Προσπάθεια να ξεπεραστούν τα προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με κινήσεις συνεργασίας στις μεταφορές, το μεταναστευτικό και την ασφάλεια, επιχείρησαν στις  κοινές δηλώσεις τους ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συνάντησής τους στην Άγκυρα, η οποία είχε διάρκεια πάνω από 2 ώρες.

Ωστόσο, από αυτή δεν έλειψαν και τα «καρφιά», ιδιαίτερα σε ότι έχει να κάνει με το ζήτημα των 8 Τούρκων αξιωματικών που έχουν λάβει άσυλο από την Ελλάδα. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε πως η Ελλάδα θα πρέπει να σεβαστεί τους νεκρούς του πραξικοπήματος και να μην προσφέρει καταφύγιο στους φυγάδες και τους τρομοκράτες. Απαντώντας, ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε πως οι πραξικοπηματίες δεν είναι μεν ευπρόσδεκτοι στην Ελλάδα, ωστόσο η χώρα οφείλει να σεβαστεί τις αποφάσεις της Ελληνικής Δικαιοσύνης.

Παράλληλα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φρόντισε να επιδοθεί σε ένα δημόσιο «παζάρι» για το ζήτημα της επαναλειτουργίας της σχολής της Χάλκης, ζητώντας ως αντάλλαγμα την «αξιοποίηση των μουφτήδων στη Θράκη», όπως ανέφερε.

Ερντογάν: Η Ελλάδα να σεβαστεί αυτούς που έχασαν τη ζωή τους στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου

Ξεκινώντας την εισαγωγική τοποθέτησή του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε πως «είμαστε ευχαριστημένοι που βλέπουμε τον Έλληνα πρωθυπουργό και την αντιπροσωπεία του στη χώρα μας. Θέλω να καλωσορίσω στην Τουρκία τον πρωθυπουργό και την αντιπροσωπεία του». Ο κ. Ερντογάν επισήμανε πως στα τέλη του 2017 είχε πραγματοποιήσει μια επιτυχημένη επίσκεψη στην Ελλάδα.

Ο Τούρκος πρόεδρος μίλησε για ακτοπλοϊκή σύνδεση της Θεσσαλονίκης με την Σμύρνη και για δεύτερη γέφυρα στα Ύψαλα – Κήπους Έβρου. «Μοιραστήκαμε την επιθυμία μας για πραγματοποίηση του 5ου συμβουλίου στρατηγικής συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας. Θα πρέπει να μείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας» υπογράμμισε.

«Οι ομογενείς μας που ζουν στην Ελλάδα και οι Ρωμιοί που ζουν στην Τουρκία δεν είναι θέμα ανταγωνισμού, αλλά συνεργασίας. Συζητήσαμε τα προβλήματα των συμπολιτών μας. Περιμένουμε από την Ελλάδα να υιοθετήσει την ίδια στάση» υπογράμμισε.

«Ως Τουρκία επιθυμούμε να αναπτύξουμε τις διμερείς σχέσεις με την Ελλάδα σε κάθε πεδίο», ανέφερε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

«Στις διμερείς μας αυτές σχέσεις με την Ελλάδα κατά διαστήματα υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν τα επιθυμούμε, αλλά είχαμε την ευκαιρία να τα ξεπεράσουμε» σημείωσε ο κ. Ερντογάν, σύμφωνα με τη διερμηνεία των δηλώσεών του στα ελληνικά.

«Το σημείο που βρισκόμαστε στις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις είναι κατά πολύ χαμηλότερο από τον στόχο μας», επισήμανε ο Τούρκος Πρόεδρος.

Για το μεταναστευτικό, είπε ότι η Τουρκία έχει αυτή τη στιγμή 4.000.000 πρόσφυγες και έχει ξοδέψει περίπου 35 εκατ. ευρώ.  «Έχουμε πάρα πολλούς θανάτους στο Αιγαίο. Η ακτοφυλακή μας προσπαθεί πάρα πολύ να εμποδίσει τους θανάτους στο Αιγαίο» είπε, ενώ μίλησε για τη συμφωνία της 18ης Μαρτίου. «Όπως τηρούμε όλες τις υποσχέσεις μας, να τηρήσει και η ΕΕ τις δικές της» τόνισε ο Ερντογάν.

«Σήμερα με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας συζητήσαμε και τα θέματα της τρομοκρατίας. Η Τουρκία και η Ελλάδα γνωρίζουν και έχουν δει από κοντά το αιματηρό πρόσωπο της τρομοκρατίας. Εμείς θα πρέπει ως σύμμαχοι να είμαστε ενάντια στην τρομοκρατία. Θα πρέπει από κοινού να κάνουμε έναν οδικό χάρτη και να έχουμε μια αντιμετώπιση, όπως το PKK, και το κίνημα FETO, το οποίο θεωρούμε ότι είναι τρομοκρατικό» ισχυρίστηκε ο Τούρκος Πρόεδρος.

«Δεν θα πρέπει αυτοί που είναι φυγάδες από αυτά τα κινήματα να βρίσκουν θέσεις στην Ελλάδα», ανέφερε και προσέθεσε: «Εμείς αυτή την προσμονή επιθυμούμε και θέλω να τραβήξω την προσοχή της γείτονος χώρας. Περιμένω αυτούς που την 15η Ιουνίου έχουν χάσει τη ζωή τους αντιμετωπίζοντας αυτό το πραξικόπημα, θα πρέπει να τους σεβαστούμε. Έχουμε την προσμονή να το σεβαστεί και η Ελλάδα αυτό και να φερθεί ανάλογα σε αυτούς τους φυγάδες, τους οποίους περιθάλπει».

Ο κ. Ερντογάν εξέφρασε την πεποίθηση πως όλα τα θέματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μπορούν να επιλυθούν σε δίκαιη βάση, ενώ τόνισε την ανάγκη να μείνουν ανοικτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας.

«Καταβάλαμε κάθε προσπάθεια να βελτιώσουμε την κατάσταση των ρωμιών πολιτών μας και περιμένουμε από την Ελλάδα να υιοθετήσει την ίδια προσέγγιση» είπε ο Τούρκος Πρόεδρος. «Θα έχουμε διάλογο και για τα θρησκευτικά θέματα και μαζί θα βρούμε λύσεις» υπογράμμισε.

«Οι δύο πλευρές προτού ξεκινήσουν τον διάλογο θα πρέπει να εντοπίσουν έναν οδικό χάρτη. Θα πρέπει πρωτίστως να δημιουργήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης» ανέφερε ο Πρόεδρος της Τουρκίας.

«Είναι μια σημαντική παράμετρος η ισοτιμία των Τούρκων στην Κύπρο» υποστήριξε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σύμφωνα με τη διερμηνεία των δηλώσεων.

Απαντώντας στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων ο κ. Ερντογάν εξέφρασε την εκτίμηση ότι στη Διάσκεψη Κορυφής της Θεσσαλονίκης, στην οποία θα συνοδεύεται από Τούρκους επιχειρηματίες, η Ελλάδα και η Τουρκία θα συνάψουν συμφωνίες.

Παράλληλα, ο κ. Ερντογάν σχολίασε πως «οι πολιτικοί πρέπει να κερδίζουν φίλους και φιλίες όχι εχθρούς και εχθρότητες» και συμπλήρωσε: «Θα πρέπει να δουλεύουν σε αυτόν τον τομέα. Διαφορετικά δεν μπορείς να ασκείς καλή πολιτική. Εμείς έτσι ασκούμε την πολιτική μας και έτσι θα συνεχίσουμε να την ασκούμε».

Κληθείς από Τούρκο δημοσιογράφο να αξιολογήσει την αυριανή επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε: «Όπως γνωρίζετε από το 1971 η Θεολογική Σχολή της Χάλκης είναι κλειστή. Δεν είμαστε εμείς υπεύθυνοι γι’ αυτό, δεν ήμασταν εμείς οι διακυβερνητές της χώρας».

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τούρκος Πρόεδρος επισήμανε πως ο κ. Τσίπρας και οι προγενέστεροι πρωθυπουργοί έχουν φέρει το θέμα αυτό πολλές φορές στην ατζέντα και συμπλήρωσε: «Κάθε φορά που έρχεται αυτό, εγώ τους λέω ότι στη Δυτική Θράκη ελάτε να επιλύσουμε το θέμα των μουφτήδων, ελάτε και εμείς να λύσουμε αυτό το θέμα», σύμφωνα με τη διερμηνεία των δηλώσεων.

»Η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου κάποια στιγμή ήταν 7 άτομα. Εγώ είπα στον Οικουμενικού Πατριάρχη: δώστε μας μια λίστα οι οποίοι θα μπορέσουν να είναι στην Ιερά Σύνοδο, και εγώ θα τους δώσω υπηκοότητα, ιθαγένεια τουρκική, ούτως ώστε η Ιερά Σύνοδος να μπορεί να λειτουργεί. Μας έδωσε τα ονόματα και εμείς σε όλους δώσαμε την ιθαγένεια. Αυτή τη στιγμή η Ιερά Σύνοδος με τα 15 μέλη της λειτουργεί κανονικά. Έτσι τη φέραμε σε ένα σημείο όπου μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του Πατριαρχείου».

Καταληκτικά, απευθυνόμενος στον Αλέξη Τσίπρα για την αυριανή του επίσκεψη στη Θεολογική Σχολή, του ευχήθηκε το καλύτερο.

Τσίπρας: Να επαναφέρουμε τη θετική ατζέντα

Από την πλευρά του ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε πως “ο διάλογός μας, όλα αυτά τα χρόνια, ήταν διάλογος ειλικρινής, σημαντικός όχι μόνο για το μέλλον των λαών μας, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή μας”. Ο Έλληνας πρωθυπουργός ανέφερε ότι “οι δύο χώρες μας μπόρεσαν να συνεργαστούν στενά το 2015 και το 2016, μια κρίσιμη περίοδο, όπου ξέσπασε μια πρωτοφανής προσφυγική και μεταστευτική κρίση και για πρώτη φορά καταφέραμε να συνεργαστούμε όχι μόνο για θέματα λεγόμενης χαμηλής πολιτικής, αλλά για την αντιμετώπιση ενός μείζονος σημασίας διεθνούς θέματος – της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης”.

Πρόσθεσε ότι “μπορέσαμε σε αυτό το πλαίσιο να οικοδομήσουμε μια νέα στρατηγική ευρωτουρκική συνεργασία, να βάλουμε μπρος ταυτόχρονα και τη θετική ατζέντα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, την οικονομική και ενεργειακή μας συνεργασία, να πραγματοποιήσουμε γύρους διερευνητικών συνομιλιών και να προωθήσουμε τον διάλογο μεταξύ των στρατιωτικών μας για τη μείωση της έντασης στο Αιγαίο”.

“Την ίδια στιγμή”, πρόσθεσε, “καταφέραμε να προωθήσουμε τις συνομιλίες για το Κυπριακό, που φτάσανε πολύ κοντά σε λύση, ανοίγοντας και δύσκολα θέματα, όπως το ζήτημα της ασφάλειας”.

Ο Αλ. Τσίπρας θύμισε ότι ήταν από τους πρώτους ηγέτες που είχε τηλεφωνήσει στον Τούρκο Πρόεδρο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στη γείτονα, για να εκφράσει τη στήριξη της Ελλάδας μια χώρας που υπερασπίζεται την δημοκρατία και την ελευθερία και καταδικάζει κάθε προσπάθεια κατάλυσης της δημοκρατικής νομιμότητας.

Πρόσθεσε ότι αργότερα υπήρξαν εξελίξεις που δημιούργησαν προσκόμματα σ’ αυτή τη θετική πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ρητορική αντιπαραθετική, στο Αιγαίο ο αριθμός των παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας έφτασε σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα με πολύ επικίνδυνα περιστατικά στη θάλασσα και στον αέρα. Αναφέρθηκε και στην υπόθεση των 8 Τούρκων στρατιωτικών που επίσης αποτέλεσε αγκάθι στις σχέσεις, όπως και στη συνέχεια η υπόθεση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που κρατήθηκαν στην Τουρκία.

“Δεν αποδεχθήκαμε ότι αυτός ο φαύλος κύκλος είναι η μοίρα μας, το κισμέτ μας, δεν το πράξαμε και είμαι ευτυχής που δεν το πράξαμε”, είπε ο Αλ. Τσίπρας. “Σήμερα στις συνομιλίες μας έγινε για μια ακόμα φορά σαφές ότι ούτε ο εσείς, ούτε εγώ, δεχόμαστε τη λογική της αδράνειας και της συμμόρφωσης με την πεπατημένη. Γιατί αναγνωρίζουμε ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην εποχή μας και στην περιοχή μας, δεν μας επιτρέπουν να παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε αδιέξοδα”, είπε απευθυνόμενος στον Τούρκο Πρόεδρο.

“Είμαστε υποχρεωμένοι να ανατρέπουμε τις λογικές του παρελθόντος για να οικοδομήσουμε μια σχέση βασισμένη στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου, στην κατάργηση των απειλών πολέμου και στην αλληλοκατανόηση των ανησυχιών μας”, είπε ο Αλ. Τσίπρας.

Θύμισε ότι η επίσκεψη του Ρ.Τ. Ερντογάν στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2017 ήταν η πρώτη μετά από 65 χρόνια για Τούρκο Πρόεδρο και πως ο ίδιος έχει επισκεφθεί 4 φορές την Τουρκία μέσα σε 4 χρόνια.

Τόνισε ότι σε αυτό το θετικό πνεύμα, “συμφωνήσαμε να προχωρήσουμε το επόμενο διάστημα με βασικό στόχο την αποκλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο και την προώθηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης”.

“Με τη δημιουργία αυτών των προϋποθέσεων, μπορούμε, πιστεύω, στη συνέχεια να έχουμε πρόοδο και να επαναλάβουμε και τις διερευνητικές συνομιλίες γαι τη διαφορά που έχουμε στο θέμα της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο”, είπε ο Αλ. Τσίπρας.

Ως προς το Κυπριακό τόνισε την ανάγκη να υπάρξει δίκαιη και βιώσιμη λύση στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ, προς όφελος του συνόλου του κυπριακού λαού, ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους, που θα καθιστά την επανενωμένη, ομοσπονδιακή Κύπρο μια κανονική χώρα της περιοχής και της ΕΕ.

Σημείωσε ότι σε αυτή τη νέα προσπάθεια οφείλουμε να αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος και για αυτό κατέθεσε την άποψη ότι πρέπει να συμφωνήσουν στην πραγματοποίηση προπαρασκευαστικών συναντήσεων στο κρίσιμο θέμα της ασφάλειας στον οποίο εμπλέκεται η Ελλάδα και η Τουρκία.

Τόνισε παράλληλα τη σημασία που έχει ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου στην Ανατολική Μεσόγειο και την ανάγκη, η ενέργεια να αποτελέσει γέφυρα συνεργασίας και όχι εμπόδιο στην περιοχή.

Για την υπόθεση των 8 στρατιωτικών, ο κ. Τσίπρας ανέφερε πως η Ελλάδα ως κράτος δικαίου οφείλει να κάνει σεβαστές τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, αν και οι πραξικοπηματίες δεν είναι ευπρόσδεκτοι, ενώ πρόσθεσε πως  αυτό που προέχει είναι η ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας.

Παράλληλα, ο κ. Τσίπρας ανέφερε πως “συμφωνήσαμε ότι το καλοκαίρι πρέπει να δουλέψουμε ώστε να είναι πραγματικότητα η ακτοπλοϊκή σύνδεση Σμύρνης-Θεσσαλονίκης”, και πρόσθεσε ότι συμφωνήσαν να προχωρήσουν στη διοργάνωση νέου επιχειρηματικού φόρουμ που θα αναδείξει τις ευκαιρίες που ανοίγονται για συνεργασία, ιδίως τώρα που η Ελλάδα έχει εξέλθει από μια κρίση που την ταλαιπώρησε για πολλά χρόνια.

Συνομιλήσαμε για τη συνεργασία στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και τις δυνατότητες που υπάρχουν για μείωση των ροών, για την ανάγκη αύξησης των επιστροφών και την αντιμετώπιση των δικτύων των διακινητών, είπε ο πρωθυπουργός.

Συζητήσαμε και για την προοπτική της αναθεώρησης της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, προς όφελος, μεταξύ άλλων, όλων των χωρών της περιοχής.

Τονίζω τη στήριξη στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, προς όφελος της, αλλά και προς όφελος της Ευρώπης, κάτι που μπορεί να συνεισφέρει στην επιστροφή στις σημαντικές δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποίηθηκαν τα περασμένα χρόνια.

Ερωτηθείς γιατί επέλεξε να αποδεχτεί την πρόσκληση του Τούρκου Προέδρου και να γίνει αυτή η συνάντηση σε αυτή την συγκυρία, δεδομένης και της κριτικής που έχει διατυπωθεί επ’ αυτού, ο Αλ. Τσίπρας σημείωσε ότι δύο γειτονικές χώρες ιδίως όταν έχουν ζητήματα που πρέπει να επιλύσουν οφείλουν να έχουν τακτικές συνομιλίες και ανοικτά κανάλια συνεννόησης και ιδιαίτερα στο υψηλότερο επίπεδο.

Ο πρωθυπουργός είπε ότι η κριτική που ενδεχομένως να ασκείται από ορισμένους είναι κριτική που οδηγεί σε ένα τέλμα, αδράνεια και σε επικίνδυνους και ολισθηρούς δρόμους.

Σημείωσε ότι έχουν αποτραπεί κίνδυνοι και προβλήματα στα οποία βρέθηκαν μπροστά και πως αν δεν είχαν και οι δύο τη δυνατότητα να σηκώσουν το τηλέφωνο για να επικοινωνήσουν, θα ήταν πολύ πιθανό να βρεθούμε, χωρίς προθέσεις, μπροστά σε κλιμακώσεις επικίνδυνες.

Χαρακτήρισε ευτυχές το γεγονός ότι υπάρχει αυτό το επίπεδο επικοινωνίας και ειλικρίνειας μεταξύ τους και ότι αυτό είναι η βάση ώστε να προχωρήσουν ακόμα παραπέρα το επόμενο διάστημα και σε πιο εποικοδομητικές συνομιλίες που πιθανόν να έχουν και συγκεκριμένες αποφάσεις.

“Ανεβαίνοντας στο βήμα ο Πρόεδρος μου είπε ότι δεν έχουμε σήμερα να υπογράψουμε αποφάσεις, του είπα ότι όμως ίσως να έχουμε την επόμενη φορά που θα συναντηθούμε”, πρόσθεσε ο κ. Τσίπρας.

“Νομίζω ότι το θέμα αυτό έχει εξαντληθεί στις συζητήσεις μας”, είπε ο Αλ. Τσίπρας, ερωτηθείς από τουρκικό ΜΜΕ αν η Αθήνα έχει σκοπό να επιστρέψει τους 8 αξιωματικούς.

Ο πρωθυπουργός επανέλαβε την κατηγορηματική αντίθεση της ελληνικής κυβέρνησης, της Ελλάδας και του ελληνικού λαού σε όλους όσοι επιχείρησαν να ανατρέψουν τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση στην Τουρκία. “Η Ελλάδα είναι μια χώρα η οποία στηρίζει τη δημοκρατία και δεν έχει καμία πρόθεση να προασπίσει ή να ευνοήσει πραξικοπηματίες ή πράξεις που αντίκεινται στην σταθερότητα και στη δημοκρατική εύρυθμη λειτουργία της γειτονικής χώρας”, είπε.

Σημείωσε ότι “είναι απολύτως σαφές ότι η Ελλάδα έχει το δικό της δικαιικό σύστημα, η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης είναι απολύτως σεβαστή και η διάκριση των εξουσιών είναι απαράβατος όρος του ελληνικού συντάγματος”. Επανέλαβε ότι “υπήρξαν κάποιες αποφάσεις της ελληνικής δικαιοσύνης τις οποίες οφείλουμε να σεβαστούμε και σεβόμαστε”.

Ο κ. Τσίπρας τόνισε ότι αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι συζήτησαν με τον Πρόεδρο Ερντογάν για το κατά πόσο θα μπορέσουν να είναι πιο αποτελεσματική η συνεργασία από εδώ και στο εξής στον τομέα της ασφάλειας, της αντιμετώπισης εγκληματικής δράσης δικτύων, διακινητών ή τρομοκρατών στα σύνορά μας.