Η ΕΕ ενέκρινε το τέταρτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας ως απάντηση στη βάναυση επιθετικότητά της κατά της Ουκρανίας και του λαού της.

Τα νέα περιοριστικά μέτρα θα αυξήσουν περαιτέρω την οικονομική πίεση στο Κρεμλίνο, θα υποβαθμίσουν την τεχνολογική του βάση και θα περιορίσουν την ικανότητά του να χρηματοδοτήσει την εισβολή του στην Ουκρανία.

1

Τα μέτρα που συμφωνήθηκαν είναι τα εξής:

-Πλήρης απαγόρευση οποιασδήποτε συναλλαγής με βασικές ρωσικές κρατικές επιχειρήσεις σε διαφορετικούς τομείς – το στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα του Κρεμλίνου.

-Απαγόρευση εισαγωγών στην ΕΕ των προϊόντων χάλυβα που υπόκεινται επί του παρόντος στα μέτρα διασφάλισης της ΕΕ, ύψους περίπου 3,3 δισεκατομμυρίων ευρώ ως χαμένα έσοδα από τις εξαγωγές για τη Ρωσία. Οι αυξημένες ποσοστώσεις εισαγωγών θα διανεμηθούν σε άλλες τρίτες χώρες για αντιστάθμιση.

-Εκτεταμένη απαγόρευση νέων επενδύσεων σε ολόκληρο τον ρωσικό ενεργειακό τομέα, με περιορισμένες εξαιρέσεις για την πυρηνική ενέργεια και τη μεταφορά ορισμένων ενεργειακών προϊόντων πίσω στην ΕΕ.

-Απαγόρευση εξαγωγών ειδών πολυτελείας από την ΕΕ (π.χ. πολυτελή αυτοκίνητα, κοσμήματα κ.λπ.) για να πλήξουν άμεσα τις ρωσικές ελίτ.

-Απαγόρευση της αξιολόγησης της Ρωσίας και των ρωσικών εταιρειών από τους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας της ΕΕ και της παροχής υπηρεσιών αξιολόγησης σε Ρώσους πελάτες, με αποτέλεσμα να χάσουν ακόμη περαιτέρω την πρόσβασή τους στις χρηματοπιστωτικές αγορές της ΕΕ.

-Ο κατάλογος των προσώπων και οντοτήτων που υπόκεινται σε κυρώσεις επεκτάθηκε περαιτέρω για να καλύψει άλλα 15 φυσικά πρόσωπα και 9 ακόμη οντότητες. Συνολικά, η λίστα ισχύει πλέον για συνολικά 877 φυσικά πρόσωπα και 62 οντότητες.

Γιατί οι κρατικές τράπεζες, οι σιδηρόδρομοι και το νηολόγιο εξαιρούνται εν μέρει από την απαγόρευση συναλλαγών;

Κατά την επιβολή συγκεκριμένων κυρώσεων, η ΕΕ επιλέγει τα πιο κατάλληλα και στοχευμένα μέτρα για την επίτευξη των στόχων που επιδιώκει το καθεστώς κυρώσεων. Λαμβάνει επίσης υπόψη πιθανές έμμεσες επιπτώσεις στους φορείς της ΕΕ που συμμορφώνονται με τα μέτρα. Στην περίπτωση αυτή, η ΕΕ θεώρησε ότι το μέτρο ήταν πιο αποτελεσματικό επιλέγοντας συγκεκριμένες συναλλαγές με ορισμένες κρατικές εταιρείες. Σε κάθε περίπτωση, οι κυρώσεις της ΕΕ έχουν τη δυνατότητα επέκτασης και, όπως δείχνει η έντονη δραστηριότητα των τελευταίων εβδομάδων, κλιμακώνονται ανάλογα με την κατάσταση που διαμορφώνεται.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα απαγορεύσουν επίσης τις ρωσικές εταιρείες από τους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας;

Αυτό το μέτρο της ΕΕ είναι συντονισμένο στενά με τους διεθνείς εταίρους. Εναπόκειται στις Ηνωμένες Πολιτείες να ανακοινώσουν το ακριβές μέτρο που θα υιοθετήσουν.

Ποια προϊόντα χάλυβα καλύπτονται; Καλύπτονται τα προϊόντα σιδήρου;

Ο κατάλογος των καλυπτόμενων προϊόντων χάλυβα αναφέρεται στο Παράρτημα 2 του Τροποποιητικού Κανονισμού, όπως δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Τα προϊόντα σιδήρου δεν καλύπτονται.

Γιατί δεν απαγορεύτηκαν πλήρως τις επενδύσεις στον ρωσικό ενεργειακό τομέα;

Η απαγόρευση των επενδύσεων στον ρωσικό ενεργειακό τομέα είναι εκτεταμένη και ολοκληρωμένη. Ωστόσο, απαιτούνται ορισμένες συναλλαγές για να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός της ΕΕ με ορισμένα ενεργειακά προϊόντα. Για να διασφαλιστεί ο στενός έλεγχος, τέτοιου είδους επενδύσεις υπόκεινται σε προηγούμενη έγκριση από τις αρμόδιες εθνικές αρχές της ΕΕ.

Ποια είδη πολυτελείας περιλαμβάνονται στην απαγόρευση; Υπάρχουν όρια; Πώς θα εφαρμοστούν;

Η απαγόρευση καλύπτει μια μεγάλη γκάμα προϊόντων πολυτελείας, από πολυτελή αυτοκίνητα έως προϊόντα για οικιακή χρήση έως ρολόγια κλπ.

Υπάρχουν διαφορετικά όρια ανάλογα με την κατηγορία των ειδών πολυτελείας, έτσι ώστε η απαγόρευση να μην πλήττει τις πιο τακτικές ανάγκες του πληθυσμού στη Ρωσία. Το ελάχιστο όριο είναι 300 ευρώ.

Η απαγόρευση θα εφαρμοστεί από τις τελωνειακές αρχές της ΕΕ: τα απαγορευμένα προϊόντα δεν επιτρέπεται να εξάγονται στη Ρωσία.

Η απαγόρευση των ειδών πολυτελείας καλύπτει και εισαγωγές από τη Ρωσία (όπως χαβιάρι ή βότκα);

Όχι, το επίκεντρο αυτού του πακέτου κυρώσεων είναι να στερήσει τη Ρωσία από τα είδη πολυτελείας της ΕΕ.

Πώς θα αποφύγει η ΕΕ τον κίνδυνο μεταφοράς των απαγορευμένων προϊόντων μέσω τρίτων χωρών; Θα εισαγάγει η ΕΕ περαιτέρω εμπορικούς περιορισμούς στο μέλλον;

Σύμφωνα με τον ισχύοντα κανονισμό, υπάρχει ήδη σαφής απαγόρευση παράκαμψης των περιοριστικών μέτρων, μεταξύ άλλων μέσω τρίτων χωρών. Συνιστά παραβίαση των κυρώσεων.

Τι κάνετε για να αποτρέψετε τους ολιγάρχες να χρησιμοποιούν την αγορά crypto για να παρακάμψουν τις κυρώσεις;

Το πακέτο κυρώσεων που εγκρίθηκε στις 9 Μαρτίου 2022 διευκρινίζει πλήρως ότι τα περιουσιακά στοιχεία της αγοράς crypto εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των «κινητών αξιογράφων». Επιβεβαιώνει επίσης ότι τα δάνεια και οι πιστώσεις περιλαμβάνουν επίσης τα κρυπτονομίσματα. Αυτές οι διευκρινίσεις θα συμβάλουν στη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής των περιορισμών που ισχύουν.

Η παράκαμψη του περιορισμού σε ορισμένες τράπεζες στη χρήση του SWIFT είναι θεωρητικά δυνατή μέσω κρυπτογραφικών περιουσιακών στοιχείων ή με άλλα μέσα. Ωστόσο, δεν είναι άμεσα δυνατό να γίνει αυτό έγκαιρα και αποτελεσματικά. Οι αγορές το γνωρίζουν ευρέως. Εκ πρώτης όψεως, η χρήση κρυπτονομισμάτων για την αποφυγή των κυρώσεων είναι πιο σχετική με τους περιορισμούς μας στις εκροές κεφαλαίων από τη Ρωσία.

Ενώ η αποφυγή των κυρώσεων μέσω κρυπτονομισμάτων είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί εξαρχής, μόλις εντοπιστεί είναι εύκολο να διερευνηθεί, επειδή οι συγκεκριμένες συναλλαγές είναι πλήρως ανιχνεύσιμες και είναι πρακτικά αδύνατο να αλλάξει αυτό.

Εάν και όταν μεγάλα ποσά περιουσιακών στοιχείων crypto μετατραπούν σε νομίσματα fiat (και αντίστροφα), αυτές οι συναλλαγές θα εμπίπτουν στους κανόνες κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Συνεχίζουμε να παρακολουθούμε την κατάσταση της αγοράς. Οποιεσδήποτε ενδείξεις για μη συμμόρφωση με τις κυρώσεις θα εξεταστούν από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών.

Ποιες είναι οι συνέπειες της ανάκλησης του καθεστώτος του «πιο ευνοημένου έθνους» (MFN) από τη Ρωσία;

Η κατάργηση του καθεστώτος MFN σημαίνει αναστολή των πλεονεκτημάτων που απορρέουν από το να είσαι μέλος του ΠΟΕ, πιο συγκεκριμένα το όφελος της μη διάκρισης από άλλα μέλη. Για παράδειγμα, το καθεστώς του «πιο ευνοημένου έθνους» εγγυάται ότι ένα μέλος δεν θα υπόκειται σε υψηλότερους δασμούς από άλλα μέλη ή σε απαγορεύσεις εισαγωγής που δεν ισχύουν για άλλα μέλη. Η αναστολή του σημαίνει ότι το ενδιαφερόμενο μέλος –στην προκειμένη περίπτωση η Ρωσία– ενδέχεται να υπόκειται σε υψηλότερους δασμούς και απαγορεύσεις εισαγωγής.

Η ΕΕ αποφάσισε να δράσει όχι μέσω αύξησης των δασμών στις εισαγωγές, αλλά μέσω μιας σειράς κυρώσεων που περιλαμβάνουν απαγορεύσεις στις εισαγωγές ή τις εξαγωγές αγαθών, καθώς αυτό είναι πολύ πιο γρήγορο και αποτελεσματικό από την προετοιμασία ενός νέου δασμολογικού πίνακα.

Στην πράξη, η ΕΕ έχει ήδη αφαιρέσει ορισμένα εμπορικά οφέλη που απολάμβανε προηγουμένως η Ρωσία μέσω της επιβολής κυρώσεων. Επιπλέον, η ΕΕ έχει περιορίσει την παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών SWIFT σε ορισμένες ρωσικές τράπεζες, γεγονός που συνιστά μη εφαρμογή του MFN έναντι της Ρωσίας στο πλαίσιο της Γενικής Συμφωνίας για το Εμπόριο Υπηρεσιών (GATS). Οι σημερινές κυρώσεις αφαιρούν περαιτέρω εμπορικά οφέλη από τη Ρωσία.

Η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η χρηματοδότηση της Ρωσίας από κορυφαίους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς θα ανασταλεί. Ποια ιδρύματα είναι αυτά;

Στα ιδρύματα περιλαμβάνονται το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Ενώ η συμμετοχή της Ρωσίας σε αυτούς τους θεσμούς δεν μπορεί συχνά να ανασταλεί, η ΕΕ εργάζεται με τους διεθνείς εταίρους της για να εμποδίσει τη Ρωσία να λάβει χρηματοδότηση από αυτούς τους θεσμούς. Για παράδειγμα, η ΕΕ εργάζεται με τους εταίρους της για να διασφαλίσει ότι η EBRD αναστέλλει την πρόσβαση της Ρωσίας και της Λευκορωσίας στη χρηματοδότηση από αυτήν.

Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα για τη Διεθνή Ομάδα Εργασίας που έχει συσταθεί για να συντονίσει τη δράση για τις κυρώσεις;

Όπως ανακοινώθηκε από το G7, μια Διεθνής Ομάδα Εργασίας (International Task Force) έχει ξεκινήσει τις εργασίες της για την εφαρμογή των κυρώσεων, για παράδειγμα την επιβολή δεσμεύσεων περιουσιακών στοιχείων σε άτομα που περιλαμβάνονται στον κατάλογο.

Εντός της Κομισιόν, ο επίτροπος Reynders ηγείται της Task Force «Freeze and Seize», η οποία συντονίζει τις εργασίες που πραγματοποιούνται σε εθνικό επίπεδο από τις αρχές επιβολής του νόμου, τις εισαγγελικές υπηρεσίες και τις δικαστικές αρχές, για τον εντοπισμό, το πάγωμα και, όπου είναι δυνατόν, τη δήμευση περιουσιακών στοιχείων Ρώσων και Λευκορώσων που υπόκεινται στις κυρώσεις της ΕΕ.

Η Task Force της Κομισιόν προχωρά σε συντονισμένες ενέργειες μεταξύ των κρατών μελών, της Eurojust και άλλων οργανισμών, όπως η Europol και ο eu-LISA. Συνεργάζεται στενά με διεθνείς εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της International Task Force.