ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η ιδέα του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να ερημώσει και να καταλάβει τη Γάζα χαιρετίστηκε ευρέως στο Ισραήλ, με τους αξιωματούχους να επαινούν την αιφνιδιαστική πρόταση ως μέσο για την ενίσχυση της ασφάλειας μετά τον πόλεμο με τη Χαμάς.
Στον αραβικό κόσμο, η πρόταση αντιμετωπίστηκε διαφορετικά. Η Σαουδική Αραβία χαρακτήρισε το σχέδιο «παραβίαση των νόμιμων δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού» – μια θέση που επαναλήφθηκε από κυβερνήσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Η αρχική αντίδραση και στις δύο πλευρές ήταν αυτή της σύγχυσης. Κανείς, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, δεν περίμενε ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα πρότεινε στη χώρα του να παρέμβει και να ανοικοδομήσει τα παράκτια παλαιστινιακά εδάφη, δημιουργώντας μια νέα «Ριβιέρα».
Η προσέγγιση αυτή θα απαιτούσε, σύμφωνα με τον Τραμπ, τη μετακίνηση περισσότερων από 2 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας από τον κατεστραμμένο από τον πόλεμο θύλακα, με τον πρόεδρο να εγείρει ακόμη και το ενδεχόμενο ανάπτυξης αμερικανικών στρατευμάτων.
Οι προτάσεις του Τραμπ έχουν διευρύνει τη συζήτηση σχετικά με το μέλλον της Γάζας, η οποία έχει καταστραφεί από 16 μήνες πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, της υποστηριζόμενης από το Ιράν μαχητικής ομάδας που διοικεί την περιοχή. Η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού έχει εκτοπιστεί σε καταυλισμούς λόγω των σφοδρών ισραηλινών βομβαρδισμών των αστικών περιοχών και είδη πρώτης ανάγκης, όπως φάρμακα, τρόφιμα και καθαρό νερό, βρίσκονται σε έλλειψη.
Οι κάτοικοι της Γάζας είναι πολύ πιθανό να αντισταθούν σε οποιαδήποτε προσπάθεια εκτοπισμού τους, δήλωσε ο αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι το Ιράν θα εκμεταλλευτεί την οργή για την πρόταση, αυξάνοντας τις εντάσεις στην περιοχή.
Πριν από τη συνάντηση του Λευκού Οίκου με τον Νετανιάχου, ο Τραμπ είχε προωθήσει την ιδέα της μετεγκατάστασης των Παλαιστινίων στην Αίγυπτο ή την Ιορδανία, ενώ η Γάζα θα ανοικοδομείται, ένα σενάριο που απορρίφθηκε κατηγορηματικά από τις παλαιστινιακές αρχές και τα αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας.
Το Ισραήλ χαίρεται
Από την άλλη στο Ισραήλ, προφανώς χαιρετίστηκε η πρόταση του Τραμπ. Οι ακροδεξιοί πολιτικοί ήταν σε ευφορία, καθώς υψηλόβαθμα στελέχη όπως ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριχ, υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι το Ισραήλ πρέπει να προσαρτήσει τόσο τη Γάζα όσο και τη Δυτική Όχθη.
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με την ισραηλινή κυριαρχία επί της τελευταίας παλαιστινιακής περιοχής, ο Τραμπ είπε ότι δεν έχει πάρει θέση και ότι η ανακοίνωση θα γίνει μέσα στις επόμενες τέσσερις εβδομάδες.
Πιο μετριοπαθείς προσωπικότητες εξέφρασαν ένα μείγμα υποστήριξης και ανησυχίας σχετικά με το τι θα σήμαιναν οι προτάσεις για τη Γάζα για την κατάπαυση του πυρός με τη Χαμάς.
«Ο Τραμπ επέδειξε δημιουργική, πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα σκέψη, η οποία πρέπει να εξεταστεί παράλληλα με την υλοποίηση των στόχων του πολέμου και την προτεραιότητα στην επιστροφή όλων των ομήρων», δήλωσε ο Μπένι Γκαντζ, πρώην υπουργός Άμυνας, ο οποίος εγκατέλειψε την κυβέρνηση Νετανιάχου τον Ιούνιο, αφού αμφισβήτησε τους χειρισμούς του πρωθυπουργού στη σύγκρουση.
Ο Γιαΐρ Λαπίντ, ηγέτης της αντιπολίτευσης του Ισραήλ και πρώην πρωθυπουργός, διερωτήθηκε πώς θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να αναλάβουν τη Γάζα, δεδομένης της εκτεταμένης αντίθεσης στην πρόταση αυτή στη Μέση Ανατολή, τουλάχιστον από τους ίδιους τους Παλαιστίνιους.
«Θα πρέπει να δούμε οργανωμένα σχέδια για να πούμε αν είναι εφικτό», δήλωσε ο Λαπίντ στο ραδιοφωνικό σταθμό Army Radio του Ισραήλ την Τετάρτη. Η ιδέα ότι η Γάζα «δεν αποτελεί απειλή για το Ισραήλ, είναι σημαντική», πρόσθεσε.
Το Ισραήλ έχει καταστήσει σαφές καθ’ όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης ότι θα επιδιώξει να διατηρήσει τον έλεγχο ασφαλείας στη Γάζα για το ορατό μέλλον. Αυτό, λέει η κυβέρνηση, είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί ότι δεν θα επαναληφθούν οι επιθέσεις της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023 που προκάλεσαν τον πόλεμο. Θέλει επίσης να τερματίσει την ύπαρξη της Χαμάς ως στρατιωτικής και κυβερνητικής δύναμης στη Γάζα.
Ωστόσο, ο συνασπισμός του Νετανιάχου έχει σταματήσει να παρουσιάζει μια λύση «για την επόμενη μέρα» για τη Γάζα. Το ζήτημα του ποιος θα διοικεί την περιοχή και θα επιβλέπει την ανοικοδόμηση αποτελεί κρίσιμο σημείο στις συνομιλίες για την παράταση της κατάπαυσης του πυρός. Η Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη και ελέγχει τμήματα της Δυτικής Όχθης, έχει πει ότι θα παρέμβει και θα αντικαταστήσει τη Χαμάς – αλλά το Ισραήλ έχει αποκλείσει κάτι τέτοιο.
Η Παλαιστινιακή Αρχή απέρριψε ευθέως την πρόταση του Τραμπ για τη Γάζα, λέγοντας ότι θα αντιταχθεί «σε όλες τις εκκλήσεις για τον εκτοπισμό του παλαιστινιακού λαού από την πατρίδα του», σύμφωνα με δήλωση του Χουσεΐν Αλ Σέιχ, επικεφαλής της Γενικής Αρχής Πολιτικών Υποθέσεων στη Δυτική Όχθη.
Την περασμένη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός της ΠΑ Μοχάμεντ Μουσταφά δήλωσε στο Bloomberg ότι η Γάζα μπορεί να ανοικοδομηθεί χωρίς να εκτοπιστεί κανείς. Ο Τραμπ, είπε, «θα μας βοηθήσει πραγματικά όλους να κάνουμε τη σωστή συμφωνία, μια ισορροπημένη συμφωνία που θα μπορούσε ελπίζουμε να τερματίσει τη σύγκρουση στην περιοχή».
Ο εκπρόσωπος της Χαμάς Sami Abu Zuhri δήλωσε ότι η ομάδα -που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες- θεωρεί τα τελευταία σχόλια του Τραμπ «συνταγή για τη δημιουργία χάους και έντασης στην περιοχή».
H Τουρκία λέει «Απαράδεκτο»
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, χαρακτήρισε το σχέδιο του Τραμπ για τη Γάζα «απαράδεκτο». Δήλωσε στο κρατικό πρακτορείο Anadolu ότι «το θέμα της απέλασης είναι κάτι που ούτε η περιοχή ούτε εμείς μπορούμε να δεχτούμε».
«Είναι λάθος να το ανοίγουμε ακόμη και για συζήτηση», είπε.
Η Τουρκία – όπως και πολλές μουσουλμανικές χώρες – έχει ασκήσει έντονη κριτική στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα. Η Άγκυρα έχει σταματήσει το εμπόριο και, τον Νοέμβριο, εμπόδισε τον Ισραηλινό πρόεδρο Ισαάκ Χέρτσογκ να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο της.
Η Σαουδική Αραβία επανέλαβε την υποστήριξή της σε ένα παλαιστινιακό κράτος και τάχθηκε κατά «οποιασδήποτε παραβίασης των νόμιμων δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού, είτε μέσω των ισραηλινών πολιτικών εποικισμού, είτε μέσω της προσάρτησης εδαφών, είτε μέσω προσπαθειών εκτοπισμού του παλαιστινιακού λαού από τη γη του».
Ο ρόλος του Ριάντ μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμος, δεδομένου του στόχου του Τραμπ να εξασφαλίσει την εξομάλυνση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ του βασιλείου και του Ισραήλ.
Το σχέδιο εξαγοράς της Γάζας από τις ΗΠΑ αποδοκιμάστηκε ακόμη και μεταξύ των συμμάχων του Ισραήλ. Η Γερμανία, μέσω της υπουργού Εξωτερικών Annalena Baerbock δήλωσε ότι μια εκδίωξη των Παλαιστινίων θα ήταν απαράδεκτη και αντίθετη με το διεθνές δίκαιο.
«Θα οδηγούσε επίσης σε νέα δεινά και νέο μίσος», είπε.
Η Γαλλία εξέφρασε επίσης την αντίθεσή της σε οποιαδήποτε αναγκαστική εκτόπιση του παλαιστινιακού πληθυσμού στη Γάζα, λέγοντας ότι η χώρα, όπως και η Γερμανία, ευνοεί τόσο την απομάκρυνση της Χαμάς όσο και τη λύση των δύο κρατών. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε σήμερα και ο Βρετανός Πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, ο οποίο καταδίκασε κατηγορηματικά τα περί «Ριβιέρας» στη Μέση Ανατολή.
Καλά τα νέα για τον Νετανιάχου
Οι αντιδράσεις στα σχόλια του Τραμπ από την ισραηλινή ακροδεξιά είναι καλά νέα για τον Νετανιάχου, ο οποίος έφυγε για την Ουάσιγκτον με συμμάχους όπως ο Σμότριτς να απειλούν με κατάρρευση της κυβέρνησης αν δεν δεσμευτεί για την επανέναρξη του πολέμου κατά της Χαμάς. Ο ενθουσιασμός του υπουργού Οικονομικών για την πρόταση των ΗΠΑ έσπρωξε το θέμα αυτό σε δεύτερη μοίρα.
«Το σχέδιο που παρουσίασε χθες ο πρόεδρος Τραμπ είναι η πραγματική απάντηση στην 7η Οκτωβρίου», δήλωσε την Τετάρτη ο Σμότριχ. «Όποιος διέπραξε την πιο τρομερή σφαγή στη γη μας θα βρεθεί να χάνει τη γη του για πάντα».
Ο Σμότριτς απέφυγε να επαναλάβει προηγούμενες απειλές ότι θα παραιτηθεί από το υπουργικό συμβούλιο αν συμφωνηθεί μόνιμη εκεχειρία.
Στο άμεσο μέλλον, οι συζητήσεις για την κατάπαυση του πυρός είναι κρίσιμες. Το Ισραήλ και η Χαμάς εξακολουθούν να απέχουν πολύ σε κρίσιμα ζητήματα που θα επέτρεπαν την έναρξη μιας δεύτερης φάσης στις αρχές Μαρτίου.
Ο Steve Witkoff, ο απεσταλμένος του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, έχει δηλώσει ότι θέλει το Ισραήλ να δεσμευτεί στη δεύτερη φάση της εκεχειρίας, η οποία προορίζεται να οδηγήσει σε μόνιμη παύση των εχθροπραξιών. Ο Τραμπ και ο Νετανιάχου δεν είπαν πολλά σχετικά με αυτό στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν.
Διαβάστε επίσης
Μάκης Βορίδης: Η κυβέρνηση θα στηρίξει την προανακριτική για τον Χρήστο Τριαντόπουλο
Γιάννης Μυτιληναίος: Προτείνεται για αριστίνδην μέλος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
