Η Πορτογαλία βρίσκεται στη δίνη μιας πολιτικής κρίσης με τον πρωθυπουργό της Αντόνιο Κόστα να ανακοινώνει αιφνίδια την Τρίτη την παραίτησή του στη σκιά ενός σκανδάλου διαφθοράς πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι έφοδοι της αστυνομίας σε υπουργικά γραφεία αλλά και την κατοικία  του Πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα οδήγησαν και σε πέντε συλλήψεις, μεταξύ των οποίων και υπουργών της κυβέρνησης.

Στο στόχαστρο των εισαγγελέων είναι εθνικές αλλά και ξένες εταιρείες που έχουν αναλάβει μέσω παραχωρήσεων έργα που αφορούν την εξόρυξη λιθίου και την παραγωγή υδρογόνου.

Οι κατηγορίες

Το πλήγμα για τους Σοσιαλιστές, το κόμμα του Αντόνιο Κόστα, είναι βαρύ με τον επικεφαλής του επιτελείου του, Βίτορ Εσκαρία, τον υπουργό Υποδομών Ζοάο Γκαλάμπα και τον πρόεδρο της περιβαλλοντικής υπηρεσίας APA, Νούνο Λακάστα να έχουν ήδη συλληφθεί και να αναμένεται να παρουσιαστούν ενώπιον του εισαγγελέα.

Οι κατηγορίες αφορούν διαφθορά, ενεργητική και παθητική δωροδοκία και άσκηση επιρροής με στόχο έργα για εξόρυξη λιθίου και παραγωγή υδρογόνου. Οι εισαγγελείς ανέφεραν σε ανακοίνωσή τους ότι οι ύποπτοι χρησιμοποίησαν την εξουσία της θέσης τους για να «ξεμπλοκάρουν» διαδικασίες. Ο Κόστα ερευνάται για τον ρόλο που φέρεται να έπαιξε σε αυτήν την υπόθεση.

Οι εταιρείες που είναι στο επίκεντρο των ερευνών

Με την Πορτογαλία να βρίσκεται στο επίκεντρο της Ευρώπης χάρη στα τεράστια αποθέματα λιθίου, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα αποτέλεσαν πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την ανάκαμψη της χώρας μετά τη πανδημία. Πολλές τοπικές και ξένες εταιρείες ανέλαβαν έργα και δεσμεύτηκαν για επενδύσεις ακόμα και δισεκατομμυρίων, όμως πλέον βρίσκονται στο στόχαστρο των εισαγγελικών αρχών καθώς οι περιβαλλοντικές εγκρίσεις που έλαβαν προέρχονται από την APA, o πρόεδρος της οποίας συνελήφθη.

Σύμφωνα με το Reuters, οι εισαγγελείς εξετάζουν μια σειρά από έργα και τις εταιρείες που τα έχουν αναλάβει.

Ειδικότερα, δύο παραχωρήσεις για την εξόρυξη λιθίου στην βόρεια Πορτογαλία, η μία στην πορτογαλική εταιρεία Lusorecursos και η δεύτερη στην εταιρεία εξόρυξης Savannah Resources, με έδρα το Λονδίνο. Η δεύτερη στοχεύει στην κατασκευή τεσσάρων ορυχείων στο Μπαρόζο για παραγωγή περίπου μισού εκατομμυρίου μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα.

Η Savannah Resources ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι συνεργάζεται με τις Aρχές, οι οποίες επισκέφθηκαν ορισμένες από τις τοποθεσίες της, αλλά ότι ούτε η εταιρεία ούτε το προσωπικό της ήταν στόχοι της έρευνας και πως οι εργασίες της συνεχίζονται.

Για την παραγωγή υδρογόνου στο στόχαστρο βρίσκεται μία κοινοπραξία έξι εταιρείων, η GreenH2Atlantic, μεταξύ των οποίων η γαλλική Engie και η Δανική Vestas και τέσσερις εθνικές εταιρείες. Το έργο τους είναι η δημιουργία ενός κόμβου παραγωγής υδρογόνου 100 μεγαβάτ στο Sines, σε μία παραθαλάσσια περιοχή νότια της Λισαβόνας.  Η κοινοπραξία πήρε  πρόσφατα το πράσινο φως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να λάβει 30 εκατομμύρια ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια για να καλύψει το συνολικό ποσό των 76,6 εκατομμυρίων ευρώ που σχεδιάζει να επενδύσει για το έργο παραγωγής πράσινου υδρογόνου.

Τέλος, υπό διερεύνηση βρίσκεται και η δημιουργία ενός κέντρου δεδομένων στο Sines, έργο που έχουν αναλάβει το αμερικάνικο fund Davidson Kempner και η βρετανική επενδυτική εταιρεία Pioneer Point Partners.

Πολιτική κρίση

Οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες την Τρίτη με τουλάχιστον πέντε άτομα να συλλαμβάνονται μεταξύ αυτών και ο επικεφαλής του επιτελείου  του πρωθυπουργού. Ο Κόστα νωρίς το απόγευμα ανακοίνωσε σε διάγγελμα την παραίτησή του, αναφέροντας ότι «τα καθήκοντα του πρωθυπουργού είναι ασύμβατα με οποιαδήποτε υποψία που θα βαραίνει την ακεραιότητά μου».

Το πιο πιθανό είναι η Πορτογαλία, ενάμιση χρόνο μετά τη διενέργεια εκλογών, να ξαναμπεί σε εκλογική διαδικασία, με τους Σοσιαλιστές, κόμμα από το οποίο προέρχεται ο Κόστα να διεκδικούν και πάλι μία νίκη σύμφωνα με τους πολιτικούς αναλυτές, καθώς στην τελευταία αναμέτρηση επικράτησαν με ποσοστό άνω του 40%.

Ο Κόστα, ένας από τους μακροβιότερους ηγέτες της Ευρώπης, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από το 2015 ξεκαθάρισε ότι δεν θα είναι ξανά υποψήφιος και δήλωσε πρόθυμος να συνεργαστεί με τη Δικαιοσύνη.

Η πολιτική κρίση έρχεται λίγο πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου για τον προϋπολογισμό του 2024  και με όλα τα βλέμματα στραμμένα στις αποφάσεις του προέδρου της Πορτογαλίας Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, ο οποίος την Πέμπτη θα ανακοινώσει αν θα επιτρέψει στους Σοσιαλιστές του Κόστα, οι οποίοι έχουν την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση ή θα προχωρήσει σε διάλυση της βουλής και προκήρυξη νέων εκλογών.

Η παραίτηση του πρωθυπουργού οδήγησε σε απώλειες έως 3% στις μετοχές των πορτογαλικών εταιρειών και ανέβασε την απόδοση του 10ετους ομολόγου.

Σειρά σκανδάλων

Η πολυετής θητεία του Κόστα, ο οποίος βρέθηκε στην εξουσία το 2015, στον απόηχο μιας κρίσης χρέους και μιας διεθνούς διάσωσης, κατέγραψε θετικό πρόσημο με την Πορτογαλία να περνάει σε μια νέα περίοδο οικονομικής ανάπτυξης, μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος και αναδιάρθρωσης των δημοσιονομικών πολιτικών της.

Η τελευταία θητεία, η οποία ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2022 δεν ήταν τόσο «τυχερή» για τον Αντόνιο Κόστα ο οποίος νωρίτερα είχε βρεθεί στο επίκεντρο μιας σειράς σκανδάλων αλλά και μιας σφοδρής σύγκρουσης για την πρόθεσή του να ιδιωτικοποιήσει την κρατική αεροπορική εταιρεία ΤΑP, που είχαν προκαλέσει την αντίδραση της αντιπολίτευσης, η οποία είχε ζητήσει την παραίτησή του.

Διαβάστε επίσης:

Πορτογαλία: Παραιτήθηκε ο Αντόνιο Κόστα μετά το σκάνδαλο διαφθοράς – Σε πρόωρες εκλογές η Πορτογαλία μετά την παραίτηση Κόστα

Πορτογαλία: Έρευνες σε υπουργεία και στην κατοικία του πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα

Πορτογαλία: Ελάφρυνση στεγαστικών δανείων ψήφισε η κυβέρνηση