«Μικρό βήμα μπροστά» η συμφωνία του Βερολίνου για την Λιβύη – Σήμερα παρουσιάζεται στους ΥΠΕΞ της ΕΕ

Στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών περνά η σκυτάλη, μετά την χθεσινή Διάσκεψη του Βερολίνου για το μέλλον της Λιβύης. Παρών και ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας.

Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να συζητήσουν σήμερα τα αποτελέσματα της διάσκεψης, κατά την οποία ηγέτες διαφόρων χωρών, ανάμεσά στους και δυνάμεων που υποστηρίζουν τα αντίπαλα μέρη στον πόλεμο στη Λιβύη, δεσμεύθηκαν να τηρήσουν το εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί στη χώρα από το 2011 και να τερματίσουν τη στρατιωτική υποστήριξη προς τους αντιμαχόμενους.

Ωστόσο, οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, δηλαδή οι δύο πλευρές που αντιμάχονται στην Λιβύη, δεν έχουν βρει ακόμη την δυνατότητα έναρξης απευθείας συνομιλιών μεταξύ τους, στοιχείο που προκαλεί ερωτήματα ως προς το πόσο κοντά μπορεί να βρίσκεται μια λύση για την Λιβύη.

Είναι άλλωστε αυτό ακριβώς το στοιχείο στο οποίο στάθηκε ο έμπειρος υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ, αποτιμώντας τη διάσκεψη του Βερολίνου ως ένα μικρό βήμα προς τα εμπρός.

Ενόψει της διάσκεψης, πάντως, η ΕΕ υποσχέθηκε να συμβάλλει στην εφαρμογή των όποιων συμφωνιών επιτυγχάνονταν στις διαπραγματεύσεις, ειδικά σε ό,τι αφορά την εφαρμογή και την επιτήρηση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός καθώς και του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ που έχει επιβληθεί στη Λιβύη.

Αυτό μπορεί να συνεπάγεται την ανάπτυξη στρατιωτικής αποστολής υπό τη σημαία της ΕΕ στη χώρα της βόρειας Αφρικής, σύμφωνα με τον Ύπατο Εκπρόσωπο Ζοζέπ Μπορέλ.

Ο Μπορέλ αναμένεται να παρουσιάσει τις αρχικές προτάσεις του, αλλά οι υπουργοί αναμένεται να επανέλθουν στο θέμα και να το συζητήσουν πιο λεπτομερώς σε περίπου έναν μήνα, δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ.

Τα σημεία της συμφωνίας

Η κατάπαυση του πυρός, η επιβολή του εμπάργκο στην εισαγωγή όπλων και στην στρατιωτική στήριξη των αντίπαλων πλευρών και η περαιτέρω πολιτική διαδικασία αποτελούν τα βασικά σημεία της συμφωνίας.

Τόσο ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες όσο και η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έσπευσαν πάντως να διευκρινίσουν ότι πρόκειται μόνο για την αρχή ενός πολύ δύσκολου δρόμου, ενώ ανέδειξαν ιδιαίτερα την συμφωνία των 16 συμμετεχόντων στην αρχή ότι «δεν μπορεί να υπάρξει στρατιωτική λύση».

«Φθάσαμε σε μια συμφωνία για ένα συνολικό σχέδιο» δήλωσε η καγκελάριος μετά το τέλος της Διάσκεψης και επισήμανε ότι μεταξύ των συμφωνηθέντων είναι και μέτρα για την αυστηρή επιτήρηση του εμπάργκο όπλων, τα οποία περιλαμβάνουν και κυρώσεις.

Οι δύο αντίπαλες λιβυκές πλευρές συμφώνησαν ακόμη να ορίσουν από πέντε εκπροσώπους σε μια στρατιωτική επιτροπή, η οποία, όπως προβλέπεται από τον ΟΗΕ, θα αναλάβει την επιτήρηση της κατάπαυσης του πυρός.

Τόσο ο πρωθυπουργός Σάρατζ όσο και ο στρατάρχης Χάφταρ έχουν ήδη κοινοποιήσει τα ονόματα των εκπροσώπων τους, πρόσθεσε η Μέρκελ, επισημαίνοντας ότι πρόκειται πλέον για πολύ συγκεκριμένη εξέλιξη προς την επιθυμητή κατεύθυνση.

Από την πλευρά του ο Γκουτέρες τόνισε ότι «χάρη στην συνάντηση του Βερολίνου κατέστη εφικτό να έχουμε σήμερα πέντε εκπροσώπους και από την πλευρά του στρατάρχη Χάφταρ» και πρόσθεσε ότι τις επόμενες ημέρες η στρατιωτική επιτροπή θα συγκληθεί στην Γενεύη.

«Τα κράτη μέλη, από κοινού με τοπικούς και περιφερειακούς οργανισμούς έστειλαν ένα ισχυρό μήνυμα ότι είμαστε απολύτως προσηλωμένοι στην στήριξη μιας ειρηνικής λύσης στην λιβυκή κρίση».

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ κάλεσε ακόμη όλους τους παράγοντες που εμπλέκονται να μην παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις της Λιβύης και στην ένοπλη αντιπαράθεση, ενώ απηύθυνε έκκληση για αποφυγή κάθε ενέργειας που προκαλεί κλιμάκωση της βίας, αλλά και για συνεπή εφαρμογή του εμπάργκο όπλων.

Επιτροπή Παρακολούθησης της συμφωνίας (Follow up Committee)

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας αναφέρθηκε ακόμη στην σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης των συμφωνηθέντων, η οποία, όπως είπε, θα διασφαλίσει την υλοποίηση των σημερινών αποφάσεων και θα συνοδεύει τις περαιτέρω εργασίες του ειδικού απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ Γασάν Σαλαμέ και της Αποστολής των Ηνωμένων Εθνών για την Στήριξη της Λιβύης (UNSMIL).

«Η Επιτροπή θα καθοδηγείται από τα Ηνωμένα Έθνη, θα ξεκινήσει τις εργασίες της ήδη στις αρχές Φεβρουαρίου και χώρες οι οποίες δεν εκπροσωπούνταν εδώ θα προσκληθούν να συμμετάσχουν σε αυτή την διαδικασία και στις τέσσερις ομάδες εργασίας που σχεδιάζονται – για ζητήματα ασφάλειας και στρατιωτικά, για οικονομικά, για πολιτικά και για ανθρωπιστικά».

Η σύσταση των Επιτροπών θα γίνει στην Γερμανία και η Γερμανία θα είναι ο οικοδεσπότης και συμπρόεδρος και στην συνέχεια όλοι οι διεθνείς εταίροι που ήταν σήμερα εδώ και εκείνοι οι οποίοι θα προστεθούν, θα πάρουν με την σειρά την ευθύνη στα χέρια τους, εξήγησε ο κ. Μάας.

Πέραν αυτού, τα αποτελέσματα και τα πιθανά περαιτέρω βήματα θα τεθούν σε όλα τα κατάλληλα πολυμερή σχήματα -όχι μόνο στα Ηνωμένα Έθνη, διευκρίνισε και ανέφερε ενδεικτικά ότι ήδη αύριο το θέμα θα συζητηθεί στο πλαίσιο του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ.

«Η δουλειά μόλις τώρα ξεκίνησε και μπροστά μας έχουμε σίγουρα δύσκολο δρόμο εντατικής δουλειάς. Αλλά ήταν πολύ σημαντικό σήμερα σε αυτή την διάσκεψη να καταλήξουμε σε μια συμφωνία. Το πνεύμα συνεργασίας που ζήσαμε σήμερα πηγαίνει πολύ πέρα από ό,τι είδαμε σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών.

Τόνισε ότι «τώρα πρέπει να καταφέρουμε να φέρουμε μαζί τις λιβυκές αντίπαλες πλευρές ώστε μαζί τους -μια που τώρα το θέμα είναι η εκεχειρία και η κατάπαυση του πυρός- να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες ώστε ο εμφύλιος στην Λιβύη να πάει προς πολιτική λύση και να επιτύχουμε στην Λιβύη μόνιμη ειρήνη».

Η Μέρκελ και ο Γκουτέρες απέφυγαν πάντως να σχολιάσουν την μορφή που θα έχει ενδεχόμενη αποστολή επιτήρησης της κατάπαυσης του πυρός – εφόσον αυτή επιτευχθεί – διευκρινίζοντας ότι πρόκειται για μεταγενέστερο στάδιο.