Για τη νέα προγραμματική περίοδο του νέου ΕΣΠΑ που κάνει «πρεμιέρα»  με δύο μεγάλες προσκλήσεις συνολικού προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ και την προσδοκία να γίνουν οι πρώτες πληρωμές εντός του 2022 αναφέρεται σε συνέντευξή του στο mononews.gr, ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γιάννης Τσακίρης.

«Αυτό είναι μόνο η αρχή», σημειώνει, λέγοντας ότι αν υπάρξει ζήτηση ο προϋπολογισμός θα αυξηθεί. Παράλληλα αναφέρεται στο οικοσύστημα νεοφυών  επιχειρήσεων που έχει αναπτυχθεί στη χώρα μας αλλά και στον ρόλο της πολιτείας ώστε να στηρίξει αυτό το περιβάλλον.

Κάνει ιδιαίτερη αναφορά στα αραβικά κεφάλαια που μέσω του κρατικού ταμείου επενδύσεων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ADQ) θα κατευθυνθούν, σε συνεργασία με την ΕΑΤΕ, σε private equity funds και venture capital funds, κάτι που αναμένεται να δώσει τεράστια ώθηση τόσο στο κομμάτι του οικοσυστήματος των νεοφυών επιχειρήσεων όσο και στις ΜμΕ.

Τέλος, αναφέρεται στην πορεία του υφιστάμενου ΕΣΠΑ, με την απορροφητικότητα να είναι στο 80% και κάνοντας την εκτίμηση ότι αυτό θα κλείσει «ομαλά».

– Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που πήρε έγκριση για το νέο ΕΣΠΑ. Θα είναι η πρώτη χώρα που θα δαπανήσει χρήματα; Και θα γίνει αυτό μέχρι τέλος του χρόνου;

Πολύ σωστά επισημαίνεται ότι η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που έλαβε το πράσινο φως για το ΕΣΠΑ 2021-2027.  Όμως θεωρητικά δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι η πρώτη πληρωμή καθώς έχουμε και έργα phasing, δηλαδή έργα που πληρώνονται και από το τα δύο ΕΣΠΑ.

Θα μπορούσε για παράδειγμα η πρώτη πληρωμή να αφορά σε ένα έργο που υλοποιείται στο υφιστάμενο ΕΣΠΑ. Από τα νέα έργα η πρόσκληση που θα βγει πρώτη αφορά στην δράση της «Ψηφιακής Μετάβασης των ΜμΕ» για να ακολουθήσει μετά από λίγο η πρόσκληση για την «Πράσινη Μετάβαση των ΜμΕ». Πιθανότατα όμως να δούμε πληρωμές από το νέο ΕΣΠΑ ακόμη και εντός του χρόνου.

– Πόσο γρήγορα μπορεί να λάβει έγκριση ένα επενδυτικό σχέδιο;

Κοιτάξτε να δείτε αναλόγως  με το είδος της επένδυσης θα παρέχεται και ο αντίστοιχος χρόνος έγκρισης. Μια προμήθεια επί παραδείγματι θα χρειάζεται μικρότερο χρόνο υλοποίησης, απ’ ότι ένα άλλο έργο π.χ. εγκατάστασης ενός πληροφοριακού συστήματος.

Οι λεπτομέρειες φυσικά θα εξαρτώνται από τη δομή και τους κανόνες της κάθε πρόσκλησης. Όμως θα υπάρχει πλέον ένα  αυστηρό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της επένδυσης. Δεν θα υπάρχει δηλαδή το φαινόμενο της εμπλοκής χρημάτων σε ένα επενδυτικό σχέδιο που δεν υλοποιείται, στερώντας πόρους από μια άλλη επιχείρηση που μπορεί να υλοποιήσει το δικό της επενδυτικό σχέδιο.

Η επιχείρησή που θα θελήσει να ενταχθεί στην πρόσκληση θα πρέπει να έχει ώριμη επένδυση και να έχει διαθέσιμη την ίδια συμμετοχή ώστε να προχωρήσει άμεσα. Σε άλλη περίπτωση, εφόσον δεν υλοποιηθεί η επένδυση θα απεντάσσεται και θα προχωρά η επόμενη.

– Ένα πολύ μεγάλο μέρος του νέο ΕΣΠΑ, περίπου το ένα τρίτο κατευθύνεται στα περιφερειακά προγράμματα. Είστε αισιόδοξος ότι οι Περιφέρειες θα ανταποκριθούν και θα απορροφήσουν τους πόρους;

Οι Περιφέρειες για πρώτη φορά καλούνται να παίξουν έναν ιδιαίτερα κομβικό ρόλο στην υλοποίηση των προγραμμάτων ΕΣΠΑ και τους υψηλούς ρυθμούς απορρόφησης των περιφερειακών προγραμμάτων, που αποτελούν εχέγγυο για την επιτυχή υλοποίηση και του νέου ΕΣΠΑ 2021 – 2027, συμβάλλοντας ενεργά πλέον στην έγκαιρη και ορθή υλοποίηση των προγραμμάτων, υλοποιώντας έργα και δράσεις, που αναμένεται να δώσουν αναπτυξιακή ώθηση στη χώρα, βελτιώνοντας την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής όλων των πολιτών.

Στόχος μας είναι οι ελληνικές περιφέρειες να γίνουν πυλώνες μιας νέας αναπτυξιακής και παραγωγικής πορείας της χώρας να γίνουν τα εργοστάσια της εθνικής μας οικονομίας, όπως άλλωστε επιζητούσαν και οι ίδιοι οι Περιφερειάρχες, οι ίδιοι οι εκφραστές της ελληνικής αυτοδιοίκησης, τόσα χρόνια.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που το 70% όλων των ευρωπαϊκών πολιτικών, το 90% των δράσεων για το περιβάλλον και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά το 60% των δημόσιων επενδύσεων και το 30% των δημόσιων δαπανών, πραγματοποιείται από τις 240 Περιφέρειες και τους 90.000 Δήμους της Ευρώπης.

Η Ευρώπη άλλωστε έχει από καιρού δείξει την εμπιστοσύνη της στην τοπική αυτοδιοίκηση και τώρα ήρθε και η δική μας να το υλοποιήσουμε. Είμαστε βέβαιοι ότι θα τα καταφέρουν.

– Με τι ρυθμούς εξελίσσεται το υφιστάμενο ΕΣΠΑ, ποιο είναι το ποσοστό απορρόφησης και πώς εκτιμάτε ότι θα κλείσει;

H απορρόφηση του ΕΣΠΑ είναι πάρα πού ικανοποιητική και εξελίσσεται όπως ακριβώς το είχαμε σχεδιάσει. Έχουμε πετύχει απορρόφηση 80% όταν τον Ιούλιο του 2019 που αναλάβαμε -και με δεδομένο ότι ξεκίνησε η υλοποίησή του το 2014- ήταν στο 25%.

Έχοντας φτάσει στο 80% η απορρόφηση, αντιλαμβάνεστε ότι  το  ισχύον πρόγραμμα θα κλείσει «ομαλά» και θέλω στο σημείο αυτό να επισημάνω πώς  έχουμε αξιοποιήσει όλα τα εργαλεία προκειμένου να το πετύχουμε αυτό.

Φυσικά και έχουν γίνει υπερδεσμεύσεις και πιθανότατα να χρειαστούν κάποιες μεταφορές προγραμμάτων στη νέα προγραμματική περίοδο. Όμως αυτό θα γίνει προς όφελος των προγραμμάτων, αλλά και της χώρας της ίδιας, γιατί με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ότι όλοι οι πόροι θα διοχετευθούν στην αγορά.

– Πώς κρίνετε την εξέλιξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας στη χώρα μας και ποιες είναι οι δράσεις που εξετάζετε για την ενίσχυση του οικοσύστηματος; 

Tο εγχώριο οικοσύστημα νεοφυούς καινοτόμου επιχειρηματικότητας, κατά γενική ομολογία, έχει πάρει πλέον σάρκα και οστά. Έχει ωριμάσει, έχει μεγαλώσει, έχει αρχίσει να αποδίδει και έχει πλέον να επιδείξει επιτυχή exits (έχουμε τα πρώτα unicorns) και, ως εκ τούτων, έχει αποκτήσει διεθνή απήχηση.

Πλέον διαθέτει τα απαραίτητα κεφάλαια, υπάρχουν οι κατάλληλες πολιτικές, έχουμε εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου και κινήτρων, διαθέτει πληθώρα χρηματοδοτικών εργαλείων αλλά και εργαλείων equity χρηματοδότησης και φυσικά  συσσωρευμένη εμπειρία.

Με την προσάρτηση τεχνοκρατικών αντιλήψεων  και πρακτικών, την αλλαγή νοοτροπίας των επιχειρηματιών, την επένδυση σε  υψηλής ποιότητας ανθρώπινο κεφάλαιο, οι νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν όχι μόνο να συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα της χώρας, αλλά να παίξουν και κομβικό ρόλο στη βιωσιμότητά της.

– Πόσο είναι εύκολο το κράτος να λειτουργήσει ως ιδιώτης επενδυτής και ποιος είναι ο ρόλος της ΕΑΤΕ;

Το κράτος μέσω της ΕΑΤΕ  λειτουργεί πολλές φορές ως ιδιώτης επενδυτής αλλά όχι με την ενεργή διαχείριση του fund. Το ΤΑΝΕΟ, όπως ονομαζόταν η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων πριν από 20 χρόνια,  ξεκίνησε με  κεφάλαια ύψους 100 εκατ. και σήμερα έχει στη διάθεσή της και διαχειρίζεται 2,1 δισ. ευρώ.

Αντιλαμβάνεστε για τι διαφορά μεγεθών συζητάμε. Το κράτος φυσικά και  είναι ένας αποτελεσματικός επενδυτής και είμαστε πολύ περήφανοι που μέσω της ΕΑΤΕ βλέπουμε ότι τα δικά μας funds δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν στο κομμάτι της αξιολόγησης. Την τελευταία τριετία η ΕΑΤΕ έχει μεταμορφωθεί εντελώς και έχει καταφέρει να συσταθούν 13 νέας γενιάς funds.

Τα υπό διαχείριση κεφάλαια 900 εκατ. ευρώ και η ΕΑΤΕ έχει επενδύσει σε αυτά  330 εκατ. ευρώ. Η ΕΑΤΕ βλέπουμε πλέον ότι λειτουργεί σαν μαγνήτης επενδύσεων. Ήδη έχει μπει  στα ραντάρ των ξένων επενδυτών και success story, όπως η περίπτωση της Viva Wallet, της Accusonus, της PeopleCert και πολλών άλλων αναδεικνύουν ακόμη περισσότερο το ελληνικό οικοσύστημα και τη δυναμική του.

– Ποια είναι τα χρηματοδοτικά εργαλεία που σχεδιάζει η Αναπτυξιακή Τράπεζα ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις;

Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα έχει εγγυοδοτικά προγράμματα και χρηματοδοτικά προϊόντα που λειτουργούν στοχευμένα, κλαδικά ή σε συγκεκριμένες περιφέρειες.

Πιο συγκεκριμένα για το εγγυοδοτικό πρόγραμμα για μηχανικούς, πρόγραμμα χρηματοδότησης οπτικοακουστικών μέσων, χρηματοδότηση μικρών επιχειρήσεων στη δυτική Μακεδονία ενώ δημιουργούνται νέα προϊόντα στους τομείς που θέλουν να επενδύσουν το επόμενο διάστημα οι επιχειρηματίες, ώστε να πετύχουν τον δικό τους μετασχηματισμό για την εξοικονόμηση ενέργειας και την ψηφιακή μετάβαση. Άλλωστε 1 δις ευρώ να αναμένεται να  βγει στην αγορά για πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη μέχρι το 2025.

– Ποιος είναι ο μακροπρόθεσμος προγραμματισμός μελλοντικών προσκλήσεων για μικρομεσαίες επιχειρήσεις;

Αυτή τη στιγμή αναμένουμε  δύο εμβληματικές προσκλήσεις που αφορούν τα δύο βασικά στοιχεία τα οποία θα συνδράμουν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητάς των ΜμΕ. Μιλάμε για την ανταγωνιστικότητα των ΜμΕ, η οποία έχει μείνει πίσω λόγω της 10ετούς κρίσης στη χώρα μας, αλλά και λόγω της πανδημικής κρίσης.

Βασικό συστατικό για να είναι κάποια επιχείρηση ανταγωνιστική, είναι τα πάγια στοιχεία της και συγκεκριμένα τα παραγωγικά πάγιά της, να είναι σύγχρονα και παραγωγικά. Σήμερα υπάρχει μεγάλο έλλειμα σε νέα, σύγχρονα παραγωγικά πάγια, λιγότερο ενεργοβόρα, άρα «πράσινα», και «ψηφιακά» και άρα περισσότερο παραγωγικά. Κι εκεί ακριβώς εστιάζουν οι δυο προσκλήσεις, δηλαδή οι ελληνικές ΜμΕ να αποκτήσουν σύγχρονα πάγια στοιχεία ώστε να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους.

Και οι δύο προσκλήσεις θα έχουν προϋπολογισμό 1 δισ. ευρώ. Και αυτό μπορεί να είναι μόνον η αρχή. Αν υπάρξει ζήτηση, ο προϋπολογισμός τους θα αυξηθεί.

Η πρώτη πρόσκληση που θα βγει είναι η «Ψηφιακή Μετάβαση των ΜμΕ», η οποία θα έχει αρχικό προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ. Η πρόσκληση θα προδημοσιευθεί μέχρι τέλη Νοεμβρίου με στόχο οι επιχειρήσεις να εξοικειωθούν με το νέο πλαίσιο υλοποίησης του ΕΣΠΑ.

Η δεύτερη πρόσκληση, εκείνη της «Πράσινης Μετάβασης των ΜμΕ», έχει προϋπολογισμό 700 εκατ. ευρώ και θα ακολουθήσει πολύ σύντομα. Και οι δύο προσκλήσεις θα είναι ανοιχτές μέχρι εξαντλήσεως του προϋπολογισμού. Επισημαίνω ότι οι προτάσεις των επιχειρήσεων που θα ενταχθούν στις προσκλήσεις, δεν θα αξιολογούνται και θα υλοποιούνται με τη διαδικασία FIFO (First In First Out).

Οι προσκλήσεις του νέου ΕΣΠΑ πάντως θα στοχεύουν κατά κύριο λόγο στον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό.

– Η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των 10 πιο ελκυστικών προορισμών για ΑΞΕ στην Ευρώπη. Οι επενδύσεις στον τουρισμό κυριαρχούν. Μας αρκεί αυτός ο προσανατολισμός;

Δεν έχουμε επενδύσεις μόνο στον τουρισμό. Η Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια βιώνει ένα τεράστιο επενδυτικό κύμα. Έχουμε τη στρατηγική συμφωνία επενδυτικής συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων και της ADQ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, η οποία αναμένεται να χρηματοδοτήσει επενδύσεις αξίας 4 δισ. ευρώ, σε διάφορους τομείς και κεφάλαια της ελληνικής οικονομίας, που υπεγράφη στο Άμπου Ντάμπι.

Η συμφωνία προβλέπει πως η κρατική επενδυτική εταιρεία του Άμπου Ντάμπι, ADQ, δεσμεύει για επενδύσεις στην Ελλάδα 4 δισ. ευρώ, που θα κατευθυνθούν σε τομείς και projects που θα της υποδειχθούν και τις οποίες θα εξετάσει. Οι επενδύσεις θα γίνουν σε συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων.

Τα αραβικά κεφάλαια δεν αφορούν μόνο μεγάλα επενδυτικά project. Ένα σημαντικό μέρος θα αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης νεοφυών επιχειρήσεων αναδεικνύοντας το ελληνικό επιχειρηματικό ταλέντο.

Πέρα από την επένδυση σε συγκεκριμένες εταιρείες και project,  το ADQ θα μπορεί να επενδύει επίσης σε ελληνικά private equity funds και venture capital funds, κάτι που αναμένεται να δώσει τεράστια ώθηση τόσο στο κομμάτι του οικοσυστήματος των νεοφυών επιχειρήσεων όσο και στις ΜμΕ.

Παράθυρο για νέες επενδυτικές ευκαιρίες όμως αποτέλεσε και η ανανέωση της συμφωνίας τον περασμένο Μάιο του μνημονίου συνεργασίας της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων με το κρατικό επενδυτικό ταμείο Mubadala για πραγματοποίηση κοινών επενδύσεων σε start up και καινοτόμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Να σημειώσω εδώ όμως ότι  από τα 4 δισ. ευρώ της ADQ υπάρχει ρητή πρόβλεψη να κατευθυνθούν σε ελληνικά private equity funds και venture capitals κεφάλαια κατ΄ ελάχιστον 400 εκατ. ευρώ. Οι επενδύσεις σε funds είναι ένας τομέας που δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι εμιρατινοί και είναι αυτά που με τη χρηματοδότησή τους θα λειτουργήσουν ως εργαλεία μόχλευσης της αξίας των επενδύσεων που θα γίνουν.

– Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, αυξήθηκε σημαντικά τα τελευταία έτη. Ποιοι είναι οι στόχοι για το μέλλον;

Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), όπως θα γνωρίζετε,  χρηματοδοτεί την αναπτυξιακή πολιτική της χώρας με έργα που συμβάλλουν στην αύξηση του ιδιωτικού και δημόσιου κεφαλαίου της οικονομίας και στηρίζουν τον εκσυγχρονισμό της χώρας σε μακροχρόνια βάση.

Μέσω των χρηματοδοτήσεων του ενισχύονται κυρίως οι ακόλουθοι αναπτυξιακοί τομείς: οι μεταφορές και περιβάλλον µε έργα κυρίως υποδοµών, η ενέργεια και επιχειρηματικότητα µε έργα αξιοποίησης των ενεργειακών πόρων και ενισχύσεις των ιδιωτικών επενδύσεων, η ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου µε δράσεις ενίσχυσης της κοινωνίας της γνώσης, και φυσικά ενισχύονται πολιτικές µε χρηματοδοτήσεις από εθνικούς πόρους για έργα και δράσεις που είναι σε συνάφεια και συνέργεια µε τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα ώστε να υπάρξει ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό αποτέλεσμα.

Είναι προφανές ότι στην παρούσα φάση της ενεργειακής  κρίσης που διανύει η χώρα μας είναι επιβεβλημένη, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η ορθή κατανοµή των πόρων του ΠΔΕ, προκειµένου να επιτευχθεί το µέγιστο δυνατό αναπτυξιακό αποτέλεσμα, συμβάλλοντας στην αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας.

Βασικοί στόχοι στην εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) είναι η κατανομή των προκαθορισμένων πόρων κατά τρόπο που να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αναπτυξιακό αποτέλεσμα για την ελληνική οικονομία και την κοινωνία κατά κύριο λόγο.

Διαβάστε επίσης:

Επενδυτική βαθμίδα ακόμα και πριν τις εκλογές

ΚΕΠ: Ψηφιακή αναβάθμιση με έργα 40 εκατ. ευρώ