H Μέρκελ ανοίγει την πόρτα στον Ερντογάν

Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ βγάζει τον ηγέτη της Τουρκίας από τον “πάγο”, ένα χρόνο αφού κατηγόρησε τους Γερμανούς ότι μεταχειρίζονται ναζιστικές μεθόδους.

Σε δύσκολη θέση λόγω των αμερικανικών πιέσεων και μίας οικονομικής κρίσης, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να διορθώσει τις σχέσεις του με την ηγέτιδα που θεωρεί κλειδί για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Μέρκελ, που δεν απέκλεισε την προοπτική ενισχυμένης οικονομικής συνεργασίας, τον υποδέχεται την Παρασκευή για συζητήσεις και μία συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο, και έπειτα με ένα επίσημο δείπνο προς τιμήν του από τον πρόεδρο της Γερμανίας.

Είναι μία ανατροπή από την εχθρότητα ανάμεσα σε Τουρκία και ΕΕ τον τελευταίο χρόνο και μία αντίθεση από τη σύντομη επαφή του Ερντογάν στην Νέα Υόρκη με τον Ντόναλντ Τραμπ, έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ τον οποίο έχει κατηγορήσει για “οικονομικό πόλεμο” κατά της Τουρκίας. Η επίσημη επίσκεψη του Ερντογάν αποτελεί επίσης το πιο πρόσφατο σημάδι της παγκόσμιας ανακατάταξης που βρίσκεται σε εξέλιξη καθώς η ανορθόδοξη διπλωματία του Αμερικανού προέδρου ωθεί κράτη να αφήσουν στην άκρη τις διαφορές τους και να συνεργαστούν.

“Με ενδιαφέρει να υπάρχει μία σταθερή Τουρκία”, δήλωσε η Μέρκελ αργά την Πέμπτη σε εκδήλωση στο δημαρχείο της πόλης Άουγκσμπουργκ της Γερμανίας. “Και όταν υπάρχουν διαφορές στα πολιτικά συστήματα που αξίζουν να επικριθούν, υπάρχει κριτική. Οπωσδήποτε θα το κάνω αυτό”.

Δεδομένων των συναισθημάτων και των απαιτήσεων και των δύο πλευρών, ακόμα και μικρά βήματα μπορούν να θεωρηθούν πρόοδος. Αν και έχει απορρίψει την άμεση οικονομική βοήθεια, η Μέρκελ έχει εκφράσει ενδιαφέρον για την αποφυγή μίας τουρκικής οικονομικής κατάρρευσης.

“Δεν εννοώ την παροχή βοήθειας”, είπε την Πέμπτη. “Αλλά πρέπει να συνεργαστούμε οικονομικά και σίγουρα θα πετύχουμε κάποιες συμφωνίες επ’ αυτού”.

Κρατούμενοι στην Τουρκία

Όπως οι ΗΠΑ και άλλα κράτη, η Γερμανία απαιτεί την απελευθέρωση κρατούμενων υπηκόων της, πέντε από τους οποίους υποστηρίζει ότι κρατούνται για πολιτικούς λόγους. Η άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης από τον Ερντογάν δεν κάνει αρκετά για να επαναφέρει τους δημοκρατικούς θεσμούς, δήλωσε αξιωματούχος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, ζητώντας να μην κατονομαστεί βάσει του κυβερνητικού πρωτοκόλλου.

Ο Ερντογάν κάλεσε τη Γερμανία να αναλάβει δράση κατά αντιπάλων που θεωρεί τρομοκράτες, και την Ευρώπη να αναλάβει περισσότερη ευθύνη για τους Σύρους πρόσφυγες. “Ας συγκεντρωθούμε στα αμοιβαία συμφέροντα, τις κοινές προκλήσεις και τις κοινές απειλές”, ανέφερε σε άρθρο του στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung.

Η άφιξη στο Βερολίνο με απαιτήσεις δεν “περνάει” εύκολα στη Γερμανία, όπου η αγανάκτηση για τη συγκέντρωση εξουσιών του Ερντογάν και τη διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών είναι διάχυτη σε όλο το πολιτικό φάσμα.

Ευρωπαϊκές αξίες

Αρκετοί ηγέτες κομμάτων της γερμανικής αντιπολίτευσης λένε ότι θα μποϊκοτάρουν το επίσημο δείπνο με τον ομοσπονδιακό πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγερ την Παρασκευή. Η Μέρκελ επίσης δεν θα παραστεί, όμως αξιωματούχοι της καγκελαρίας αναφέρουν ότι αυτό δεν είναι απαραίτητο, καθώς θα έχει αρκετό χρόνο με τον Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένου του πρωινού στην καγκελαρία το Σάββατο.

Έναν χρόνο αφού ο Ερντογάν ενίσχυσε τις εντάσεις με τις αναφορές του στους ναζί κατά αρκετώς ευρωπαϊκών κρατών, μεταξύ των οποίων και η Γερμανία, μετακινείται με φόντο μία οικονομική κρίση που έχει ρίξει την τουρκική λίρα κατά σχεδόν 40% φέτος και έχει κάνει την κυβέρνηση να αναζητά τρόπους να σταθεροποιήσει τις τράπεζες.

“Η Τουρκία θέλει να δει τη Γερμανία στο πλευρό της καθώς προσπαθεί να ξαναχτίσει τη σχέση της με τις ΗΠΑ και βάζει την οικονομία της ξανά στον σωστό δρόμο”, δήλωσε ο Οζγκούρ Ουνλουχισαρτζικλί, επικεφαλής του γερμανικού ταμείου Μάρσαλ του γραφείου των ΗΠΑ στην Άγκυρα.

Τα κοινά περιφερειακά συμφέροντα και η παρουσία σχεδόν 7.000 γερμανικών επιχειρήσεων στην Τουρκία έχουν βοηθήσει στην αποφυγή μίας κατάρρευσης των διμερών σχέσεων. Η Γερμανία χαιρέτισε μία συμφωνία ανάμεσα στον Ερντογάν και τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν με την οποία αποφεύχθηκε μία στρατιωτική δράση στην τελευταία ανταρτοκρατούμενη περιοχή της Συρίας, την Ιντλίμπ, η οποία θα μπορούσε να πυροδοτήσει μία ανθρωπιστική καταστροφή και πιθανόν ένα νέο κύμα προσφύγων.

Βίζες, εμπόριο

Η Μέρκελ εξαρτάται επίσης από τον Ερντογάν για την τήρηση μίας συμφωνίας που προβλέπει κοινοτική οικονομική στήριξη 6 δισεκατομμυρίων στην Τουρκία, με αντάλλαγμα τη φιλοξενία Σύρων προσφύγων. Υποστηρίζει ότι η συμφωνία έχει βοηθήσει στο κλείσιμο ενός σημαντικού διαδρόμου για τους περισσότερους από 1 εκατομμύριο πρόσφυγες που ήρθαν στην Ευρώπη από το 2015, κυρίως στη Γερμανία.

Ο Ερντογάν έχει ένα αυτόματο άνοιγμα στη Γερμανία, όπου ζουν περίπου 2,8 εκατομμύρια κάτοικοι τουρκικής καταγωγής, η μεγαλύτερη μειονότητα στη χώρα. Θα παραστεί στα εγκαίνια ενός τζαμιού στην Κολωνία το Σάββατο.

Και πάλι, άμεσες εξελίξεις σε σημαντικές απαιτήσεις (κατάργηση της βίζας για Τούρκους πολίτες, επέκταση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και αναβίωση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην ΕΕ- είναι απίθανες.

“Είμαστε ακόμα πολύ μακριά από μία κανονικοποίηση των σχέσεων”, δήλωσε ο σοσιαλδημοκράτης αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μίκαελ Ροτ στο δίκτυο DLF. “Η μπάλα είναι στο γήπεδο του Τούρκου προέδρου και της τουρκικής κυβέρνησης”.