Η θέση ότι με τον Ερντογάν γνωρίζουμε που βρισκόμαστε τείνει να είναι κάπως αφελής – αν είναι ένας διατεθειμένος να διαβάσει τον…καφέ. Διότι, η νίκη του Ερντογάν έχει μεγαλύτερο βάθος και επιπτώσεις από την απλή διαπίστωση ότι δεν έχασε τη θέση του. Σηματοδοτεί, με απλά λόγια, ότι αφενός μεν στην Τουρκία έχουν συντελεστεί σημαντικές αλλαγές, αφετέρου δε επέρχονται διακριτές γεωπολιτικές διαφοροποιήσεις. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν προεκτάσεις που επηρεάζουν τη χώρα μας.

Ο Ερντογάν ξεκίνησε την πορεία του ως ένας σύγχρονος κοινοβουλευτικός δημοκράτης, που θα ασκούσε έλεγχο στον στρατό και θα έβαζε την Τουρκία στην Ευρώπη. Στη βάση αυτή κατασκευάστηκε ο μύθος για μία Τουρκία που θα αποτελούσε τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του κοσμικού Ισλάμ και της δημοκρατικής Δύσης.

Στη διάρκεια των επόμενων ετών ο Ερντογάν διακρίθηκε από την ικανότητα του να κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή – αντλώντας την ισχύ του από την ικανότητα του να προσφέρει πλούτο στη μεσαία τάξη και να διατηρεί την αντιπολίτευση διαιρεμένη. Ορισμένες αυταρχικές τάσεις του φάνηκαν από το τέλος της δεκαετίας του 2010, αλλά η Δύση επέλεξε να τις ερμηνεύσει ως…Ορμπανισμό: δηλαδή, ως μία ροπή προς τη μη φιλελεύθερη δημοκρατία. Τα προβλήματα που έφερε η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008/9 και η φανερή ανακοπή της Ευρωπαϊκής προοπτικής έπαιξαν τον ρόλο τους.

Η μεγάλη αλλαγή ήρθε ως αποτέλεσμα του πραξικοπήματος του 2016. Ο Ερντογάν ήταν πεπεισμένος ότι οι ΗΠΑ αν το ενθάρρυναν τουλάχιστον το γνώριζαν. Από εκεί και πέρα οι εξελίξεις ήταν σε μονόδρομο: η προσέγγιση με τη Ρωσία, καθώς ο Πούτιν του πρόσφερε άμεσα βοήθεια. Η αγορά των S-400 που αυτόματα έφερνε την Τουρκία σε σύγκρουση με τη Δύση. Η συμφωνία για συνεργασία στα θέματα της Συρίας και της Λιβύης.

Σημαντικοί παρατηρητές της Δύσης, όπως οι υπεύθυνοι του περιοδικού Foreign Affairs, χρησιμοποιούν σύγχρονους όρους για να χαρακτηρίσουν τις εξελίξεις. Θεωρούν ότι ο Ερντογκάν δεν είναι πλέον ηγέτης σε μία μη φιλελεύθερη δημοκρατία αλλά απολυταρχικός άρχοντας. Η πρώτη του κίνηση ήταν να νοθεύσει το δημοψήφισμα που έκανε «αποδεκτή» την πρόταση του να μετατραπεί το πολίτευμα από κοινοβουλευτική δημοκρατία σε προεδρική.

Η δεύτερη να συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στα χέρια του. Η τρίτη να προχωρήσει σε εκτεταμένες προδιαγραφές των αντιπάλων του – έστω κι αν δεν είχαν καμία σχέση με το πραξικόπημα. Η τέταρτη να ελέγξει πλήρως όλα τα μέσα μαζικής πληροφόρησης. Και η πέμπτη να υποτάξει την δικαιοσύνη.

Η πορεία προς τον απολυταρχισμό είχε διακριτές ημερομηνίες – το 2016 η προσέγγιση με τον Πούτιν, το 2017η νοθεία του δημοψηφίσματος, το 2018 η συγκέντρωση όλων των εξουσιών. Σήμερα, μετά την εκλογή του, αφού είχε φροντίσει να βγάλει εκτός μάχης με αθέμιτα μέσα τον Ιμάμογλου, είναι πλέον πραγματικός Σουλτάνος που κυβερνά με τη βούλα του λαού. Η ισχύς του πηγάζει πλέον από τα βάθη της Τουρκίας, από το Ισλάμ και την προβολή της χώρας του ως μία Μεγάλη Δύναμη—μία νέα μορφή Οθωμανικού εθνικισμού.

Για την Ελλάδα, οι κίνδυνοι είναι πολλοί. Ο Ερντογάν δεν μπορεί πλέον να εγκαταλείψει την προβολή του Οθωμανικού μεγαλείου—και στην κατάλληλη στιγμή θα επιδιώξει να το «αποδείξει» με πράξεις, όχι μόνο με λόγια. Δεν μπορεί να επιστρέψει στην ιδέα και πρακτική της δημοκρατίας—αντίθετα ο απολυταρχισμός θα διογκωθεί, μη ανεχόμενος πλέον καμία ουσιαστική αντιπολίτευση.

Η σχέση του με τον Πούτιν θα παραμείνει άρρηκτη—δημιουργώντας και διευρύνοντας τα γεωπολιτικά χάσματα που έτσι αναδύονται.

Γνωρίζει πολύ καλά ότι οι σχέσεις του με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ έχουν διαρραγεί οριστικά. Μόνο η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ – όπου αποτελεί πλέον Δούρειο Ίππο—εμποδίζει την ανοιχτή ρήξη.

Η χώρα μας γειτονεύει έτσι με εχθρό νέας μορφής: πολέμιο της δημοκρατίας και όλων των αξιών της, έτοιμο να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να προωθήσει έμπρακτα τις εδαφικές και άλλες απαιτήσεις μίας νέας Οθωμανικής δύναμης, ταυτόχρονα υποστηριζόμενος από την διόλου ευκαταφρόνητη Ρωσία. Αν ο Πούτιν θέλει να αποκαταστήσει το μεγαλείο της ΕΣΣΔ, ο Ερντογκάν θέλει να αποκαταστήσει το μεγαλείο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Διαβάστε επίσης:

Συγχαρητήρια Μπάιντεν σε Ερντογάν για τη νίκη του στις εκλογές

Καλίν: “Έχουμε εναλλακτικές αν τα F-16 δεν προχωρήσουν – Υπάρχουν άλλοι εταίροι εκτός από τις ΗΠΑ”

Μητσοτάκης: Πρέπει να τελειώσουμε την δουλειά που αρχίσαμε και να παραμείνει η Ελλάδα μπλε

──────────────────