Το πέρασμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από το το δόγμα των «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες της Τουρκίας, στην πολιτική «μόνον προβλήματα» του σήμερα, περιγράφει άρθρο του δημοσιογράφου Μπομπ Γκος στο Bloomberg.

O αρθρογράφος τονίζει ότι η Άγκυρα πλέον πορεύεται με την επίδειξη δύναμης και τη σκληρή ρητορική, αντί για τη διπλωματία, προκειμένου να διατηρήσει την επιρροή της. Με αυτόν τον τρόπο έχει βρεθεί σε αντιπαράθεση με τους περισσότερους γείτονές της: Ελλάδα, Συρία, Ισραήλ, Κύπρος, Ιράκ, Αρμενία και Αίγυπτος. Ακόμα πιο μακριά, βρίσκεται σε σύγκρουση με τη Γαλλία, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

«Σε μια εποχή που οι παγκόσμιες δυνάμεις δεν φαίνεται να συμφωνούν σε τίποτα, φαίνεται ότι έφτασαν σχεδόν σε ομοφωνία ότι ο Ερντογάν είναι ταραχοποιός» προσθέτει.

Όπως σημειώνει, ακόμη και όσοι εμφανίζονταν διστακτικοί ως τώρα, εξαπολύουν πλέον βέλη εναντίον του Τούρκου προέδρου, όπως το Στέιτ Ντιπάρμεντ που τον κάλεσε με μία ασυνήθιστα σκληρή γλώσσα να τερματίσει τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αλλά και ο «καλός του φίλος» Βλαντίμιρ Πούτιν κατηγόρησε την Τουρκία ότι ρίχνει «λάδι στη φωτιά» της διαμάχης Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Το άρθρο αναφέρεται στην αναμενόμενη κριτική από τον Εμανουέλ Μακρόν, ενώ σημειώνει ότι και η Άνγκελα Μέρκελ, που προσπαθεί να αντιπαρέλθει τις εκκλήσεις άλλων ευρωπαϊκών χωρών για κυρώσεις στην Τουρκία, βρίσκεται σε δυσχερή θέση μετά την επανέναρξη των τουρκικών προκλήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Και σαν να μην έφταναν αυτά, πυρά ήρθαν και από μη αναμενόμενες πλευρές όπως η Ινδία που στηλίτευσε τις αναφορές του Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για το Κασμίρ.

Το ότι άλλαξε η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν είναι τεκμηριωμένο επαρκώς, αφού τα περισσότερα πεδία σύγκρουσης στα οποία εμπλέκεται η Τουρκία, αλλά το «γιατί» επέλεξε αυτή την πορεία είναι δυσκολότερο να εξηγηθεί.

Κάποιοι -σημειώνει το άρθρο- μιλούν για νεοοθωμανισμό, για τουρκικό εθνικισμό και ισλαμισμό, άλλοι κάνουν λόγο για γεωπολιτικούς λόγους καθώς η Τουρκία διεκδικεί χώρο σε έναν αναδυόμενο πολυπολικό κόσμο. Υπάρχουν και εκείνοι που μιλούν για στενά οικονομικά κίνητρα, από την αναζήτηση υδρογονανθράκων μέχρι νέων αγορών. Και τέλος είναι εκείνοι που εξηγούν τις κινήσεις του ως προσπάθεια αποπροσανατολισμού της τουρκικής κοινής γνώμης

Όλες αυτές οι εξηγήσεις περιέχουν δόσεις αλήθειας, σημειώνει το Bloomberg, «αλλά αν αναζητούμε μια συγκεντρωτική θεωρία για την εξωτερική πολιτική του Ερντογάν είναι ότι ο Τούρκος πρόεδρος κάνει ό,τι κάνει επειδή τη γλιτώνει». «Είτε πρόκειται για την εσωτερική πολιτική ή το περιφερειακό εμπόριο, δεν έχει πληρώσει σημαντικό τίμημα για τον τυχοδιωκτισμό του» συμπληρώνει μεταξύ άλλων o Μπομπ Γκος στο Bloomberg.

Δεδομένης της απουσίας απειλής κυρώσεων από τη Μόσχα, ο Ερντογάν το εκλαμβάνει ως «πράσινο φως» για να συνεχίσει την ατζέντα του στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας, τονίζει το Bloomberg, κάτι που κάνει τόσο στον Καύκασο όσο και αλλού, εκμεταλλευόμενος τις ευκαιρίες που του παρουσιάζονται.

Ο τυχοδιωκτισμός του δεν εξηγείται με κάποιο κατανοητό δόγμα, αφού η εξωτερική του πολιτική είναι συγκερασμός διαφόρων πραγμάτων από διάφορες απόψεις: «είναι νεο-οθωμανική, στον βαθμό που πολλά μέρη που τράβηξαν την προσοχή του αποτελούσαν μέρος της παλιάς αυτοκρατορίας», αλλά από την άλλη η Τουρκία έχει απλώσει το μακρύ της χέρι και σε άλλες περιοχές.

«Επίσης υπερκτιμώνται συχνά τα θρησκευτικά κίνητρα του τυχοδιωκτισμού του Ερντογάν: είναι μεν πιστός μουσουλμάνος που διανθίζει τη ρητορική του με ρητά από θρησκευτικά κείμενα και εκφράσεις αλληλεγγύης προς μουσουλμάνους σε ξένες χώρες (…) αλλά αν το δει κανείς από πιο κοντά, η πίστη είναι μάλλον εργαλείο για την εξωτερική πολιτική του, αφού και εδώ ο καιροσκοπισμός συνιστά καλύτερη εξήγηση από το δόγμα. (…) Όσο για τον εθνικισμό, ίσως να εξηγεί τους αρχαίους δεσμούς μεταξύ των σύγχρονων Τούρκων και των Αζέρων, αλλά είναι πολύ ισχυρότερο επιχείρημα η ενωτική ισχύς των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου που συνδέουν το Αζερμπαϊτζάν με την Τουρκία.

Οι υδρογονάνθρακες είναι εξίσου ισχυροί όσοι οι δεσμοί αίματος και συνδέουν περισσότερο τις τελείες που σχηματίζουν το περίγραμμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής απ’ ό,τι οι περισσότερες άλλες θεωρίες. Γενικά, το θέμα της οικονομίας προσφέρει μια συνεπέστερη εξήγηση (…), αλλά δεν εξηγεί τα πάντα.

Κι έτσι απομένει το επιχείρημα της εσωτερικής πολιτικής, ότι ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τη διεκδίκηση της ”θέσης που αρμόζει στην Τουρκία στην παγκόσμια τάξη” για να συσπειρώσει τη βάση των οπαδών απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η οικονομία της χώρας», σημειώνει το Bloomberg. Kαι καταλήγει: «Αν είναι όντως αυτό το υποβόσκον κίνητρο της επιθετικής πολιτικής του Ερντογάν στο εξωτερικό, τότε να προετοιμαζόμαστε και για άλλα, καθώς επιδεινώνεται η κατάσταση της πληττόμενης από τον κορωνοϊό τουρκικής οικονομίας. Όσο ο Τούρκος πρόεδρος έχει την ευκαιρία να δημιουργεί προβλήματα ατιμωρητί, δεν πρόκειται να σταματήσει».