε μέσω της ομιλίας του σε εκδήλωση της Βουλής ο Γιάννης Στουρνάρας, τονίζοντας το πόσο «ατυχές και επιζήμιο» θα ήταν για την Ελλάδα να εγκαταλείψει τις προσπάθειες για τη δημοσιονομική προσαρμογή.

Όπως ανέφερε ο επικεφαλής της Τράπεζας της Ελλάδας κατά την παρουσίαση του βιβλίου “Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας” των Π. Καζάκου, Π. Λιαργκόβα και Σ. Ρεπούση, οι θυσίες των Ελλήνων δεν πήγαν χαμένες, καθώς μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί ένα 90% της δημοσιονομικής προσαρμογής, το οποίο περιελάμβανε το πιο δύσκολο κομμάτι των μεταρρυθμίσεων.

«Λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρωτογενές έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης στην αρχή της κρίσης, δηλαδή το 2009, ήταν κοντά στο 10% του ΑΕΠ και ο τελικός στόχος για το 2018 είναι πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, έχει ήδη καλυφθεί το 90% της απαιτούμενης δημοσιονομικής προσαρμογής», ανέφερε ο κ. Στουρνάρας.

Γιατί «κόστισαν τόσο ακριβά» τα μνημόνια

Όπως είπε ο κ. Στουρνάρας, τα μνημόνια, και όσα επακολούθησαν, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά προσπάθειες να αντιμετωπισθούν τα συσσωρευμένα δημοσιονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Οι πολιτικές που εφαρμόσθηκαν με τα προγράμματα οικονομικής προσαρμογής, εστιάστηκαν στη δημοσιονομική προσαρμογή, επιδίωξαν την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων διευκολύνοντας τη μετάβαση σε ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο, ενώ εξασφάλισαν τον απαραίτητο δανεισμό, προκειμένου να αποτραπεί η χρεοκοπία.

Ωστόσο, οι πολιτικές αυτές είχαν υψηλό οικονομικό και κοινωνικό κόστος: Ακόμη μεγαλύτερη ύφεση, περαιτέρω μείωση των εισοδημάτων, και πολύ μεγάλη αύξηση της ανεργίας.

Οι λόγοι για τους οποίους το κόστος προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας υπερέβη το αντίστοιχο κόστος άλλων κρατών-μελών σε πρόγραμμα, όπως σημείωσε ο διοικητής της ΤτΕ, εντοπίζονται σε μια σειρά παράγοντες, όπως: χειρότερες αρχικές συνθήκες, αδυναμίες στο σχεδιασμό των προγραμμάτων, λανθασμένες εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις, κυρίως όμως διστακτικότητα των ελληνικών κυβερνήσεων να οικειοποιηθούν και να εφαρμόσουν με συνέπεια τα προγράμματα, ένα συγκρουσιακό κοινωνικό και πολιτικό κλίμα, που πολώθηκε από την απουσία συναίνεσης κυβέρνησης-αντιπολίτευσης, κάτι που επιτεύχθηκε, αλλού σε μεγαλύτερο βαθμό, αλλού σε μικρότερο, σε όλα τα άλλα κράτη – μέλη της ευρωζώνης, που εφάρμοσαν ανάλογα προγράμματα.

Κυριότερος ανασταλτικός παράγων για την έξοδο από την κρίση, τόνισε ο κ. Στουρνάρας, είναι η αδυναμία να αντιπαρατεθούμε στα λίγα μεγάλα και πολλά μικρά συμφέροντα.

Ανάγκη ολοκλήρωσης της β΄ αξιολόγησης

Όπως ανέφερε σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο κ. Στουρνάρας, «η άμεση ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης αναμένεται να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των αγορών στις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και να συμβάλει στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων.»

Όπως επισήμανε, ωστόσο, η εμμονή στα φορολογικά έσοδα, η οποία παραμένει έντονη και στον προϋπολογισμό του 2017 και εγείρει ερωτηματικά αναφορικά με το πόσο αναπτυξιακό μπορεί να χαρακτηριστεί το μείγμα των μέτρων της κυβέρνησης σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Ελάφρυνση του χρέους

Ο κ. Στουρνάρας, βλέπει θετικά για τη βιωσιμότητα του χρέους τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης που εγκρίθηκαν από τον ESM. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, «δεν επαρκούν για τη διασφάλιση της παραμονής των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών σε διατηρήσιμα επίπεδα μακροπρόθεσμα».

«Τα όποια μέτρα ελάφρυνσης του χρέους είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για τη βιωσιμότητά του. Για να πετύχουν το στόχο τους, πρέπει απαραιτήτως να συνδυαστούν με μακρόπνοες αναπτυξιακές πολιτικές», τόνισε και προσέθεσε ότι απαιτείται «μια νέα συλλογική συνείδηση», δηλαδή ότι «το αυξημένο δημόσιο χρέος είναι ευθύνη όλων μας και του καθενός ξεχωριστά».

«Για το σκοπό αυτό, κρίνεται αναγκαία η λήψη των μεσοπρόθεσμων μέτρων, τα οποία, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Eurogroup του Μαΐου του 2016, αφορούν:

(α) την κατάργηση του περιθωρίου επιτοκίου, που σχετίζεται με την επαναγορά χρέους του δεύτερου προγράμματος για το 2018,

(β) τη χρήση των κερδών από τα χαρτοφυλάκια ANFA και SMP (πλην αυτών που αντιστοιχούν στα έτη 2015 και 2016 για τα οποία έχει αποκλειστεί ρητά η επιστροφή τους) για τη μείωση των μελλοντικών ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών,

(γ) την ενεργοποίηση αδιάθετων πόρων, στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM για πρόωρη, μερική εξόφληση των υφιστάμενων επίσημων δανείων προς την Ελλάδα και, κυρίως,

(δ) τη στοχευμένη αναδιάρθρωση των δανείων του EFSF (π.χ. επιμήκυνση της μεσοσταθμικής διάρκειας, περαιτέρω εξομάλυνση, αναβολή ή και μείωση των πληρωμών τόκων)» συμπλήρωσε.

Τι προτείνει η ΤτΕ για το χρέος

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, τα εύλογα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, (α) μετάθεση των λήξεων, (β) διαχρονική εξομάλυνση των πληρωμών τόκων, και (γ) επανέναρξη της επιστροφής των κερδών της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος από τα χαρτοφυλάκια ελληνικών ομολόγων (ANFA και SMP). Τα μέτρα αυτά μπορούν να συνδυαστούν με μείωση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα σε 2% του ΑΕΠ, η οποία θα μπορούσε να αντισταθμιστεί με περισσότερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και ιδιωτικοποιήσεις, προκειμένου να μην επιβαρυνθεί το χρέος.

Οι προτάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος για την ελάφρυνση του χρέους περιλαμβάνουν μια αύξηση της μεσοσταθμικής διάρκειας των δανείων του EFSF και των διακρατικών δανείων (GLF) κατά 11 έτη, και μια εξομάλυνση των πληρωμών τόκων επί των δανείων EFSF, GLF και ESM σε διάστημα 20 ετών, γεγονός που αντιστοιχεί σε αύξηση της μεσοσταθμικής διάρκειας των αποπληρωμών τόκων για τα δάνεια αυτά κατά 8,5 έτη.

Διαβάστε αναλυτικά όλη την ομιλία του κ. Στουρνάρα εδώ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Το ΔΝΤ ξεκαθαρίζει: Δεν θα λάβουμε αποφάσεις για την Ελλάδα σήμερα

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Παραιτήθηκαν οι επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ μετά το σκάνδαλο με τους «χρυσούς» μισθούς – Επιστρέφουν τα χρήματα

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: «Μαστίγιο και καρότο» από το ΔΝΤ: Αυτά είναι τα δραστικά μέτρα που προτείνει στον Τσίπρα