Η Ευρώπη σε συναγερμό: «Μαμούθ» αμυντικό σχέδιο απέναντι στις προκλήσεις Τραμπ

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι η Ευρώπη πρέπει να υπερασπιστεί τον εαυτό της και η απάντηση της ηπείρου στις απειλές των ΗΠΑ αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να αποδεσμεύσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετη χρηματοδότηση για την άμυνα, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα, αναφέρει το Bloomberg. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πρωτοβουλία για την ασφάλεια της περιοχής μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Ακολουθώντας το παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου που αύξησε δραματικά τις στρατιωτικές δαπάνες, τα στοιχεία περιλαμβάνουν αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες για την απελευθέρωση εθνικών πόρων, πιθανή κοινή χρηματοδότηση και επαναχρησιμοποίηση υφιστάμενων κονδυλίων, δήλωσαν οι άνθρωποι, οι οποίοι ζήτησαν να μην κατονομαστούν.

Εκτός από τις πρωτοβουλίες της ΕΕ, η Γερμανία επιδιώκει να επισπεύσει ένα αμυντικό ταμείο χρηματοδοτούμενο από το χρέος ύψους έως και 200 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ θα βρίσκεται στην Ουάσινγκτον την Πέμπτη, λίγες ημέρες μετά τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, σε μια συνδυασμένη προσπάθεια να πείσει τον Τραμπ ότι η Ευρώπη ακολούθησε το παράδειγμά του και ασχολήθηκε σοβαρά με την άμυνα.

«Αυτό που χρειαζόμαστε σε αυτή τη στιγμή είναι μια «νοοτροπία του επείγοντος» και ένα στρατηγικό σχέδιο για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στις Βρυξέλλες αυτή την εβδομάδα.

Παρά τις προθέσεις, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με δύο δύσκολα προβλήματα: η αμυντική της βιομηχανία είναι υποστελεχωμένη και απροετοίμαστη για ταχείς επανεξοπλισμούς και τα αποθέματα έχουν σχεδόν αδειάσει εν μέσω της υποστήριξης της Ουκρανίας. Παρά την υποχώρηση των ΗΠΑ, το μπλοκ έχει ορκιστεί να συνεχίσει να στηρίζει το Κίεβο και επεξεργάζεται ένα σχέδιο για την παροχή πρόσθετης στρατιωτικής στήριξης ύψους περίπου 20 δισ. ευρώ.

Για την ανάπτυξη του, το να κινηθεί πολύ γρήγορα σημαίνει ότι αγοράζει όπλα -κυρίως από τις ΗΠΑ- και βλέπει τα χρήματα της ΕΕ να φεύγουν από την περιοχή. Η ενίσχυση των τοπικών κατασκευαστών όπλων όμως κοστίζει χρόνο και χρήμα, τα οποία είναι και τα δύο σε έλλειψη. Αυτό το δίλημμα ωθεί την ΕΕ να αναζητήσει κάθε διαθέσιμο πόρο.

Το χρονοδιάγραμμα

Η νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας θα αρχίσει να διαμορφώνεται στην έκτακτη σύνοδο των ηγετών στις 6 Μαρτίου.

Στη συνέχεια, μια νέα αμυντική βιομηχανική στρατηγική αναμένεται να παρουσιαστεί στις 19 Μαρτίου από τον Επίτροπο Άμυνας Andrius Kubilius και την κορυφαία διπλωμάτη Kaja Kallas. Μέχρι τότε, θα διεξάγονται πυρετωδώς συνομιλίες για την επέκταση των πόρων του μπλοκ.

Το σχέδιο της Φον ντερ Λάιεν

Το αμυντικό σχέδιο της Φον ντερ Λάιεν  θα αποτελείται από τρία στοιχεία. Όλα είναι πολύπλοκα και δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό θα εφαρμοστούν, ανέφεραν οι πηγές.

Η πρώτη πρωτοβουλία έχει σχεδιαστεί για να επιτρέψει περισσότερες δαπάνες από τα κράτη μέλη μέσω της χαλάρωσης των δημοσιονομικών κανόνων. Σύμφωνα με ορισμένους αξιωματούχους, αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξασφάλιση τουλάχιστον 160 δισ. ευρώ.

Οι συνομιλίες επικεντρώνονται στην εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους υπολογισμούς του ελλείμματος και θα μπορούσαν να ανέλθουν μεταξύ 1% και 2% του εθνικού ΑΕΠ σε διάστημα δύο έως τεσσάρων ετών, σύμφωνα με τις πηγές του Bloomberg.

Πρέπει να διευθετηθούν οι λεπτομέρειες, όπως το ποιες θεωρούνται αμυντικές δαπάνες, πόσο θα διαρκέσει αυτή η ρήτρα απαλλαγής και αν η επίτευξη του στόχου του 2% του ΝΑΤΟ θα αποτελεί παράγοντα.

Το δεύτερο μέρος συνίσταται στην ενεργοποίηση των δαπανών σε επίπεδο ΕΕ με ένα νέο κοινό εργαλείο. Τα χρήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν κυρίως για επενδύσεις σε κοινά έργα σε τομείς όπως η αεράμυνα, οι δυνατότητες κρούσης μεγάλου βεληνεκούς, οι πύραυλοι, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και η στρατιωτικού επιπέδου τεχνητή νοημοσύνη.

Ορισμένοι ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ και τα κράτη μέλη ζητούν τη δυνατότητα κοινού δανεισμού, αλλά η ιδέα αυτή είναι πάντα αμφιλεγόμενη και διχάζει το μπλοκ.

Το τρίτο μέρος συνίσταται στη χαλάρωση των επενδυτικών περιορισμών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Επί του παρόντος, επιτρέπεται να επενδύει μόνο σε αγαθά διπλής χρήσης. Μια αλλαγή θα άνοιγε το δρόμο για πρόσθετη χρηματοδότηση και από ιδιωτικές τράπεζες.

Εκτός από αυτές τις τρεις πρωτοβουλίες, η Φον ντερ Λάιεν έθεσε μία ιδέα σε συζητήσεις κεκλεισμένων των θυρών για την πιθανή επαναχρησιμοποίηση μη χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των χρημάτων που συγκεντρώθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid, ανέφεραν οι πηγές.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, μόνο το 6,4% των 392 δισ. ευρώ των λεγόμενων «ταμείων συνοχής» έχει δαπανηθεί. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους διαθέσιμους πόρους της ΕΕ, και ενώ τα χρήματα αυτά μπορούν να χρηματοδοτήσουν ορισμένα αμυντικά έργα εφόσον συμβάλλουν στην περιφερειακή ανάπτυξη, τα κριτήρια θα μπορούσαν να διευρυνθούν.

Επιπλέον, υπάρχουν 93 δισεκατομμύρια ευρώ από μη διεκδικούμενα φθηνά δάνεια από το ταμείο ανάκαμψης από την πανδημία, τα οποία, σύμφωνα με αξιωματούχους της ΕΕ, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την άμυνα.

Μια άλλη ιδέα που διατυπώθηκε είναι να αξιοποιηθεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας – το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης ύψους 500 δισ. ευρώ. Αλλά αυτή η επιλογή παραμένει δύσκολη, δεδομένου ότι θα απέκλειε χώρες εκτός του κοινού νομίσματος, όπως η Πολωνία, και θα ήταν κλειστή για συμμαχικές χώρες εκτός ΕΕ.

Δεδομένης της πολυπλοκότητας που συνδέεται με οποιεσδήποτε αποφάσεις της ΕΕ, χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, έχουν προτείνει τη συνεργασία εκτός του μπλοκ μέσω ενός ειδικού ταμείου ή τράπεζας. Ένας «συνασπισμός» θα ήταν σε θέση να δράσει ταχύτερα και θα μπορούσε να είναι ανοικτός σε χώρες εκτός ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία, ανέφεραν οι πηγές.

«Χρειαζόμαστε καινοτόμες χρηματοδοτήσεις για να έχουμε πολύ περισσότερες κοινές επενδύσεις ως Ευρωπαίοι», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε συνέντευξή του στο Fox News μετά τη συνάντησή του με τον Τραμπ. «Γιατί; Επειδή πρέπει να αναλάβουμε το δικό μας μέρος του βάρους και πρέπει να επενδύσουμε πολύ περισσότερο στην ασφάλειά μας». 

Διαβάστε επίσης:

Ideal Holdings: Εκτίναξη κερδών στα 92,2 εκατ. ευρώ – Οι επιδόσεις σε πληροφορική και Attica

Τα μηνύματα Μητσοτάκη για συλλαλητήρια, Τέμπη και την πρόταση δυσπιστίας

Το πόρισμα για τα Τέμπη στο… Κολοσσαίο λίγο πριν το συλλαλητήριο και την Προανακριτική για Τριαντόπουλο – Ποια είναι τα εν αναμονή πορίσματα