Ο Έντι Ζεμενίδης, ο ισχυρός άνδρας του ελληνικού λόμπι στις ΗΠΑ μιλά αποκλειστικά στο mononews.gr και στον δημοσιογράφο Χρύσανθο Κοσελόγλου

Αναλυτικά η συνέντευξη:

Κύριε Ζεμενίδη, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε γεωπολιτικό σοκ, ανατρέποντας τους διεθνείς συσχετισμούς. Πώς αξιολογείτε τους μέχρι σήμερα χειρισμούς του Προέδρου Μπάιντεν;

Πρώτα από όλα, πιστεύω ότι ο κ. Πούτιν έκανε την εισβολή γιατί έβλεπε την κυβέρνηση Μπάιντεν πολύ αδύναμη. Έβλεπε την διχόνοια μέσα στην Αμερική. Ας θυμηθούμε το τελευταίο τρίμηνο της περασμένης χρονιάς, στη Γερουσία υπήρχε μεγάλος τσακωμός σχετικά με τις κυρώσεις εναντίον του αγωγού Nord Stream II, αυτό το είδε ο κ. Πούτιν όπως και την καταστροφή από τον τρόπο με τον οποίο αποχώρησαν οι Αμερικανοί από το Αφγανιστάν και είπε μέσα του “πως θα μπορέσει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση Μπάιντεν το Ουκρανικό, όταν δεν θα υπάρχει Άνγκελα Μέρκελ, όταν έχουμε τέτοια διχόνοια μέσα στο ΝΑΤΟ και στην Ευρώπη λόγω Πολωνίας και Ουγγαρίας”;

Δεν περίμενε ο Πούτιν, ούτε και κανένας να πούμε την αλήθεια, ακόμη και εδώ στην Αμερική, να κινηθεί τόσο γρήγορα η κυβέρνηση Μπάιντεν. Να είναι ενωμένοι Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκράτες και να μπορέσουν να ενώσουν όλο το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη. Από τον καιρό του πολέμου στο Ιράκ έχουμε να δούμε τέτοια ενότητα Ευρώπης-Αμερικής.

Παρατηρούμε με ενδιαφέρον και κάποια ανησυχία τον τρόπο με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν πλέον την Τουρκία. Αγνοούν, για παράδειγμα, ότι η Τουρκία δεν συμμετέχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Ξέχασε ο κ. Μπάιντεν τα όσα έλεγε προεκλογικά για τον Πρόεδρο Ερντογάν;  

Δεν νομίζω ότι τα ξέχασε, απλά επειδή δεν περιμέναμε να είναι σε κατάσταση που να μπορεί να ενώσει τόσο πολύ η Αμερική και να παίξει τέτοιο ηγετικό ρόλο πριν από αυτή την κρίση, ό,τι και να έλεγε ο κ.Μπάιντεν, νομίζω ότι η ίδια η Αμερική δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση.

Και δεν έχει να κάνει μόνο με τον Ερντογάν, ας θυμηθούμε τι έλεγε ο Πρόεδρος Μπάιντεν για την Σαουδική Αραβία, να θυμηθούμε ότι πριν από έξι μήνες αναφερόταν στην Πολωνία ως παράδειγμα μιας χώρας όπου δεν λειτουργεί σωστά η Δημοκρατία και πριν από δύο εβδομάδες έκανε την ομιλία του… στην Πολωνία!

Βενεζουέλα, αν κάποιος σου έλεγε πριν από έξι μήνες ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα συζητούσε και θα διαπραγματεύεται σήμερα με τον Μαδούρο θα γελάγαμε.

Όλα αυτά γίνονται επειδή αυτός ο πόλεμος δεν ξέρουμε πότε θα τελειώσει. Θέλουμε ως Αμερική να φέρουμε κοντά όσους μπορούν να στηρίξουν τις προσπάθειες, γιατί η Βενεζουέλα και το Ιράν ποτέ δεν θα είναι σύμμαχοι, αλλά έχουν κάποιο ρόλο να παίξουν.

Δυστυχώς γενικότερα για την Τουρκία, δεν νομίζω ότι ούτε στην Ουάσιγκτον, ούτε στις Βρυξέλλες, ούτε ακόμα και στην Αθήνα, υπάρχει κάποιο ξεκάθαρο όραμα για το που θέλουμε να καταλήξει η Τουρκία.

Δεν ξέρουμε τι θα έρθει μετά τον Ερντογάν. Και αυτό είναι πρόβλημα για την Αμερική. Η Αμερική, από τον Λευκό Οίκο ως το Κογκρέσο και τα think tanks, είναι πολύ δυσαρεστημένη με την Τουρκία, όχι μόνο με τον Ερντογάν αλλά δεν ξέρει ακόμα πως να την αντιμετωπίσει.

Σε πρόσφατες δηλώσεις της σε Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία η Αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτόρια Νούλαντ, διαμηνύει την αντίθεση των Ηνωμένων Πολιτειών στο έργο του East Med. Και αυτό, παρά το γεγονός πως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έκανε επιτακτική την ανάγκη απεξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Πώς το εξηγείτε;

Πρώτα από όλα θέλω να θυμίσω και στην κα Νούλαντ και στον κ. Πάιατ και σε όλη την αμερικανική κυβέρνηση πως δεν είναι δουλειά της Αμερικής το μέλλον του αγωγού East Med. Μπορεί να έχουν και δίκιο ότι δεν είναι βιώσιμος. Αλλά δεν μπορεί να το πει αυτό κάποιος από το State Department όταν οι μελέτες δεν έχουν τελειώσει.

Το είχαν δηλώσει και στελέχη του αμερικανικού Υπουργείου Ενέργειας, στο φόρουμ των Δελφών στην Ουάσινγκτον, ότι ξανασκέφτονται πως ο αγωγός θα μπορούσε να μεταφέρει την μία ημέρα φυσικό αέριο και την επόμενη υδρογόνο.

Συμφωνώ με την κα Νούλαντ πως η άμεση προτεραιότητα και της Ευρώπης και της Αμερικής είναι το πώς μπορούμε να φέρουμε αυτό το φυσικό αέριο που υπάρχει στην νοτιοανατολική μεσόγειο στην Ευρώπη μέσα σε ένα χρόνο ή πριν από τον επόμενο χειμώνα.

Ο αγωγός East Med δεν μπορεί να το κάνει αυτό, ούτε τον επόμενο χειμώνα, ούτε σε δύο χειμώνες, ούτε σε τρεις. Και εδώ παίζει ρόλο το LNG και εγώ μπορεί να προτιμώ και τα καλώδια ηλεκτρικής διασύνδεσης επειδή δίνουν μία ευκαιρία στην Ελλάδα και στην Κύπρο γιατί δίνουν τη δυνατότητα και πράσινης ενέργειας και περισσότερες θέσεις εργασίας.

Το θέμα του αγωγού σε κάθε περίπτωση δεν έχει κλείσει ό,τι και να πει το State Department και είναι καλό να έχουμε στο μυαλό μας πως και αυτό το State Department, όπως και το προηγούμενο, μπορεί να αλλάξει σε δύο χρόνια.

Άρα, μπορεί να προχωρήσει το έργο και χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ;

Ναι, αν η Ευρώπη το υποστηρίζει, αν βρεθούν λεφτά, αν πει η Chevron, η Exxon, η ENI μία ημέρα ότι «θέλουμε να το πληρώσουμε», τότε αλλάζει το θέμα. Και εγώ έχω αμφιβολίες αν είναι βιώσιμος ο αγωγός. Προτιμώ για την Ελλάδα, για παράδειγμα, το LNG.

Προτιμώ να το παίρνουμε από την Αίγυπτο και να μπαίνει στους αγωγούς μας, γιατί αυτό δίνει μεγαλύτερες δυνατότητες από έναν αγωγό που απλά μεταφέρει αέριο μέχρι την Ιταλία. Δεν ζήτησε κανείς ποτέ λεφτά από την Αμερική, για αυτό και η τελική απόφαση δεν είναι της κυρίας Νούλαντ ούτε και της Αμερικής.

Είναι πιθανό να δούμε έναν τουρκο-ισραηλινό αγωγό;

Όχι, δεν το πιστεύω. Στην ίδια συνέντευξη η κα Νούλαντ λέει πως για τους ίδιους λόγους δεν υποστηρίζει έναν τέτοιο αγωγό. Η Αμερική πιστεύει ότι και στην Τουρκία μπορεί να πηγαίνει LNG της Αιγύπτου. Επίσης δεν θεωρώ ότι το Ισραήλ θα θυσιάσει τις σχέσεις του με την Ελλάδα και την Κύπρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή είναι μία μεγάλη αλλαγή των τελευταίων δέκα ετών. Αθήνα και Λευκωσία είναι οι μεγαλύτεροι σύμμαχοι του Ισραήλ στις Βρυξέλλες, δεν περιμένω ότι θυσιάσει τέτοιες σχέσεις για έναν αγωγό.

Πιστεύετε πως υπάρχει περίπτωση οι ΗΠΑ να δώσουν στην Τουρκία τα F-16 που τόσο ζητά; Εσείς είστε σε συνεχή επαφή με τους πιο ισχυρούς παίκτες στην αμερικανική πρωτεύουσα. Με γερουσιαστές όπως ο κ. Μενέντεζ.

Χωρίς το Κογκρέσο δεν μπορεί να τα δώσει. Πιστεύω ότι το ρεπορτάζ του Reuters έδωσε τη λάθος εντύπωση πως αυτή η επιστολή ήταν μία επίσημη ειδοποίηση προς το Κογκρέσο ότι “προχωρά η πώληση”. Δεν ήταν κάτι τέτοιο. Ήταν απάντηση αυτή η επιστολή σε 50 αμερικανούς βουλευτές που έλεγαν ότι δεν συμφωνούν με μία τέτοια πώληση, δεν ήταν επίσημη ειδοποίηση προς το Κογκρέσο για την πώληση των αεροσκαφών.

Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω ότι επειδή η Αμερική δεν έχει αποφασίσει ακόμη το πώς θα αντιμετωπίσει την Τουρκία, όχι μόνο την σημερινή Τουρκία, αλλά και σε δέκα χρόνια, μετά τον Ερντογάν, το State Department προσπαθεί να κρατήσει όλες τις πόρτες ανοιχτές, αλλά αυτή πώληση δεν θα γίνει αν δεν αλλάξει η Τουρκία.

Θα πρέπει να λυθεί το ζήτημα των S-400 και να αποδείξει πως είναι σταθερός σύμμαχος της Αμερικής, αλλιώς το Κογκρέσο δεν θα προχωρήσει με αυτή την πώληση.

Θεωρείτε πως βρίσκεται υπό απειλή το διπλωματικό κεφάλαιο που έχτισε η Ελλάδα όλο αυτό τον καιρό και πως η Τουρκία, όπως λένε κάποιοι, ενδυναμώνεται;

Όχι, δεν το πιστεύω. Προσωρινά, μπορεί να υπάρχει ένας ρόλος για την Τουρκία. Απλά, η Τουρκία πλέον επιζητά αυτό τον ρόλο (να έχει διεθνείς επαφές) και για την ακρίβεια παρακαλάει για αυτό.

Πριν από ένα χρόνο, η ρητορική του Ερντογάν θύμιζε αυτοκράτορα. Σήμερα τα έχει γυρίσει και λέει ότι δεν έχει προβλήματα με τους γείτονές του, όπως έλεγε ο Νταβούτογλου πριν από δέκα χρόνια. Αλλά κανείς πλέον δεν τους εμπιστεύεται.

Ο Πρόεδρος Ρίγκαν έλεγε “trust but verify” (εμπιστεύσου αλλά επιβεβαίωσε), όλοι θα πάνε, θα κάτσουν, θα μιλήσουν, αλλά δεν θα δεχτούν ό,τι τους λένε οι Τούρκοι, θα περιμένουν να επιβεβαιώσουν αυτά που λένε, με πράξεις.

Το προσπάθησαν οι Τούρκοι με την Αίγυπτο και ο Πρέσβης της Αιγύπτου είπε ανοιχτά πως υπάρχουν ακόμη σοβαρά προβλήματα με την Τουρκία. Δεν βλέπω κάπου να κερδίζει η Τουρκία μέχρι τώρα.

Έρχεται άμεσα νέος Πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα και μάλιστα ομογενής. Τον γνωρίζετε. Τι να περιμένουμε από τον Πρέσβη Γ. Τσούνη;

Εγώ πιστεύω ότι είναι μία σπουδαία επιλογή και ο κατάλληλος άνθρωπος για αυτή τη θέση. Όχι μόνο επειδή τον ξέρω και είναι φίλος μου. Επειδή έχουμε περάσει την πρώτη φάση, έχουμε ανανεώσει τις σχέσεις μας, αλλά αυτές δεν έχουν φτάσει ακόμη στο επίπεδο της εποχής Τρούμαν για παράδειγμα.

Εκείνη την εποχή, η Αμερική έδινε το Σχέδιο Μάρσαλ. Τώρα χρειαζόμαστε η Αμερικανική Κυβέρνηση να μας βοηθήσει να προσελκύσουμε τις αμερικάνικες εταιρείες.

Αρχίσαμε με το δεξί, με την Pfizer, την Microsoft κλπ αλλά ο Πρέσβης Τσούνης έχει μεγάλη εμπειρία με τις αμερικανικές επιχειρήσεις, βρίσκεται στο διοικητικό συμβούλιο πολύ μεγάλων επιχειρήσεων.

Όλες αυτές οι σχέσεις και γνωριμίες που έχει πιστεύω ότι θα μας βοηθήσουν. Επίσης θα βοηθήσει πολύ και στην επικοινωνία της διασποράς με την Ελλάδα.