Για γερά νεύρα είναι το σκηνικό που εκτυλίσσεται στην περιοχή, όπου βρίσκεται από χθες το απόγευμα το τουρκικό ερευνητικό πλοίο Oruc Reis, εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Σήμερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ενημερώνει τηλεφωνικά τους πολιτικούς αρχηγούς, ενώ χθες είχε επικοινωνία με την ηγεσία της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

Το σεισμογραφικό Oruc Reis, ακολουθούμενο από πλήθος τουρκικών πολεμικών πλοίων, έχει ποντίσει καλώδια στην θάλασσα, αλλά δεν έχει ξεκινήσει έρευνες.

Το πολεμικό ναυτικό παρακολουθεί από κοντά την πορεία του πλοίου. Το πλήθος των πλοίων και υποβρυχίων, ειδικά αυτών που βρίσκονται τόσο κοντά στο Oruc Reis, κάνει, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, πρακτικά αδύνατη την πραγματοποίηση ερευνών, ωστόσο και μόνο η εικόνα εξυπηρετεί την τουρκική προπαγάνδα.

Το Oruc Reis συνοδεύεται από επτά τουρκικές φρεγάτες, που πλέουν τριγύρω του, ενώ το ακολουθούν δύο συνοδευτικά  πλοία, το «Αταμάν» και το «Τσένγκιζ Χαν».

Τα ελληνικά πλοία εξέπεμπαν από τους ασυρμάτους προειδοποιητικά μηνύματα ανά 15λεπτο προς τα τουρκικά, καλώντας το Oruc Reis να απομακρυνθεί από την ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Το γεγονός ότι το τουρκικό πλοίο δεν μπορεί να ξεκινήσει έρευνες εγείρει ερωτήματα για την σκοπιμότητα των τουρκικών κινήσεων, ωστόσο εκτιμάται ότι η Άγκυρα θέλει να διασφαλίσει τον απρόσκοπτο πλου του Oruc Reis στην περιοχή που έχει περιλάβει με την Navtex. Από την πλευρά της Αθήνας, κόκκινη γραμμή είναι η έναρξη σεισμικών ερευνών εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει τηλεφωνικές επικοινωνίες με όλους τους πολιτικούς αρχηγούς, προκειμένου να τους ενημερώσει για την κατάσταση.

Εκτός αυτού, η ελληνική κυβέρνηση έχει ξεκινήσει πυρετώδεις επαφές με τον διεθνή παράγοντα, διεθνοποιώντας το θέμα και κινητοποιώντας τους συμμάχους της. Χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ και τον γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, τους οποίους ενημέρωσε εκτενώς για την προκλητική και επικίνδυνη συμπεριφορά της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αίσθηση προκάλεσε η θέση που διατύπωσε ο κ. Μητσοτάκης προς τον κ. Στόλτενμπεργκ, τονίζοντάς του ότι η τουρκική συμπεριφορά υποσκάπτει την σταθερότητα στην νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, όπως και ότι η πολιτική των ίσων αποστάσεων είναι αντιπαραγωγική και μη αποδεκτή.

Παρέμβαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ

Χθες υπήρξε και αμερικανική παρέμβαση. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάλεσε την Άγκυρα να σταματήσει άμεσα τις ερευνητικές δραστηριότητες του Oruc Reis εκφράζοντας για μια ακόμα φορά την ανησυχία της Ουάσιγκτον για τις ενέργειες της Τουρκίας.

Απαντώντας σε ερώτηση, o εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών χαρακτήρισε τις συγκεκριμένες δράσεις ως προκλητικές και είπε ότι αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες γνωρίζουν ότι η Τουρκία έχει εκδώσει ειδοποίηση σε άλλα πλοία για ερευνητικές δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο. Προτρέπουμε τις τουρκικές αρχές να σταματήσουν τέτοια σχέδια για επιχειρήσεις και να αποφύγουν μέτρα που αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν βαθιά για τα δηλωμένα σχέδια της Τουρκίας για έρευνες φυσικών πόρων σε περιοχές στις οποίες η Ελλάδα και η Κύπρος διεκδικούν δικαιοδοσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Τέτοιες δράσεις είναι προκλητικές και αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή. Η ανάπτυξη των πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να προάγει τη συνεργασία και να παρέχει τα θεμέλια για διαρκή ενεργειακή ασφάλεια και οικονομική ευημερία σε ολόκληρη την περιοχή».

Οι διπλωματικές κινήσεις της Αθήνας

Από νωρίς χθες το πρωί η Αθήνα κλιμάκωσε σταδιακά τις κινήσεις της, δίνοντας άμεσες απαντήσεις στην Άγκυρα που εξέδωσε Navtex, με την οποία δεσμεύει  περιοχή νοτίως του Καστελόριζου για έρευνες του Oruc Reis.

Η έκδοση της τουρκικής Navtex ήρθε μετά την υπογραφή της μερικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου για τον καθορισμό της μεταξύ τους ΑΟΖ. Η συμφωνία de facto ακυρώνει το τουρκολιβυκό μνημόνιο που υπεγράφη πριν από λίγους μήνες βάζοντας φωτιά στη Μεσόγειο.

Οι αντιδράσεις στην Αθήνα υπήρξαν άμεσες. Από νωρίς το πρωί χθες έγινε γνωστό ότι συνεκλήθη εκτάκτως το ΚΥΣΕΑ υπό τον πρωθυπουργό προκειμένου να αποφασιστούν οι επόμενες κινήσεις της ελληνικής πλευράς.

Λίγη ώρα αργότερα κι ενώ το Oruc Reis έπλεε ήδη στα νερά της Μεσογείου, η Αθήνα εξέδωσε αντι-Navtex, με την οποία ανακοίνωνε ότι η Αττάλεια δεν είχε δικαιοδοσία να εκδώσει navtex για την συγκεκριμένη περιοχή και καλούνταν όλοι οι ναυτιλόμενοι να την αγνοήσουν.

Στην συνέχεια το υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε αυστηρή ανακοίνωση, με την οποία καλούσε την Άγκυρα να τερματίσει άμεσα τις παράνομες δραστηριότητές της που απειλούν την ειρήνη και ξεκαθάριζε ότι η Ελλάδα δεν θα δεχτεί εκβιασμούς.

Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε: «Η νέα παράνομη τουρκική Navtex για παράνομες έρευνες νοτίως της νήσου Μεγίστης στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, σε συνδυασμό με την παρατηρούμενη ευρεία κινητικότητα μονάδων του τουρκικού πολεμικού ναυτικού, αποτελεί νέα σοβαρή κλιμάκωση και εκθέτει με τον πλέον προφανή τρόπο τον αποσταθεροποιητικό και απειλητικό για την ειρήνη ρόλο της Τουρκίας.

Έρχεται σε μία περίοδο που η Ελλάδα έχει έμπρακτα αποδείξει την προσήλωσή της στη διεθνή νομιμότητα.

Βασιζόμενη αποκλειστικά στο Διεθνές Δίκαιο, στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και στους κανόνες καλής γειτονίας, έχει έλθει σε συμφωνία μετά από διαπραγματεύσεις με γείτονες χώρες, για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της. Έχει δηλώσει δε την ετοιμότητά της για διάλογο, ώστε να προχωρήσει σε αντίστοιχες οριοθετήσεις με τους υπόλοιπους γείτονές της με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.

Αντίθετα, η Τουρκία αποδεικνύει στην πράξη ότι δηλώσεις περί ετοιμότητας για διάλογο είναι προσχηματικές. Επικαλούμενη την υπογραφή μιας καθόλα νόμιμης Συμφωνίας ΑΟΖ Ελλάδας- Αιγύπτου, εγκαταλείπει τον διάλογο πριν καν ξεκινήσει και καταφεύγει σε πρακτικές παρελθόντων αιώνων ακολουθώντας την αδιέξοδη τακτική απόπειρας δημιουργίας τετελεσμένων.

Η Ελλάδα δεν θα δεχθεί κανέναν εκβιασμό. Θα υπερασπίσει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

Καλούμε την Τουρκία να τερματίσει άμεσα τις παράνομες ενέργειές της που υπονομεύουν την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή».

Επαναλαμβανόμενες προκλήσεις

Το φετινό καλοκαίρι κάθε άλλο παρά ήσυχο θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί με τις συνεχείς τουρκικές προκλήσεις.

Μέσα σε διάστημα λίγων εβδομάδων η Άγκυρα ανεβάζει επικίνδυνα το θερμόμετρο για δεύτερη φορά. Την προηγούμενη φορά, μόλις στα τέλη Ιουλίου η Τουρκία και πάλι είχε δεσμεύσει με Navtex περιοχή κοντά στο Καστελόριζο. Τότε, η κρίση αποσοβήθηκε με την παρέμβαση της Γερμανίδας καγκελαρίου, Άνγκελα Μέρκελ, η οποία επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Ερντογάν.

Και αυτή την φορά το Βερολίνο χτυπάει καμπανάκι στην Τουρκία. Χθες η γερμανική κυβέρνηση εξέφρασε ανησυχία «για την απόφαση της Τουρκίας να διεξαγάγει περαιτέρω σεισμολογικές έρευνες», τονίζοντας ότι «αυτή την χρονική στιγμή είναι σίγουρα το λάθος μήνυμα», καθώς «μονομερή βήματα δεν μας φέρνουν ούτε βήμα προς μία λύση», ενώ «η Τουρκία με τέτοια βήματα επιβαρύνει περαιτέρω τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Η γερμανική κυβέρνηση κάλεσε τις δύο πλευρές να προχωρήσουν σε απευθείας διάλογο, ενώ επισήμανε ότι το Βερολίνο «βρίσκεται σε επαφή και με τις δύο πλευρές και όπου μπορεί να φανεί χρήσιμο, θα το κάνει».

«Λάβαμε γνώση με ανησυχία σχετικά με την απόφαση της Τουρκίας να διεξαγάγει περαιτέρω σεισμολογικές έρευνες. Ο υπουργός Εξωτερικών Μάας επανειλημμένως δήλωσε ότι πρέπει να τηρηθεί το Διεθνές Δίκαιο και ότι χρειαζόμαστε επειγόντως βήματα αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο. Και υπό αυτή την έννοια, περαιτέρω σεισμολογικές έρευνες αυτή την χρονική στιγμή είναι σίγουρα το λάθος μήνυμα. Μονομερή βήματα δεν μας φέρνουν ούτε βήμα προς μία λύση και η Τουρκία με τέτοια βήματα επιβαρύνει περαιτέρω τις σχέσεις της με την Ε.Ε.», δήλωσε ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών Κρίστοφερ Μπούργκερ και απηύθυνε έκκληση «και προς τις δύο πλευρές να επιλύσουν όλα τα ανοιχτά ζητήματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να ξεκινήσουν έναν διμερή διάλογο, όπως προγραμματίστηκε, μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας». Ο υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας ήταν τις προηγούμενες ημέρες σε επαφή και με τις δύο πλευρές και θα συνεχίσει, πρόσθεσε ο κ. Μπούργκερ.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το εάν η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ προτίθεται να μεσολαβήσει εκ νέου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ δήλωσε από την πλευρά του ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παρακολουθεί «πολύ προσεκτικά» πώς διαμορφώνονται οι εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο και το γεγονός ότι υπάρχουν εκεί πρόσφατα εκ νέου εντάσεις.

«Αυτό μας ανησυχεί πολύ. Το σημαντικό και το επειγόντως απαραίτητο είναι οι εμπλεκόμενοι, η Ελλάδα και η Τουρκία, να επιδιώξουν την απευθείας συνομιλία μεταξύ τους, να συζητήσουν μεταξύ τους απευθείας -και ελπίζουμε και να λύσουν- τα διαφιλονικούμενα ζητήματα Δικαίου της Θάλασσας» συνέχισε ο κ. Ζάιμπερτ, για να προσθέσει και από την πλευρά του ότι «η γερμανική κυβέρνηση βρίσκεται σε επαφή και με τις δύο πλευρές και, όπου μπορεί να φανεί χρήσιμη, θα το κάνει, αλλά το αποφασιστικό είναι η απευθείας συνομιλία».