Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Ποδήλατο: Πετάλι προς την πράσινη αστική κινητικότητα

Μία νέα πράσινη νότα στην αστική κινητικότητα προωθεί το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών με τη σύσταση Διϋπουργικής Ομάδας Εργασίας (Δ.Ο.Ε.) για την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Ποδήλατο, με τη συμμετοχή των υπουργείων, Υποδομών και Μεταφορών, Εσωτερικών, Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Τουρισμού, της Κ.Ε.Δ.Ε. και της ΕΝ.Π.Ε..

Έχοντας ως στόχο την προώθηση της ποδηλασίας ως μέσο μετακίνησης, άθλησης και βιώσιμης ανάπτυξης, την περασμένη Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2025, στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση της ομάδας, με αφορμή τον ΔΕΗ Διεθνή Ποδηλατικό Γύρο 2025, που θα λάβει χώρα τον προσεχή Απρίλιο.

Το επίκεντρο της συζήτησης στράφηκε κατά κύριο λόγο στη χάραξη της Εθνικής Στρατηγικής για το Ποδήλατο. Στη συνάντηση, η οποία συντονίστηκε από τον υφυπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Βασίλη Οικονόμου, ο οποίος είναι και ο επικεφαλής της Δ.Ο.Ε., συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, τα μέλη της, ο Αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Γιάννης Βρούτσης, ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος ΥΠΕΝ, Ευθύμιος Μπακογιάννης, ο Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος και ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕΔΕ, Δημήτριος Καφαντάρης.

Επίσης, στη συνάντηση συμμετείχαν εκπρόσωποι φορέων που συμβάλλουν στην προώθηση της ποδηλασίας, όπως ο Επιχειρησιακός Διευθυντής και Διευθυντής Μάρκετινγκ του «ΔΕΗ Ποδηλατικού Γύρου Ελλάδας 2025», Τάκης Ξουρής, ο Διευθυντής Εμπορικού της Οργανωτικής Επιτροπής του Διεθνούς Ποδηλατικού Γύρου Ελλάδας, Θάνος Γεωργίου, η Προϊσταμένη Τμήματος ΣΒΑΚ και Αν. Διευθύντρια Διεύθυνσης Ανάπτυξης Μεταφορών «Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας στην Αττική», Ευαγγελία Σταυροπούλου και ο Διευθυντής της ΜΚΟ «Πόλεις για το Ποδήλατο», Σπύρος Παπαγεωργίου.

Βασίλης Οικονόμου: Το ποδήλατο θα αποτελέσει κλειδί στην επίτευξη των στόχων της επόμενης ημέρας

Όπως αναφέρει αποκλειστικά στο mononews.gr, ο υφυπουργός Μεταφορών Βασίλης Οικονόμου σκοπός της Δ.Ο.Ε είναι «η ανάπτυξη και ενίσχυση της αγωνιστικής, αστικής και τουριστικής ποδηλασίας, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των υποδομών και τη δημιουργία ενός ασφαλούς και λειτουργικού δικτύου ποδηλατοδρόμων, το οποίο θα ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες των πολιτών».

«Βρισκόμαστε στην αρχική φάση υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για το Ποδήλατο, με τη σύσταση της Διυπουργικής Ομάδα Εργασίας, η οποία θα μας επιτρέψει να προχωρήσουμε με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πλέον που θα αποσκοπεί στην ενίσχυση της ποδηλατικής κουλτούρας και της βιώσιμης κινητικότητας στη χώρα μας», εξηγεί ο υφυπουργός Μεταφορών και συνεχίζει «Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, ενσωματώνουμε τα ΣΒΑΚ (Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας), προωθούμε τη μικροκινητικότητα και διασφαλίζουμε τις κατάλληλες συνθήκες για τη χρήση του ποδηλάτου ως μέσο βιώσιμης και ασφαλούς μετακίνησης. Η ασφάλεια των πολιτών και η διασφάλιση της εύκολης πρόσβασης σε εναλλακτικές λύσεις κινητικότητας αποτελούν για εμάς υψηλή προτεραιότητα.

Το ποδήλατο, ως μέσο βιώσιμης μετακίνησης και άθλησης, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην προσπάθειά μας για την αναμόρφωση της καθημερινής κινητικότητας, την ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης και την προώθηση του ποδηλάτου ως προτιμώμενου μέσου αστικής μετακίνησης στην Ελλάδα. Στοχεύουμε στην επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης με στόχο τη δημιουργία ενός πιο πράσινου και βιώσιμου μέλλοντος για τις επόμενες γενιές. Το ποδήλατο, μεταξύ άλλων, θα αποτελέσει κλειδί για την υλοποίηση και για την επίτευξη των στόχων που έχουμε θέσει για την επόμενη ημέρα».

Οδεύοντας στη δημιουργία ποδηλατικής κουλτούρας

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης της Δ.Ο.Ε., δόθηκε έμφαση στις προτάσεις που κατέθεσαν οι Δήμαρχοι από Δήμους της Αττικής, για την ανάπτυξη της ποδηλατικής κουλτούρας στις τοπικές κοινωνίες.

«Το ποδήλατο πρέπει να είναι μέσο μεταφοράς στη ζωή μας. Αυτό είναι μία γενική ομολογία που την έχει ενστερνιστεί και η τοπική αυτοδιοίκηση. Βλέπετε ότι πάρα πολλοί δήμοι στην Ελλάδα δημιουργούν ποδηλατόδρομους, μπαίνουν σε προγράμματα για την αγορά ηλεκτρικών ποδηλάτων κτλ. Επομένως, υπάρχει αυτή η κουλτούρα στην αυτοδιοίκηση», επισημαίνει στο mononews.gr ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕΔΕ, Δημήτρης Καφαντάρης.

Ο κ. Καφαντάρης αναφερόμενος στους ποδηλατόδρομους κάνει ειδική μνεία στις προδιαγραφές τους. «Αυτό που έχουμε ζητήσει και απ’ ό,τι φαίνεται το υπουργείο θα το κάνει πράξη, είναι να εκσυγχρονιστεί ουσιαστικά το σχέδιο των ποδηλατοδρόμων: οι διατομές, τα σημεία που μπορούν να γίνουν, γιατί αυτά τα οποία ισχύουν μέχρι σήμερα, δυστυχώς όταν πας να τα εφαρμόσεις σε ένα μεγάλο μήκος, που αγγίζουν ένα, δύο, τρεις δήμους και περνούν από δρόμους που έχουν κυκλοφορία, πάρκινγκ και θέσεις στάθμευσης, μειώνονται αρκετά. Αυτό που έχουμε ζητήσει από το υπουργείο και το έχει αποδεχθεί και ο κ. Οικονόμου είναι ότι πρέπει να αλλάξουν λίγο οι προδιαγραφές των ποδηλατοδρόμων, να εκσυγχρονιστούν ώστε να είναι πιο εφαρμόσιμες. Εκκρεμούν πάρα πολλές εγκρίσεις δήμων για ποδηλατόδρομους που δε μπορούν να περάσουν με τις παρούσες συνθήκες».

Παράλληλα, ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕΔΕ εξηγεί ότι «η Αυτοδιοίκηση είναι κομμάτι αυτής της προσπάθειας. Ζητά χρηματοδοτήσεις, να ανοίξουν προγράμματα και προσκλήσεις για να δημιουργεί χώρους για το ποδήλατο, το οποίο ωφελεί και τον δήμο διότι έχει λιγότερη όχληση από τα αυτοκίνητα, λιγότερες ζημιές στους δρόμους, λιγότερο κόστος επισκευής… Είναι ένα πολύπλευρο και πολυσύνθετο θέμα. Άρα, λοιπόν, αυτή είναι η δική μας η κατεύθυνση. Πρέπει να έχουμε ποδήλατα στις πόλεις μας και να ενημερωθούν και οι δημότες πώς να χρησιμοποιούν το ποδήλατο».

Επιπλέον, ο κ. Καφαντάρης δίνει ειδική βαρύτητα στη βελτίωση και τη δημιουργία πάρκων κυκλοφοριακής αγωγής, τα οποία ίσως αποτελέσουν σημείο κλειδί  στη δημιουργία ποδηλατικής κουλτούρας. «Θα πρέπει να βελτιωθούν ή να γίνουν κι άλλα πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής, όπου εκεί πλέον θα μπορεί ένα μικρό παιδί να μαθαίνει να κυκλοφορεί με το ποδήλατο με συνθήκες πόλης για να μπορεί να γίνει ένα μάθημα και γιατί όχι να υπάρχει και ένα ”δίπλωμα” ποδηλάτου. Και το παιδί όταν βγει στον δρόμο θα πρέπει να ακολουθεί τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Οι δήμοι είναι αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια του υπουργείου και συμμέτοχοι σε όποιες δράσεις υλοποιούνται», προσθέτει.

Στόχος το ενιαίο δίκτυο ποδηλατοδρόμων

Στον στόχο της δημιουργίας ενός ενιαίου δικτύου ποδηλατοδρόμων προσβλέπει και ο Επιχειρησιακός Διευθυντής και Διευθυντής Μάρκετινγκ του «ΔΕΗ Ποδηλατικού Γύρου Ελλάδας 2025», Τάκης Ξουρής. «Το επίπεδο των υποδομών πρέπει να αλληλοσυνδέεται με το επίπεδο της προβολής του ποδηλάτου και την παράλληλη εκπαίδευση στα σχολεία για το τι είναι το ποδήλατο. Το να πας να φτιάξεις σε μία πόλη ποδηλατόδρομους, χωρίς να ξέρουν οι ποδηλάτες πώς να τους χρησιμοποιούν είναι δώρον άδωρον και είναι αυτό που παρακολουθούσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Να φτιάχνονται ποδηλατόδρομοι και στη συνέχεια να καταστρατηγούνται και να εγκαταλείπονται, γιατί δεν υπήρχε το υπόλοιπο κομμάτι», τονίζει ο κ. Ξουρής και στη συνέχεια εξηγεί ότι οι υποδομές παίζουν κομβικό ρόλο στις μετακινήσεις με το ποδήλατο.

«Το να προβάλλεις το μέσο σαν χρήσιμο μέσο μετακίνησης, άθλησης, ψυχαγωγίας, βελτίωσης της κυκλοφοριακής κατάστασης, αλλά να μην έχει υποδομές, πάλι δε βγάζει άκρη. Το να κάνεις όλα αυτά, αλλά να μη δείχνεις στα παιδιά στα σχολεία τι είναι το ποδήλατο και πώς μπορούν να το χρησιμοποιήσουν, δηλαδή να μη δημιουργείς ποδηλάτες είναι πάλι κάτι οξύμωρο.

Τα προηγούμενα χρόνια γίνονταν σπασμωδικές κινήσεις και όχι μια ενιαία στρατηγική που να περιλαμβάνει όλα αυτά τα πεδία. Οποιεσδήποτε υποδομές είχαν δημιουργηθεί σε ποδηλατόδρομους, οι περισσότερες έμειναν σχεδόν άχρηστες. Επίσης, ο σχεδιασμός των ποδηλατόδρομων πρέπει πάντα να αποτελεί κομμάτι ενός δικτύου. Δηλαδή, αν πας στο κέντρο της Αθήνας, όπως έγινε με το παράδειγμα της Πανεπιστημίου, το να φτιάξεις έναν ποδηλατόδρομο ενός χιλιομέτρου που να ξεκινά από τη μία πλατεία και να πηγαίνει στην άλλη δεν είναι χρηστικό. Ούτε και ο ποδηλάτης θα πάει με τη σχάρα του ποδηλάτου του στην Ομόνοια για να κάνει ποδήλατο μέχρι το Σύνταγμα. Αν λοιπόν δε συνδεθεί σε ένα ενιαίο δίκτυο, ένας ποδηλατόδρομος δεν έχει λόγο ύπαρξης».

Αναφορικά με τον ΔΕΗ Ποδηλατικό Γύρο της Ελλάδας, ο κ. Ξουρής επισημαίνει «Ο ΔΕΗ Ποδηλατικός Γύρος της Ελλάδας είναι μία διοργάνωση που δεν έχει μόνο αθλητικό χαρακτήρα, αλλά έχει και πολλές παράλληλες δράσεις: ενημερώσεις στα σχολεία, διάφορες εκδηλώσεις για παιδιά σε πλατείες, οδική ασφάλεια κ.ά.). Όλο αυτό έρχεται και δένει με την εθνική στρατηγική για το ποδήλατο που έχει αρχίσει να εφαρμόζει το υπουργείο Μεταφορών».

Πόλεις για το ποδήλατο

Ο Σπύρος Παπαγεωργίου, Διευθυντής της ΜΚΟ Πόλεις για το Ποδήλατο, αναφέρθηκε διεξοδικά τις προτεραιότητες  στις οποίες κατά τη γνώμη του θα πρέπει να δώσει βάση η Δ.Ο.Ε. με σκοπό της δημιουργία μίας σωστής στρατηγικής.

«Η βασική προτεραιότητα που πρέπει να δοθεί είναι στις ασφαλείς υποδομές, που προφανώς πρέπει να γίνουν σιγά σιγά. Υπάρχουν πιο εύκολες όπως δρόμοι ποδηλάτου όπως προβλέπει ο κώδικας ή ποδηλατολωρίδες και στη συνέχεια ασφαλείς ποδηλατόδρομοι στην πόλη παντού και όχι μόνο στην Ελλάδα. Όλα αυτά γίνονται βήμα βήμα. Η αλήθεια είναι ότι όπου δημιουργούνται ασφαλείς υποδομές όλο και περισσότεροι κάνουν ποδήλατο. Οι πυλώνες που θα περιλαμβάνει η Εθνική Στρατηγική είναι και η ενημέρωση του κοινού, δηλαδή, γιατί πρέπει να γίνει αυτό στις πόλεις μας, στη συνέχεια η δημιουργία υποδομών και έπειτα και την επικοινωνία για όλο αυτό και φυσικά την εκπαίδευση».

Συλλήβδην, ο κ. Παπαγεωργίου δεν παρέλειψε να αναφερθεί στα πολλαπλά οφέλη της χρήσης ποδηλάτου. «Τα οφέλη είναι πολλαπλά και αφορούν όχι μόνο τους χρήστες ποδηλάτου, αλλά και εκείνους που δεν χρησιμοποιούν ποδήλατο. Όταν μιλάμε για ποδήλατα στην πόλη δεν εννοούμε όλοι να αφήσουν τα αυτοκίνητά τους και να πάρουν ποδήλατα. Ακόμα και σε πόλεις όπως το Άμστερνταμ και η Κοπεγχάγη, το 35% των μετακινήσεων γίνεται με ποδήλατα. Αν καταφέρναμε στην Αθήνα να φτάσουμε ένα 5 ή 10% ποσοστό μετακινήσεων με ποδήλατο θα ήταν πολύ σημαντικό.

Σήμερα στην Αττική έχουμε περίπου 5 εκατομμύρια μετακινήσεις την ημέρα. Φανταστείτε να είχαμε 500.000 ποδήλατα στην πόλη, πόσο θα βελτιωνόταν η εικόνα, η ποιότητα του αέρα και ταυτόχρονα η ασφάλεια στους δρόμους, που είναι ένα θέμα πάρα πολύ σημαντικό. Έχουμε πάνω από 600 θανάτους τον χρόνο στους δρόμους. Με την ύπαρξη περισσότερων ποδηλάτων μειώνονται λίγο οι ταχύτητες κι έτσι είναι πιο ασφαλής για όλους το να κινούνται στην πόλη. Αν κάποιος θέλει να μετακινείται με το αυτοκίνητό του στην πόλη, με το να έχει 500.000 λιγότερα αυτοκίνητα, κινείται πιο άνετα, έχει λιγότερους μπροστά του στο φανάρι και βρίσκει πιο εύκολα θέση να παρκάρει. Άρα τα πλεονεκτήματα είναι για όλους, είτε χρησιμοποιούν είτε όχι το ποδήλατο».

Ωστόσο, υπάρχει ιδανικό παράδειγμα ευρωπαϊκής πόλης με ποδήλατα, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για τα ελληνικά δεδομένα; Ο κ. Παπαγεωργίου απαντά: «Καμιά φορά όταν κάποιος δεν είναι αρκετά ενήμερος στο θέμα και φαντάζεται παραδείγματα, σκέφτεται το Άμστερνταμ. Αλλά το Άμστερνταμ, για να γίνει Άμστερνταμ χρειάστηκαν τριάντα με σαράντα χρόνια και ακόμα βελτιώνεται. Υπάρχουν όμως άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν χαρακτηριστικά πιο κοντινά με τα δικά μας, όπως οι Βρυξέλλες, το Παρίσι ή το Λονδίνο. Αυτές οι πόλεις μέσα σε πάρα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα κατάφεραν να δημιουργήσουν ασφαλείς υποδομές, να εξυπηρετούνται ταυτόχρονα και οι πεζοί και τα αυτοκίνητα και οι χρήστες ποδηλάτου, να δουλέψουν καλύτερα τα ΜΜΜ με κάποιες πολύ απλές και βασικές κινήσεις».

Υπενθυμίζεται ότι η εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής για το Ποδήλατο υλοποιείται στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Υποδομών  και Μεταφορών, του Υπουργείου Τουρισμού, της ΚΕΔΕ και της ΜΚΟ «ΠΟΛΕΙΣ ΓΙΑ ΠΟΔΗΛΑΤΟ», με αντικείμενο την προώθηση του ποδηλατικού τουρισμού.

Η ομάδα εργασίας αποτελείται από τη Σταυρούλα Αντωνίου, εκπρόσωπο της Γενικής Γραμματείας Μεταφορών του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ως συντονίστρια, τον Ιωάννη Κωνσταντίνου, εκπρόσωπο της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ως μέλος, τον Ηλία Μπαντούνα, εκπρόσωπο του Υπουργείου Τουρισμού, ως μέλος, με αναπληρώτρια την Ασημίνα Πετράκη, την Καλλιόπη Παπαδάκη, εκπρόσωπο του Υπουργείου  Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ως μέλος με αναπληρώτρια την Αυγή Βάσση, τον Δημήτριο Kαφαντάρη, εκπρόσωπο της ΚΕΔΕ, ως μέλος, με αναπληρώτρια την Ιωάννα Βαγγέλη και τον Σπύρο Παπαγεωργίου, εκπρόσωπο της ΜΚΟ «Cities for Cycling», ως μέλος, με αναπληρώτρια την Έφη Τριανταφυλλίδου.

Το έργο της ομάδας είναι μεταξύ άλλων η παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης του Μνημονίου Συνεργασίας, καθώς και των δράσεων για την αύξηση χρήσης του ποδηλάτου, η εισήγηση των απαιτούμενων σχετικών ενεργειών, όπως επίσης και η υποστήριξη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, όπως ορίζονται στο μνημόνιο συνεργασίας.

Διαβάστε επίσης:

Σιδηρόδρομος: Ο ακανθώδης δρόμος προς τον εκσυγχρονισμό

Βασίλης Οικονόμου στο mononews: Στόχος μας η πρόσληψη συνολικά 600 οδηγών μέχρι το καλοκαίρι του 2025

Hellenic Train για Τέμπη: Ισχυρίζεται και πάλι ότι δεν μετέφερε εύφλεκτα υλικά