ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η πΓΔΜ θα πραγματοποιήσει δημοψήφισμα στις 30 Σεπτεμβρίου για την αλλαγή του πρώην γιουγκοσλαβικού κράτους σε Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Η ένταξη γεωγραφικού προσδιορισμού είναι κλειδί για την επίλυση μίας 27ετούς διαμάχης με την Ελλάδα, η οποία ισχυρίζεται ότι το κράτος οικειοποιήθηκε το αρχαίο βασίλειο της Μακεδονίας στη βόρεια Ελλάδα. Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι περισσότεροι υποστηρίζουν την αλλαγή.
Τα Βαλκάνια αποτελούν θέατρο μίας διελκυστίνδας ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία και η επίλυση της διαμάχης θα ήταν μία σπάνια νίκη σε μια περιοχή όπου τα κράτη εξακολουθούν να δυσκολεύονται να επουλώσουν τις πληγές στις σχέσεις τους από τις αιματηρές συγκρούσεις της δεκαετίας του ’90. Η Ελλάδα έχει συμφωνήσει να άρει το εμπάργκο για την ένταξη της Δημοκρατίας της Μακεδονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, στο πλαίσιο μίας συμφωνίας που επετεύχθη τον Ιούνιο.
Η Ρωσία, ένθερμη πολέμια της περαιτέρω επέκτασης του ΝΑΤΟ, θέλει να το αποτρέψει αυτό και προσπαθεί να εμπλακεί στα εσωτερικά θέματα της χώρας, σύμφωνα με την κυβέρνηση στα Σκόπια. Η Μόσχα στηρίζει την εγχώρια εθνικιστική αντιπολίτευση, η οποία κυβερνούσε επί μία δεκαετία πριν ηττηθεί πέρυσι από τον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ. Η Ελλάδα, μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ με παραδοσιακά πολύ θερμές σχέσεις με τη Μόσχα, απέλασε δύο Ρώσους διπλωμάτες τους οποίους κατηγόρησε για δωροδοκία αξιωματούχων σε μία προσπάθεια να μπλοκάρουν τη συμφωνία.
“Η Ρωσία έχει δημόσια δηλώσει ότι είναι κατά της ένταξης της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, άρα θα κάνουν ό,τι χρειαστεί για να αποτρέψουν αυτήν τη διαδικασία”, δήλωσε ο Μπουγιάρ Οσμάνι, αναπληρωτής πρωθυπουργός της χώρας, επικεφαλής ευρωπαϊκών θεμάτων. Αναμένω “ένα κρεσέντο της επιρροής τους εδώ καθώς θα πλησιάζουμε στη μέρα του δημοψηφίσματος”, είπε.
Κυβερνητικός αξιωματούχος ανέφερε ότι οι όποιες ρωσικές προσπάθειες επηρεασμού του δημοψηφίσματος περιορίζονται στα social media, αν και ο Οσμάνι είπε ότι δεν υπάρχει καμία απόδειξη για εμπλοκή της Μόσχας.
Έρευνα που δημοσιεύθηκε από το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Societas Civilis στα Σκόπια, στις 10 Σεπτεμβρίου, έδειξε ότι πάνω από τα δύο-τρίτα θα υποστήριζαν τη συμφωνία, με την προσέλευση να εκτιμάται στο 58%.
Υπάρχει ισχυρή υποστήριξη μεταξύ των Αλβανών της χώρας, που αποτελούν το 25% του πληθυσμού των 2 εκατομμυρίων, και υποστηρίζουν σθεναρά την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Ο κίνδυνος είναι η χαμηλή προσέλευση μεταξύ της σλαβικής πλειοψηφίας της χώρας να αφήσει “μία πικρή αίσθηση” για τη συμφωνία για την ονομασία, δήλωσε ο Οσμάνι.
Αν και η μικρή χώρα έμεινε σε μεγάλο βαθμό αλώβητη από τον πόλεμο μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, η οικονομική και η πολιτική της πρόοδος έμειναν στάσιμες λόγω της διαφωνίας για την ονομασία του κράτους και τους ισχυρισμούς για την πολιτιστική κληρονομιά.
Ο Μίλε Πετρόφσκι ψήφισε υπέρ της ειρηνικής απόσχισης της Δημοκρατίας της Μακεδονίας από τη Γιουγκοσλαβία το 1991, αλλά δεν περίμενε ότι η οικογένειά του και η επιχείρησή του θα μείνουν παγιδευμένες για το μεγαλύτερο μέρος τριών δεκαετιών.
“Χρειαζόμαστε απεγνωσμένα μία αλλαγή”, είπε ο 60χρονος Πετρόφσκι, που παλεύει να αποσπάσει πληρωμές από τους πελάτες του και εξαρτάται από την οικονομική βοήθεια του γιου του, που δουλεύει ως σεφ στη Γερμανία. “Αν το δημοψήφισμα επιτύχει, τότε θα υπάρχει κάποιο μέλλον για μας”.
Ωστόσο, υπάρχουν αντιθέσεις στη συμφωνία, με κάποιους και στις δύο χώρες να υποστηρίζουν ότι έγιναν υπερβολικά πολλές παραχωρήσεις. Δεκάδες χιλιάδες διαδήλωσαν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης τον Ιούνιο και μία μικρότερη ομάδα διαδηλωτών συγκρούστηκε με την αστυνομία αυτόν το μήνα.
Η συμφωνία απορρίπτεται από τον κυβερνητικό εταίρο του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, τους Ανεξάρτητους Έλληνες. Όμως με τον ΣΥΡΙΖΑ να βρίσκεται πίσω στις δημοσκοπήσεις πριν από τις εκλογές της επόμενης χρονιάς, ο Τσίπρας και οι σύμμαχοί του θέλουν να χτίσουν πάνω σε ένα καλοκαίρι που επίσης είδε την Ελλάδα να βγαίνει από το διεθνές πρόγραμμα διάσωσής της.
Ο Ζάεφ, εν τω μεταξύ, θα πρέπει να αποσπάσει πλειοψηφία δύο τρίτων στο κοινοβούλιο για να εγκριθεί η συνταγματική αλλαγή, που σημαίνει ότι χρειάζεται βοήθεια από τα κόμματα της αντιπολίτευσης για να βγουν οι αριθμοί. Κι αυτό αν το δημοψήφισμα περάσει αυτό το Σαββατοκύριακο. Ως κίνητρα, η χώρα έχει υποσχεθεί ότι μπορεί να υπογράψει ένα πρωτόκολλο ένταξης στο ΝΑΤΟ ακόμα και μέσα στο χειμώνα, δήλωσε στις 6 Σεπτεμβρίου ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. Η ΕΕ έχει δώσει υπό όρους ημερομηνία για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο.
“Η κυβέρνηση βλέπει την ένταξη σε αυτούς τους οργανισμούς ως κρίσιμη για τη μελλοντική ευημερία και ασφάλεια της χώρας”, δήλωσε ο Στίβεν Μέγιερ, καθηγητής του Daniel Morgan Graduate School of National Security στην Ουάσινγκτον. “Τα Βαλκάνια έχουν εξελιχθεί σε παιδική χαρά της Ρωσίας και των ΗΠΑ, που ουσιαστικά είναι μία συνέχιση του Ψυχρού Πολέμου”.