Ίσως θα είναι η πιο σημαντική ημερομηνία για τον Φρίντριχ Μερτς από τότε που εξελέγη αρχηγός του κόμματος CDU της Γερμανίας στις 22 Ιανουαρίου: η επίσημη έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας του CDU στην τοπική του ένωση της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Το ερχόμενο Σάββατο, ο Merz θα σταθεί στη σκηνή της Eventarena Castello στην πρωτεύουσα του κρατιδίου Ντίσελντορφ μαζί με τον  υποψήφιο πρωθυπουργό του κόμματος, Hendrik Wüst.

Ο Wüst κυβερνά το κρατίδιο στη θέση του Armin Laschet από τον Οκτώβριο, δηλαδή μετά την ήττα του τελευταίου στις ομοσπονδιακές εκλογές.

Κανένα άλλο ομοσπονδιακό κρατίδιο δεν έχει τόσο μεγάλο πληθυσμό όσο η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Κάθε πέντε χρόνια, οι ψήφοι τους στις εκλογές των πολιτειών είναι ο σεισμογράφος για τις διαθέσεις της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Το 2005, το SPD έχασε στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία -και μαζί του την υποστήριξη του Gerhard Schröder στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Το 2017, η Άνγκελα Μέρκελ εξασφάλισε τελικά την επανεκλογή της με την αναπάντεχη εκλογική νίκη του Αρμίν Λασέτ στο κρατίδιο αυτό. Ό,τι κι αν συμβεί σ’ αυτό, επηρεάζει τη διάθεση – και στα ομοσπονδιακά κόμματα.

Ο Merz, ο οποίος κατάγεται από το Sauerland, βρίσκεται αντιμέτωπος με τη δοκιμασία του: από τη μία πλευρά, υπάρχει ο ρόλος του ως ομοσπονδιακός πρόεδρος, ο οποίος θέλει να δώσει στο κόμμα του ένα νέο βασικό πρόγραμμα και ένα σύνολο αξιών. Ταυτόχρονα, είναι ο ηγέτης της αντιπολίτευσης στην Μπούντεσταγκ, ο οποίος θέλει να χαράξει μια σαφή πορεία.

Υπάρχουν όμως και τα προβλήματα στις τάξεις του ίδιου του κόμματος: τα καλά στελέχη σπανίζουν, η νέα γενιά απειλεί να εξαφανιστεί, η εξαγγελθείσα “αναδιοργάνωση του προσωπικού” αρχίζει να παρουσιάζει ρωγμές. Και στο παρασκήνιο, ενοχλεί η συζήτηση για την Άνγκελα Μέρκελ, η οποία δεν θέλει να σχολιάσει την πολιτική της για τη Ρωσία, παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία και συνεπώς στην Ευρώπη.

Ο Merz έχει ήδη χωνέψει μια ήττα

Και όμως, το CDU πρέπει να κερδίσει τις εκλογές: Στο Σλέσβιχ-Χολστάιν στις 8 Μαΐου, στη Β. Ρηνανία-Βεστφαλία στις 15 Μαΐου και στην Κάτω Σαξονία (9 Οκτωβρίου).

“Κερδίζουμε μαζί, χάνουμε μαζί”, δήλωσε ο Merz. Αυτό συνέβη τον Μάρτιο, μετά την ηχηρή ήττα του CDU στο Σάαρλαντ. Με τις εκλογές, ο Μερτς, ένας οικονομικός φιλελεύθερος, έχασε επίσης τον Τομπίας Χανς, έναν από τους νέους κάτω των 50 ετών στο κόμμα, ο οποίος είχε κάποια προβολή ως πρωθυπουργός και ανήκει στην κοινωνική πτέρυγα. Ο Χανς σύντομα θα είναι μόνο ένα απλό μέλος του κρατικού κοινοβουλίου.

Και ο Wüst; “Κάνε αυτό που έχει σημασία” είναι το προεκλογικό του σύνθημα. Μοιάζει τραβηγμένο, δεδομένου ότι κυκλοφορεί το “Mallorca-Gate”. Έτσι αποκαλεί η αντιπολίτευση του SPD το γεγονός ότι η υπουργός Περιβάλλοντος Ursula Heinen-Esser γιόρτασε τα γενέθλια του συζύγου της με μέλη του υπουργικού συμβουλίου στη Μαγιόρκα, λίγες ημέρες μετά την τρομερή καταστροφή από τις πλημμύρες στη Ρηνανία. Ο Heinen-Esser παραιτήθηκε από υπουργός μια εβδομάδα πριν από το Πάσχα. Αλλά η ζημιά στην εικόνα της παραμένει. Και ο Heinen-Esser συνεχίζει να είναι υποψήφιος στη μητρόπολη της Κολωνίας.

Το σκάνδαλο της Β. Ρηνανίας -Βεστφαλίας έφτασε στα κεντρικά γραφεία του CDU σαν τσουνάμι πριν από το Πάσχα. Τελικά, στους προσκεκλημένους του κόμματος περιλαμβάνονταν η υπουργός Κατασκευών του εν λόγω κρατιδίου Ina Scharrenbach, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του ομοσπονδιακού CDU, και το μέλος της ομοσπονδιακής εκτελεστικής επιτροπής Serap Güler, αντιπρόεδρος της επιτροπής προγράμματος. Και οι δύο χρειάστηκε να ζητήσουν συγγνώμη για το λάθος.

Επιπλέον, ο Merz είχε ήδη χωρίσει την εταιρεία του με τον διευθυντή του γραφείου του και επικεφαλής του προσωπικού του, Andrea Verpoorten. Όπως η Heinen-Esser, κατάγεται επίσης από την Κολωνία. “Οι προσδοκίες δεν ταίριαζαν”, εξήγησε ο 48χρονος κατά τον αποχωρισμό. Και ένας εκπρόσωπος του ηγέτη του CDU δήλωσε ότι ο “φιλικός χωρισμός” δεν έχει καμία σχέση με “τα καθημερινά πολιτικά γεγονότα στη NRW”.

Ο Merz δήλωσε, αναφερόμενος στην κατάσταση στη Β. Ρηνανία -Βεστφαλία: “Δεν θα είναι εύκολο”.

Υπάρχει έλλειψη προσωπικού για ένα νέο ξεκίνημα

“Ποιος θα είναι αρχηγός της Β. Ρηνανίας-Βεστφαλίας αν χάσουμε;” ρωτούν στο κόμμα. Κυκλοφορούν ονόματα όπως αυτό του πρώην ομοσπονδιακού υπουργού Υγείας Jens Spahn ή του Carsten Linnemann, επικεφαλής της πολιτικής επιτροπής.

Ενόψει των προβλημάτων προσωπικού, το κόμμα λέει: “Δεν έχουμε τίποτα άλλο να προσφέρουμε. Το μόνο ασφαλές στοίχημα αυτές τις μέρες είναι ο Ντάνιελ Γκύντερ, ο οποίος κατεβαίνει στις εκλογές στο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν και έχει πολλές πιθανότητες να επανεκλεγεί για πρώτη φορά. Το φθινόπωρο, ο Bernd Althusmann θα δοκιμάσει ξανά την τύχη του στην Κάτω Σαξονία και θα θέσει υποψηφιότητα ως υπουργός Οικονομίας του CDU εναντίον του δημοφιλούς πρωθυπουργού Stephan Weil (SPD). Και οι δύο είναι μέλη της εκτελεστικής επιτροπής του ομοσπονδιακού CDU.

 Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και ο Michael Kretschmer, πρωθυπουργός της Σαξονίας. Ως λάτρης της Ρωσίας, έχει ένα ακόμη πρόβλημα μετά τον επιθετικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας – εκτός από αυτό των υποστηρικτών της Pegida και των αρνητών της Κορόνας. Ο 46χρονος μπορεί να είναι ευτυχής που δεν υπήρξε πλειοψηφία στην Μπούντεσταγκ για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό. Αυτό αφήνει τον ηγέτη του κρατιδίου της Θουριγγίας, Mario Voigt, ο οποίος είναι αντιπρόεδρος της ομοσπονδιακής επιτροπής προγράμματος. Θα μπορούσε να προκαλέσει έκπληξη στις εκλογές της πολιτείας, οι οποίες, ωστόσο, δεν θα διεξαχθούν πριν από το 2024.

Εν τω μεταξύ, ο Thomas Strobl, ηγέτης του CDU στη Βάδη-Βυρτεμβέργη, αποσύρθηκε από την ομοσπονδιακή πολιτική, όπως και ο πρωθυπουργός της Έσσης Volker Bouffier. Η Julia Klöckner στη Ρηνανία-Παλατινάτο παίζει επίσης μόνο το ρόλο του ταμία στο ομοσπονδιακό CDU. Στο Mainz, ο Christian Baldauf ανέλαβε την ηγεσία. Ήταν ήδη αρχηγός του κράτους πριν από τον Klöckner μέχρι το 2010.

Πού πήγαν όλες οι γυναίκες;

Και οι γυναίκες υποστηρικτές του κόμματος; Ο Merz γνωρίζει ότι το κόμμα έχει πρόβλημα. Πρόσφατα, στην ανοιξιάτικη δεξίωση της Junge Union στο Βερολίνο, διηγήθηκε πώς ρώτησε τον γενικό γραμματέα του Mario Czaja μετά από μια προεκλογική εμφάνιση στο Sauerland. “100 άτομα ήταν εκεί, συμπεριλαμβανομένων δύο γυναικών – η σύζυγος ενός μέλους και μια σερβιτόρα”, του είχε πει ο Czaja. “Αυτό δεν μπορεί να μείνει έτσι”, λέει ο Merz.

Τον Σεπτέμβριο, το εθνικό συνέδριο του κόμματος θα δείξει πόσο σοβαρός είναι. Δεδομένου ότι η πανδημία δεν επέτρεψε τη διεξαγωγή συνεδρίων του κόμματος με την παρουσία γυναικών, υπήρξε πρόταση από την επιτροπή δομών και καταστατικού για την ποσόστωση των γυναικών. Όλες αυτές οι ιδέες προέρχονται από την αρχηγό του κόμματος Annegret Kramp-Karrenbauer. Ο Merz υποσχέθηκε να μην τα αποδυναμώσει.

Αλλά πριν από αυτό, το CDU πρέπει να περάσει στην Β. Ρηνανία-Βεστφαλία. Μια ήττα θα ήταν πικρή για τον Merz. Δεν περνάει μέρα που ο 66χρονος δεν προσπαθεί να ανταποκριθεί σε αυτό για το οποίο τον εξέλεξαν οι υποστηρικτές του: Ο ηγέτης του CDU επιτίθεται στην κυβέρνηση με σαφή λόγια. Σαν σε ιμάντα μεταφοράς, η κοινοβουλευτική του ομάδα καταθέτει προτάσεις ή οδηγεί τον κυβερνητικό συνασπισμό προς τα εμπρός, όπως πρόσφατα με τον υποχρεωτικό εμβολιασμό.

Μετά το Πάσχα, το θέμα του ειδικού κονδυλίου των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Bundeswehr είναι πιθανό να συνεχιστεί. Το CDU/CSU θέλει να συμφωνήσει με την τροποποίηση του βασικού νόμου – αν τους επιτραπεί να έχουν νομικά ασφαλή και μόνιμο λόγο στο τι αγοράζει η Γερμανία με τα χρήματα. Ο ομοσπονδιακός καγκελάριος Όλαφ Σολτς απειλείται με νέα ήττα, γι’ αυτό και καλεί τώρα την αντιπολίτευση σε “πατριωτική στάση”. Εν τω μεταξύ, η κοινοβουλευτική ομάδα της CDU/CSU διαμαρτύρεται για τα σχέδια της CDU/CSU για τον προϋπολογισμό που προβλέπει την στάθμευση των 60 δισεκατομμυρίων ευρώ στο ταμείο για την ενέργεια και το κλίμα ως προληπτικό μέτρο. Για την Ένωση, αυτό παραβιάζει τους κανόνες περί χρέους.

Ο Merz εξακολουθεί να αναζητά θέσεις εργασίας

Αυτό που ακούγεται σαν ξεκάθαρο πλεονέκτημα δεν είναι απαραίτητα έτσι. Η Merz εξακολουθεί επίσης να αναζητά θέσεις εργασίας. “Πιθανότατα έχουμε περάσει -τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα- το αποκορύφωμα της ευημερίας μας. Γίνεται όλο και πιο δύσκολο”, δήλωσε λίγο πριν από το Πάσχα. Μόλις λίγες εβδομάδες πριν, είχε ανακοινώσει ότι ήθελε να εκπληρώσει “την τελευταία μεγάλη υπόσχεση ευημερίας του CDU”: τη συμμετοχή των εργαζομένων στο κεφάλαιο.

Και έπειτα υπάρχει η πολιτική του CDU για τη Ρωσία υπό την Άνγκελα Μέρκελ. Ο Μερτς έχει ήδη πάρει αποστάσεις και το χαρακτήρισε μεγάλο “λάθος”, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι 16 χρόνια διακυβέρνησης του CDU κρέμονται σαν μυλόπετρα πάνω του ως αρχηγός της αντιπολίτευσης. Το μόνο καλό είναι ότι μπορεί να αποστασιοποιηθεί αξιόπιστα, καθώς δεν συμμετέχει στην κοινοβουλευτική ομάδα του CDU/CSU από το 2009. Ωστόσο, δεν είναι σαφές πώς θα συμπεριφερθεί το CDU στο μέλλον.

Στις αρχές Μαΐου, θέλει να υιοθετήσει τουλάχιστον ένα ενεργειακό πρόγραμμα μαζί με το CSU. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει απαντήσεις στο ζήτημα της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία. Η ξεκάθαρη γραμμή εξακολουθεί να λείπει, όπως φάνηκε και κατά την υποδοχή της νεότερης οργάνωσης στο Βερολίνο.

Η σκηνή ήταν βουτηγμένη στο ουκρανικό μπλε και κίτρινο, ενώ ο ηγέτης της Ένωσης Νεολαίας του CDU (JU) Τίλμαν Κούμπαν ζήτησε εμπάργκο ενέργειας. Ο Μερτς στεκόταν στην άκρη της σκηνής και άκουγε, με το αριστερό του χέρι στοχαστικά κάτω από το πηγούνι του.

Αργότερα, ανέβηκε στη σκηνή, επιτέθηκε με ευλάβεια στην κυβέρνηση, δήλωσε την αλληλεγγύη του στην Ουκρανία και έκλεισε την ομιλία του με μια φράση του Περικλή, του αρχαίου Έλληνα πολιτικού: “Το μυστικό της ευτυχίας είναι η ελευθερία. Το μυστικό της ελευθερίας είναι το θάρρος”. Αλλά το θάρρος δεν σημαίνει “υπερβολική αυτοπεποίθηση”, όπως πρόσθεσε ο Merz. Όχι άλλη ενέργεια από τη Ρωσία από εδώ και στο εξής; “Πρέπει να εξετάσουμε πολύ προσεκτικά ποιες θα είναι οι συνέπειες για τη χώρα μας”.

Έτσι, το CDU υπό τον Μερτς βρίσκεται στην αρχή της επανεφεύρεσής του, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων. Για να παραφράσουμε τον Περικλή: “Δεν είναι θέμα πρόβλεψης του μέλλοντος, αλλά προετοιμασίας για το μέλλον”.

Διαβάστε επίσης

Γερμανία: Άνοδος για τη Χριστιανική Ένωση μετά την εκλογή του Μερτς στην ηγεσία του CDU

Κούρσα διαδοχής στην CDU: Οι τρεις άντρες που θέλουν να μπουν στην θέση της πανίσχυρης Άνγκελα Μέρκελ