«Μπλόκο» στον νέο εμπορικό δρόμο που τρομάζει Κίνα, Ρωσία, Ιράν και Τουρκία – Ο ρόλος της Ελλάδας

«Μπλόκο» στο φιλόδοξο και ευρείας κλίμακας σχέδιο του Τζο Μπάιντεν που αφορά την εμπορική διασύνδεση Ευρώπης-Ασίας, βάζουν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, καθώς οι κλιμακούμενες επιθέσεις των Χούθι επηρεάζουν σημαντικά τη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς έχει «παγώσει» την πρόοδο του λεγόμενου Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας-Μ. Ανατολής-Ευρώπης (IMEC), ένα έργο που διαφημίστηκε πέρσι από την Ουάσιγκτον και που προβλέπει την κατασκευή νέων σιδηροδρομικών συνδέσεων σε όλη την αραβική χερσόνησο.

Αυτό αποτελεί «πισωγύρισμα» για τις ΗΠΑ, καθώς το σχέδιο εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς: Να ανακόψουν το πετυχημένο κινεζικό εγχείρημα που ακούει στο όνομα «Μια Ζώνη-Ένας Δρόμος» (One Belt-One Road-BRI), να «χτίσουν» την επιρροή τους στις αναπτυσσόμενες χώρες γνωστές ως «Παγκόσμιος Νότος», αλλά και να επιταχύνουν την προσδοκώμενη επαναπροσέγγιση μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας.

«Πρόκειται για ένα έργο που ανησυχεί το Ιράν, την Κίνα, τη Ρωσία, ακόμη και την Τουρκία», ανέφερε, σύμφωνα με το Bloomberg, η Ρομάνα Βλαχούτιν, πρώην ειδική απεσταλμένη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνδεσιμότητα, η οποία είναι τώρα συνεργάτης στην αμερικανική MKO, German Marshall Fund.

«Ίσως αυτή είναι η καλύτερη απόδειξη της στρατηγικής σημασίας του», συμπλήρωσε.

Σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν τα σχέδια, οι επιθέσεις στη Μέση Ανατολή έχουν αποσπάσει την προσοχή από τις συζητήσεις για τον IMEC.

Αλλάζει το παιχνίδι

Σε αυτό το «παιχνίδι» παγκόσμιας επιρροής με την Κίνα, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη αγωνίστηκαν για να κερδίσουν υποστήριξη στον «Παγκόσμιο Νότο».

Πολλά αναδυόμενα έθνη παρέμειναν ουδέτερα μπροστά στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ενώ υποστήριξαν τον άμεσο τερματισμό του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα, αρνούμενα να ακολουθήσουν την αμερικανική γραμμή και στις δύο περιπτώσεις.

Για να ενισχύσουν τη μόχλευση τους, οι G7 εμπλέκονται σε αυτό που ορισμένοι έχουν αποκαλέσει «μάχη προσφορών», διατηρώντας την προοπτική έργων υποδομής, έναντι κοινών αξιών.

Το IMEC ήταν ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια, σύμφωνα με το Bloomberg.

Ανακοινώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 στη σύνοδο κορυφής της G20, όπου η Ουάσινγκτον δήλωσε ότι συμφώνησε με το Νέο Δελχί, στην επίλυση της τελευταίας εμπορικής σύγκρουσης μεταξύ των δυο χωρών.

«Σφραγίστηκε» μάλιστα, με τη χειραψία μεταξύ μιας απίθανης τριάδας: Του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι και του Σαουδάραβα διαδόχου πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Αυτό το deal «συνιστά ένα σημαντικό στάδιο στις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ινδίας», είχε δηλώσει τότε  η Κάθριν Τάι, εμπορική αντιπρόσωπος των ΗΠΑ.

Ο ρόλος της Ελλάδας

Το IMEC, όπως προαναφέρθηκε, είναι ένα σύστημα συνδυασμένων μεταφορών δια θαλάσσης μέσω πλοίων και δια ξηράς, μέσω σιδηροδρόμου, το οποίο θα ξεκινά από τη Βομβάη και θα καταλήγει στον Πειραιά, ο οποίος εκτός από πύλη εισόδου των κινεζικών εμπορευμάτων θα μετατραπεί και σε πύλη εισόδου των εμπορευμάτων της Ινδίας.

Επισημαίνεται ότι σε σχέση με τον ρόλο που σχεδιάστηκε να διαδραματίσει ο Πειραιάς στο πλαίσιο του IMEC, είχε προηγηθεί η επίσκεψη του πρωθυπουργού της Ινδίας Μαρέντρα Μόντι στην Αθήνα, όπου συναντήθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στις 25 Αυγούστου 2023.

«Υπάρχουν εξαιρετικές ευκαιρίες να συναντηθούν οι ινδικές και οι ελληνικές επιχειρήσεις. Υπάρχει δέσμευση σε πολιτικό επίπεδο να διασφαλιστεί αυτό», είχε δηλώσει ο Μόντι.

Επίσης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας σε επενδυτές στη Νέα Υόρκη τον περασμένο Σεπτέμβριο, αναφέρθηκε στον IMEC, υπογραμμίζοντας τον σημαντικό ρόλο της Ελλάδας «ως γέφυρα όχι μόνο μεταξύ Ανατολικής Μεσογείου και Ευρώπης, αλλά και του Οικονομικού διαδρόμου Ασίας-Μ.Ανατολής-Ευρώπης».

Η ανακοίνωση που ξάφνιασε τον κόσμο

Πολλοί εξεπλάγησαν με την ανακοίνωση του Σεπτεμβρίου, καθώς εστιάζει σε έναν νέο εμπορικό διάδρομο, που θα συνδέει την Ινδία, μέσω της Μέσης Ανατολής, με την Ευρώπη μέσα από ένα δίκτυο σιδηροδρόμων και λιμανιών.

Ο Μπάιντεν από πλευράς του, το χαρακτήρισε «μία περιφερειακή επένδυση που αλλάζει το παιχνίδι», ενώ οι αναλυτές είδαν το έργο ως ένα βήμα προς τον πραγματικό σκοπό: Μια συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας.

Στο Νταβός την περασμένη εβδομάδα, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν ανέφερε ότι η πρόθεση των ΗΠΑ ήταν «να εργαστούν για μια συμφωνία πακέτου που περιλάμβανε ομαλοποίηση μεταξύ του Ισραήλ και των κυρίων αραβικών κρατών» καθώς και να χαράξουν «έναν πολιτικό ορίζοντα» για τους Παλαιστίνιους.

«Αυτός ήταν ο στόχος μας πριν από τις 7 Οκτωβρίου», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Η επίθεση της Χαμάς εκείνη την αποφράδα ημέρα πυροδότησε τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, ο οποίος απειλεί να επεκταθεί σε πολλαπλά μέτωπα, προσελκύοντας συμμάχους της Χαμάς που υποστηρίζονται από το Ιράν, όπως τους Χούθι και τη Χεζμπολάχ, καθώς και τις ΗΠΑ.

Υποσχόμενο στα χαρτιά

Όλο αυτό το χάος που προκάλεσε το πρόσφατο μεσανατολικό ζήτημα, έβαλε «στον πάγο» το σχέδιο IMEC, ενώ η διαδρομή μήκους σχεδόν 5.000 χιλιομέτρων, διασχίζει χώρες που θα βρεθούν σε κατάσταση συναγερμού, σε περίπτωση που εμπλακούν στις συγκρούσεις.

Οι ημέρες οργής του αραβικού κόσμου για τον αριθμό των νεκρών αμάχων στη Γάζα, σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις των συμμετεχόντων χωρών στο IMEC, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, θα πρέπει να κινηθούν προσεκτικά.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Σαουδική Αραβία, αποκλείει οποιαδήποτε συμφωνία με το Ισραήλ, εκτός εάν ανοίξει ο δρόμος για ένα παλαιστινιακό κράτος.

Φυσικά, σύμφωνα με το δημοσίευμα του Bloomberg, το IMEC, ένα έργο που ταιριάζει μεν απόλυτα με την αμερικανική γεωπολιτική ρητορική, αλλά που υστερεί στην λεπτομέρεια, θα μπορούσε να αποτύχει, ακόμη και αν δεν υπήρχε ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή.

«Ενώ το IMEC φαινόταν σίγουρα πολλά υποσχόμενο στα χαρτιά, η πολύπλοκη περιφερειακή δυναμική του, θα έθετε πάντα προκλήσεις, όσον αφορά την εφαρμογή του», δήλωσε ο Craig Singleton, ανώτερος συνεργάτης στο Foundation for Defense of Democracies, μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον.

Μεταξύ των υπογραφόντων της συμφωνίας του περασμένου Σεπτεμβρίου, υπάρχει σαφής πρόθεση για επανεκκίνηση της συμφωνίας, εάν οι περιφερειακές εντάσεις υποχωρήσουν.

Το «στρατηγικό σκεπτικό παραμένει ακλόνητο και ακόμη πιο ισχυρό», δήλωσε ο Μοχάμεντ Σόλιμαν, διευθυντής του προγράμματος στρατηγικών τεχνολογιών και ασφάλειας στον κυβερνοχώρο στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής στην Ουάσιγκτον.

«Οι συμμετέχουσες χώρες παραμένουν βαθιά αφοσιωμένες σε αυτό το όραμα», πρόσθεσε.

Σημειώνεται ότι ο Μπάιντεν έχει αναφερθεί σε ένα «ιστορικό» έργο αρκετές φορές μετά τη σύνοδο κορυφής των G-20, ως τρόπο αντιμετώπισης του Belt and Road.

Μάλιστα, πολλοί τονίζουν ότι υπάρχει μεγάλη αγωνία για να παρακαμφθεί ο «Κινεζικός Δρόμος του Μεταξιού» και έτσι η Δύση να πάρει τη δικής της ρεβάνς στον εμπορικό τομέα.

«Θα ανταγωνιστούμε για αυτό με διάφορους τρόπους», σημείωσε ο Μπάιντεν σε συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο τον Οκτώβριο.

Μια τεράστια ευκαιρία

Εν τω μεταξύ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ προετοιμάζεται για τις εκλογές του Νοεμβρίου, οι οποίες πιθανότατα να τον τοποθετήσουν «face to face» με τον πρώην πρόεδρο και σκληροπυρηνικό Ντόναλντ Τραμπ.

Παρόλο που και οι δύο έχουν δεσμευτεί σε μια σκληρή γραμμή κατά της Κίνας, η κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκει να διαχωρίσει την εξωτερική της πολιτική, τονίζοντας την ετοιμότητά της να συνεργαστεί με συμμάχους σε πολύπλευρα projects.

Οι εμπνευστές του σχεδίου IMEC, αναγνωρίζουν ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη για τέτοιου είδους προσπάθειες αυτή τη στιγμή, εν μέσω ραγδαίων αλλαγών στην παγκόσμια τάξη, τις οποίες υποκινούν οι ΗΠΑ από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ερωτηθείς για αυτές τις αλλαγές στο Νταβός, ο Σάλιβαν ανέφερε τη σημασία του «να ακουστούν οι χώρες που δεν είχαν φωνή μετά το 1945, αλλά την αξίζουν σήμερα».

Η Βλαχούτιν, ανέφερε ότι με το δυτικό κεφάλαιο να αναζητά πλέον εναλλακτικές επενδύσεις στην Κίνα, «οι χώρες του λεγόμενου Παγκόσμιου Νότου και ιδιαίτερα η Ινδία, του δίνουν μια τεράστια ευκαιρία».

Ωστόσο, κατά κάποιον τρόπο, ΗΠΑ και σύμμαχοι, αγωνίζονται για να κερδίσουν το χαμένο έδαφος, καθώς η Κίνα, ξεκίνησε το Belt and Road πριν από περισσότερο από μια δεκαετία.

Σύμφωνα με τους NY Times, ήδη από το 2013 μέχρι σήμερα, η Κίνα έχει προχωρήσει σε άμεσες επενδύσεις ύψους σχεδόν 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων. 

«Η Ουάσιγκτον πρέπει να αντιμετωπίσει με σοβαρότητα το μεγάλο οικονομικό όραμα της Κίνας», σύμφωνα με τη Singleton.

«Η κατάρρευση του IMEC είναι μια υπενθύμιση ότι τα μεγάλα στρατηγικά σχέδια συχνά “σκοντάφτουν” μπροστά στις “σκληρές” γεωπολιτικές πραγματικότητες», επισημαίνει χαρακτηριστικά.

Διαβάστε επίσης: 

Χάος στην Ερυθρά Θάλασσα: Φόβοι για τα κέρδη των εταιρειών – Ποιοι κλάδοι επηρεάζονται

Οι ΗΠΑ διαψεύδουν του ισχυρισμούς των Χούθι για επίθεση κατά του πλοίου Ocean Jazz

Ερυθρά Θάλασσα: Νέα επίθεση των Χούθι κατά αμερικανικού φορτηγού πλοίου