Τα συναινετικά διαζύγια, με διαδικασίες εξπρές ενώπιον συμβολαιογράφου, εγείρουν θέματα αντισυνταγματικότητας, υποστηρίζουν οι δικηγόροι που εκφράζουν σοβαρές αντιρρήσεις για την προωθούμενη ρύθμιση του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Το νομοσχέδιο που ήδη βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση προβλέπει την έκδοση συναινετικών διαζυγίων με συμβολαιογραφική πράξη και ταυτόχρονη επικύρωση της συμφωνίας των συζύγων για τη διατροφή, την επιμέλεια και την επικοινωνία με τα ανήλικα παιδιά τους.
Αν και στο νομοσχέδιο συμπεριελήφθη η υποχρεωτική παρουσία δικηγόρων των δύο πλευρών στην υπογραφή της συμβολαιογραφικής πράξης, η Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος εκφράζει την κατηγορηματική αντίθεση της στις προωθούμενες αλλαγές.
Σε απόφαση τους οι δικηγόροι απαριθμούν τους νομικούς λόγους των αντιρρήσεών τους παρά το γεγονός, όπως λένε, ότι και οι ίδιοι θα συμμετέχουν στη διαδικασία, άρα δεν τίθεται θέμα αφαίρεσης δικηγορικής ύλης. Όπως λένε:
1. Δογματικά ο γάμος δεν είναι απλή σύμβαση. Πρόκειται για ιδιαίτερη σύμβαση, και για το λόγο αυτό η λύση του δεν μπορεί να είναι προσαρμοσμένη σε ένα απλώς συμβατικό πρότυπο.
2. Η λύση του γάμου με συμβολαιογραφική πράξη καταλήγει σε σύγχυση και πλήρη σύμπτωση του γάμου με το σύμφωνο συμβίωσης ετερόφυλων. Μάλιστα, το σύμφωνο συμβίωσης καθίσταται ελκυστικότερο διότι επιτρέπει τη συμβατική ρύθμιση των συνεπειών, ιδίως σε ό,τι αφορά τα αποκτήματα. Για το λόγο αυτό γεννάται ζήτημα συνταγματικότητας, ως προς το άρθρο 21 του Συντάγματος.
3. Η συμβολαιογραφική λύση του γάμου δεν περιβάλλεται από τις εγγυήσεις της δικαστικής απόφασης, όπως η δημοσιότητα. Εξάλλου, ο αμιγής συμβατικός χαρακτήρας της λύσης δίνει την ευκαιρία ύπαρξης και επίκλησης ελαττωμάτων της βούλησης, όπως η απειλή ή και η εικονικότητα, η οποία δεν χωρεί ενώπιον δικαστηρίου.
4. Αν εκδίδεται το συναινετικό διαζύγιο από συμβολαιογράφο, γεννάται ο κίνδυνος να μην αναγνωρίζεται αυτόματα από άλλες χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενόψει των διατάξεων του Κανονισμού 2201/2003, στα άρθρα 1§ 1, 2 § 1, 3 § 1, 4, 21 § 1 και την αιτιολογική σκέψη 7 του οποίου αναφέρονται οι όροι «δικαστήριο» και «απόφαση».
5. Η έκδοση συναινετικού διαζυγίου από συμβολαιογράφο, και όχι από Δικαστήριο, θέτει ζήτημα μη συμβατότητας με τα άρθρα 26 § 3, 94 § 1,2 και 96 § 1 του Συντάγματος.
6. Παραμένει αδιευκρίνιστη η δυνατότητα προσβολής της συμβολαιογραφικής πράξης όταν υπάρχουν ελαττώματα στη βούληση των συζύγων. Αντιθέτως, στην περίπτωση δικαστικής απόφασης είναι σαφές ότι μπορεί να ανατραπεί με την άσκηση έφεσης.
7. Δεν είναι σαφές σε ποια αρχή και με ποια διαδικασία θα γίνεται παραίτηση από τα ένδικα μέσα και θα εκδίδεται πιστοποιητικό τελεσιδικίας ή αμετακλήτου ή πιστοποιητικό ότι λύθηκε ή ότι δεν λύθηκε ένας γάμος.
8. Επισημαίνεται, τέλος, ότι η διεθνής τάση είναι η συγκρότηση ειδικών οικογενειακών δικαστηρίων με αρμοδιότητα για όλα τα θέματα της οικογένειας και όχι η αφαίρεση των οικογενειακών διαφορών από τα δικαστήρια.
Σύμφωνα με την απόφαση της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων «τίθεται ζήτημα αντισυνταγματικότητας της προωθούμενης ρύθμισης, αντίθεσης με το ενωσιακό κεκτημένο ενώ, επιπροσθέτως, εγείρονται σοβαρά δικαιοπολιτικά, ουσιαστικά και διαδικαστικά ζητήματα, που δεν επιτρέπουν τη νομοθέτηση στην κατεύθυνση που εξαγγέλθηκε».