Ο Λευκός Οίκος δημιούργησε ένα ενθουσιώδες βίντεο στα social media που εξυμνεί τον Ντόναλντ Τραμπ ως εθνικό σωτήρα, ο οποίος επιβάλλει τους δασμούς της «Ημέρας Απελευθέρωσης» για να νικήσει τους “ξένους” που ευθύνονται για την κατάρρευση του αμερικανικού ονείρου. Με την υποστήριξη οπαδών και ένα επικό soundtrack, το μήνυμα είναι σαφές: Η Αμερική ανατρέπει τους κανόνες.

Αντίστοιχα, ένα καλοφτιαγμένο βίντεο από την Κίνα, με δραματική μουσική, καταγγέλλει την αμερικανική ηγεμονία και τους δασμούς. Στη συνέχεια, το Imagine του Τζον Λένον συνοδεύει εικόνες ενός ιδανικού κόσμου υπό κινεζική ηγεσία, θέτοντας ένα ρητορικό ερώτημα για το μέλλον.

1

Και από τις δύο προσεγγίσεις λείπει η πραγματικότητα που έχει γίνει ξεκάθαρη στους πανικόβλητους επενδυτές, τους αδιάλλακτους ξένους ηγέτες και τους προβληματισμένους διευθύνοντες συμβούλους: Μια παγκόσμια οικονομία που προβλέπεται να παράγει 115 τρισεκατομμύρια δολάρια φέτος, πρέπει τώρα να αντιμετωπίσει τη σύγκρουση των δύο μεγαλύτερων κινητήριων δυνάμεων της ανάπτυξης της, αναφέρει το bloomberg.

Kαι εκτιμά ότι λίγοι θα βγουν αλώβητοι από αυτή.

Το σοκ Τραμπ είναι μια απροκάλυπτη προσπάθεια να ξαναγραφτούν οι κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου υπέρ της Αμερικής. Εάν ισχύσει όπως αποκαλύφθηκε την περασμένη εβδομάδα, οι αλυσίδες εφοδιασμού θα μπλεχτούν, τα επενδυτικά σχέδια θα ξαναγραφτούν, οι τιμές των εισαγωγών θα εκτιναχθούν και οι εμπορικές και αμυντικές σχέσεις με συμμάχους και αντιπάλους θα αναδιαμορφωθούν.

Η κρίση που πυροδοτεί η πρωτοβουλία “Made-in-America” αλληλεπιδρά με την μακροχρόνια επιρροή της Κίνας, η οποία έχει αλλάξει ριζικά την παγκόσμια οικονομία τα τελευταία 25 χρόνια και συνεχίζει την ανοδική της πορεία.

Καθώς η Κίνα αυξάνει τις πωλήσεις της σε νέες αγορές και επεκτείνει την ηγεμονία της σε τομείς του μέλλοντος, όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ βλέπει μια ευκαιρία να αναδείξει τη χώρα του ως υποστηρικτή ενός διεθνούς εμπορικού πλαισίου με κανόνες, προτρέποντας την παγκόσμια κοινότητα να αντισταθεί στις “αναχρονιστικές πρακτικές και τις στρατηγικές αμοιβαίου αποκλεισμού” που εκφράζονται μέσω εμπορικών φραγμών.

«Οφθαλμός αντί οφθαλμού»

Εν τω μεταξύ, το παιχνίδι «οφθαλμός αντί οφθαλμού» τροφοδοτείται από μόνο του, επισημαίνει το Bloomberg.

Τη Δευτέρα, ο Τραμπ υποσχέθηκε να προσθέσει ένα επιπλέον 50% σε δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές, εάν το Πεκίνο δεν ανακαλέσει τους ανταποδοτικούς δασμούς 34% στα αμερικανικά αγαθά, που ήταν η απάντηση της Κίνας στους δασμούς του Τραμπ του ίδιου ποσού, που επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ την Τετάρτη.

Το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας, με τη σειρά του, δήλωσε την Τρίτη ότι το Πεκίνο θα «πολεμήσει μέχρι τέλους» εάν οι ΗΠΑ κλιμακώσουν τους δασμούς τους.

Το ερώτημα για τις χώρες που βρίσκονται στη μέση είναι ποιας οικονομία δέχεται το ισχυρότερο σοκ και από ποιον;

Μια ανάλυση του Bloomberg Economics για τις εμπορικές ροές και τις οικονομικές σχέσεις διαπιστώνει ότι η Κίνα είναι πιθανό να ανακατευθύνει το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της για να αντικαταστήσει την αγορά που ενδέχεται να χάσει στις ΗΠΑ — όπως ακριβώς έκανε μετά τον πρώτο εμπορικό πόλεμο του Τραμπ.

Η πρόκληση είναι ότι αυτή τη φορά θα το κάνει καθώς άλλες οικονομίες παλεύουν με την απώλεια των δικών τους εξαγωγών προς την Αμερική. Ενώ οι κίνδυνοι από τις αυξημένες κινεζικές εξαγωγές είναι πιθανό να είναι μικρότεροι από τον αντίκτυπο της μείωσης των αμερικανικών εισαγωγών, η κίνηση του Τραμπ αναμένεται να ενισχύσει το σοκ της Κίνας και απειλεί να προκαλέσει ένα κυλιόμενο κύμα προστατευτισμού.

«Ομάδα Συμμόρφωσης» και «Ομάδα Αντίστασης»

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Ρίτσαρντ Μπάλντουιν, το σωτήριο για την παγκόσμια οικονομία μπορεί να είναι ότι οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν μόνο το 15% περίπου του παγκόσμιου εμπορίου και ότι οι χώρες που αντιπροσωπεύουν το υπόλοιπο 85%, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, είναι πρόθυμες να διατηρήσουν το σύστημα ως έχει.

Ο υπόλοιπος κόσμος, με επικεφαλής την Κίνα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα μπορούσε να κάνει τις δικές του κινήσεις για να απελευθερώσει το εμπόριο, λέει ο Μπάλντουιν, ακόμα και αν η άμεση απάντηση στην δασμολογική επίθεση του Τραμπ χωρίζει τον κόσμο στην «Ομάδα Συμμόρφωσης» και στην «Ομάδα Αντίστασης».

Για εταιρείες όπως η Apple και η Nike, που έχουν αφιερώσει δεκαετίες στην κατασκευή περίπλοκων διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού, οι δασμοί του Τραμπ αποτελούν απειλή για ένα θεμελιώδες στοιχείο του επιχειρηματικού τους μοντέλου. Επίσης, είναι πιθανό να αυξήσουν το κόστος για τους καταναλωτές εμβληματικών προϊόντων όπως το iPhone.

Για τους επενδυτές σε όλο τον κόσμο, αυτό σημαίνει προσπάθεια εκτίμησης της οικονομικής ζημίας, ενώ παράλληλα προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν τον κίνδυνο σε μια εποχή αβεβαιότητας που εντείνεται από τις αντιμαχόμενες αμερικανικές και κινεζικές οπτικές για το μέλλον.

Ο Τραμπ μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει κανένα σημάδι μετάνοιας. Μιλώντας σε δημοσιογράφους τη Δευτέρα, είπε ότι οι δασμοί ήταν «πολύ σημαντικοί» για την οικονομική του ατζέντα – και θα παρέμεναν γενικά – ενώ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για «καλές συμφωνίες με κάθε χώρα».

Ο Αμερικανός πρόεδρος και οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι οι δασμοί διορθώνουν τις ανισορροπίες στο εμπόριο και την παγκόσμια οικονομία που, εδώ και δεκαετίες, έχουν κοστίσει στις ΗΠΑ εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη μεταποίηση.

Ο πιο καθοριστικός παράγοντας για το πόσο θα διαρκέσουν οι δασμοί του Τραμπ μπορεί να είναι ο πόνος που θα προκαλέσουν στο εσωτερικό της χώρας, τόσο σε μια οικονομία για την οποία οι πιθανότητες ύφεσης έχουν αυξηθεί ραγδαία μέσα σε λίγες ημέρες, όσο και στις χρηματοπιστωτικές αγορές που καθορίζουν τη μοίρα των αποταμιεύσεων συνταξιοδότησης για πολλούς Αμερικανούς.

Οι οικονομολόγοι της JPMorgan αναμένουν τώρα ότι οι ΗΠΑ θα διολισθήσουν σε ύφεση το 2025 και το 92% των οικονομολόγων που ρωτήθηκαν από το Bloomberg News λένε ότι οι δασμοί αυξάνουν την πιθανότητα ύφεσης.

Η ανάλυση του Bloomberg Economics

Η νέα ανάλυση των παγκόσμιων εμπορικών δεδομένων από το Bloomberg Economics δείχνει πώς και γιατί οι δασμοί του Τραμπ αναγκάζουν τις οικονομίες σε όλο τον κόσμο να επανεξετάσουν τις σημαντικότερες εμπορικές και επενδυτικές τους σχέσεις.

Σύμφωνα με το σενάριο στο οποίο οι δασμοί του Τραμπ παραμένουν και οι στοχευμένες χώρες απαντούν επιβάλλοντας δασμούς στο μισό μέγεθος στις εισαγωγές από την Αμερική, οι εισαγωγές αγαθών των ΗΠΑ από τον υπόλοιπο κόσμο θα ήταν περίπου 30% χαμηλότερες έως το 2030 από ό,τι θα ήταν αν οι δασμοί παρέμεναν αμετάβλητοι. Η Κίνα πλήττεται περισσότερο με μια πτώση 85% στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.

Οι εισαγωγές των ΗΠΑ από σημαντικούς εμπορικούς εταίρους εκτός Κίνας, όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, θα μειωθούν κατά περισσότερο από 50%, ενώ η αξία των αγαθών από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ινδία θα πέσει σχεδόν 40%.

Ακόμη και χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Βραζιλία, οι οποίες σύμφωνα με το σχέδιο του Τραμπ αντιμετωπίζουν χαμηλότερους δασμούς 10%, θα δουν τις εξαγωγές τους προς τις ΗΠΑ να επιβραδύνονται, αν και μόνο κατά περίπου 15%.

Συγκριτικά, την ίδια περίοδο οι περισσότερες χώρες εκτός των ΗΠΑ θα δουν τις εισαγωγές από την Κίνα να αυξάνονται κατά λιγότερο από 5%.

Το Βιετνάμ, το οποίο έχει αναδειχθεί ως σημαντικός συνδετικός κρίκος για το εμπόριο μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, αναμένεται να είναι μεταξύ των οικονομιών που πλήττονται περισσότερο. Θα δει την αξία των αποστολών προς τις ΗΠΑ να μειώνεται κατά περίπου 75% έως το 2030, σύμφωνα με το μοντέλο του Bloomberg Economics.

Η Κίνα

Οι υψηλότεροι δασμοί των ΗΠΑ στην Κίνα — που ανέρχονται πλέον κατά μέσο όρο τουλάχιστον στο 60% και ενδεχομένως να αυξηθούν περισσότερο — θα ωθήσουν τις κινεζικές εταιρείες να επιδιώξουν να εξάγουν περισσότερα στη Νοτιοανατολική Ασία και αλλού, όπως ακριβώς συνέβη μετά τον πρώτο εμπορικό πόλεμο το 2018-19.

Η ταχεία άνοδος της Κίνας για να γίνει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αυτοκινήτων στον κόσμο είναι χαρακτηριστική. Οι συνολικές εξαγωγές οχημάτων πέρυσι έφτασαν τα 117 δισεκατομμύρια δολάρια, αυξημένες κατά περισσότερο από 600% σε μόλις πέντε χρόνια, ωθώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές ηλεκτρικών οχημάτων από την Κίνα πέρυσι.

Ωστόσο, αυτοί οι δασμοί δεν εμπόδισαν τις παγκόσμιες πωλήσεις της BYD Co. να ξεπεράσουν τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια, ξεπερνώντας την Tesla, και να σημειώσουν μεγάλη διείσδυση σε αγορές στην Ευρώπη, σε μέρη της Ασίας όπως η Σιγκαπούρη και η Ταϊλάνδη, καθώς και στην Αυστραλία.

Ένα αντίδοτο για την παγκόσμια οικονομία μετά την εξαφάνιση της ζήτησης από τις ΗΠΑ θα ήταν να καλυφθεί αυτό το κενό από την ίδια την Κίνα. Ωστόσο, αυτό παραμένει μια μακρινή προοπτική: Μετά από μια ελάχιστη ανάπτυξη πέρυσι, οι εισαγωγές της Κίνας έχουν μειωθεί περισσότερο από 8% φέτος.

Το Πεκίνο απάντησε στην αδύναμη εγχώρια κατάσταση με μια έκρηξη μέτρων τόνωσης στα τέλη του περασμένου έτους, η οποία συνέβαλε στην ώθηση του κύριου δείκτη ανάπτυξης για την επίτευξη του στόχου οικονομικής ανάπτυξης περίπου 5%, παρά τον επίμονο αποπληθωρισμό και τις υποτονικές λιανικές πωλήσεις.

Οι δασμοί του Τραμπ άνοιξαν ξανά την πόρτα στην Κίνα να παρουσιαστεί ως ένας αξιόπιστος οικονομικός εταίρος — μια ευκαιρία που το Πεκίνο είναι πρόθυμο να αδράξει, όπως καθιστά σαφές το βίντεο του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών. Ο Σι αναμένεται να επισκεφθεί το Βιετνάμ, τη Μαλαισία και την Καμπότζη τον Απρίλιο, παρέχοντάς του την ευκαιρία να εδραιώσει τους δεσμούς με τρία έθνη που έχουν πληγεί σκληρά από τους δασμούς των ΗΠΑ.

Για πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, η εύρεση γεωργικών προϊόντων, πρώτων υλών και άλλων αγαθών που μπορούν να εξαγάγουν στην Κίνα μπορεί να είναι μια ελκυστική απάντηση.

Τα αποτελέσματα θα είναι διαρκή

Σε μέρη όπως ο Καναδάς, η Ευρώπη, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, οι ηγέτες επανεξετάζουν τόσο τις οικονομικές όσο και τις αμυντικές τους σχέσεις για να βρουν έναν τρόπο να πλοηγηθούν μέσα από τις νέες αναταράξεις.

Το ερώτημα είναι πόσο θα διαρκέσει όλο αυτό.

Για πολλούς που παρακολουθούν τον Τραμπ εδώ και καιρό, ο πρόεδρος φαίνεται αποφασισμένος να προχωρήσει με τους δασμούς και έναν επαναπροσανατολισμό της οικονομίας των ΗΠΑ προς το εσωτερικό. Η καλύτερη περίπτωση είναι ότι θα χρησιμοποιήσει τους δασμούς για να διαπραγματευτεί νέες συμφωνίες με άλλες χώρες, ακόμη και αν ο νέος “βασικός” δασμός 10% που τέθηκε σε ισχύ το Σάββατο φαίνεται να παραμένει, αναφέρει το bloomberg.

Ο Τραμπ — όπως τονίζεται στο βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης — παρουσίασε επίσης τους δασμούς του στον Κήπο των Ρόδων την περασμένη εβδομάδα ως υπαρξιακή ανάγκη, υποδηλώνοντας ότι μια θεμελιώδης επανεκκίνηση του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος είναι αναπόφευκτη. Για τον Έσβαρ Πρασάντ, πρώην αξιωματούχο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που βρίσκεται τώρα στο Πανεπιστήμιο Cornell, η ανησυχία είναι ότι ό,τι και αν συμβεί στη συνέχεια, τα αποτελέσματα θα είναι διαρκή.

«Ακόμη και αν οι ΗΠΑ υποχωρήσουν από τους ευρείς και ουσιαστικούς δασμούς που ανακοίνωσε ο Τραμπ, η ζημιά έχει γίνει όσον αφορά την επιχειρηματική και επενδυτική εμπιστοσύνη», τονίζει.