Στο πρόσφατο άρθρο μου για το Mononews, αναφέρθηκα στο πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί —και πρέπει— να ενσωματωθεί στην κυβερνητική διαδικασία με διαφάνεια, λογοδοσία και κοινή λογική. Προειδοποίησα ότι χωρίς αυτές τις αρχές, κινδυνεύουμε να παραδώσουμε κρίσιμες αποφάσεις σε συστήματα που μοιάζουν έξυπνα, αλλά στην πραγματικότητα κάνουν… ό,τι τους πεις. Όπως φαίνεται, τα γεγονότα έσπευσαν να με δικαιώσουν, αλλά με έναν τρόπο που ούτε η πιο δημιουργική φαντασία δεν θα τολμούσε να προβλέψει.

Μετά το πρόσφατο χρηματιστηριακό (απώλεια 300Bn) και ψυχολογικό σοκ που προκάλεσε ο Λευκός Οίκος με την πρόσφατη ανακοίνωση μιας νέας σειράς δασμών, χαρακτηρίζοντάς τους «αμοιβαίους» και «τεχνικά υπολογισμένους», η τεκμηρίωση των ταριφών δημιούργησε ένα ακόμα μεγαλύτερο μπέρδεμα. Το μπέρδεμα; Οι αριθμοί που παρουσίασε σπαζοκεφάλιασαν τους πάντες — από οικονομολόγους μέχρι τις αγορές. Και όχι άδικα.

Όπως αποκάλυψε ο δημοσιογράφος James Surowiecki και επιβεβαίωσε στη συνέχεια το Decrypt, οι υπολογισμοί βασίστηκαν σε έναν σχεδόν παιδικά απλό τύπο, που θυμίζει περισσότερο εργασία Λυκείου παρά σοβαρή οικονομική πολιτική:

Τύπος: Δασμός (%) = Εμπορικό Έλλειμμα σε Αγαθά ÷ Εξαγωγές προς τις ΗΠΑ

Ή, αν θέλετε να το δούμε όπως δημοσιεύτηκε επίσημα στην ιστοσελίδα του Γραφείου Εμπορικού Αντιπροσώπου των ΗΠΑ (ustr.gov), περιτυλιγμένο με κύρος και ελληνικά γράμματα:

Τ = Δ / Ε

(όπου Τ = Τελικός δασμός, Δ = Εμπορικό Έλλειμμα, Ε = Εξαγωγές προς ΗΠΑ)

Πρόκειται για τον ορισμό του vibe governing — όταν αποφάσεις πολιτικής δεν βασίζονται σε δεδομένα, ανάλυση ή συνεννόηση με εμπορικούς συμμάχους, αλλά στο “τί μας φαίνεται σωστό” εκείνη τη στιγμή, με λίγο Greek-letter πασπάλισμα για νομιμοποίηση. Έτσι, με βάση αυτή τη λαμπρή εξίσωση, προέκυψε ότι το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Ινδονησία ύψους $17,9 δισ., διαιρούμενο με τις εξαγωγές των $28 δισ., αποδίδει δασμό 64%. Ευτυχώς, αποφάσισαν να δείξουν «μετριοπάθεια» και τον μείωσαν στο ήμισυ: 32%.

Η εξίσωση, βέβαια, αγνοεί εντελώς τις υπηρεσίες, στις οποίες οι ΗΠΑ καταγράφουν σταθερό πλεόνασμα, επιλέγοντας να ασχοληθεί αποκλειστικά με τα αγαθά. Το αποτέλεσμα είναι μια εντελώς διαστρεβλωμένη εικόνα των εμπορικών σχέσεων. Και σαν να μην έφτανε αυτό, οι δασμοί εφαρμόστηκαν αδιακρίτως — ακόμη και σε περιοχές όπως τα Heard και McDonald Islands, αυστραλιανά νησιά χωρίς ανθρώπινη παρουσία, μόνο… πιγκουίνους. Παρόμοια μοίρα είχαν και άλλες απομακρυσμένες αυστραλιανές επικράτειες, όπως τα Cocos (Keeling) Islands και το Norfolk Island, με δασμούς 10%, προκαλώντας διπλωματική απορία στην Καμπέρα.

Η ειρωνεία δεν τελειώνει εδώ. Χρήστες του X διαπίστωσαν ότι μοντέλα AI, όπως το ChatGPT, το Claude, το Gemini και το Grok, όταν ρωτήθηκαν για «έναν απλό τρόπο να εξισορροπηθεί ένα εμπορικό έλλειμμα», πρότειναν σχεδόν πάντα τον ίδιο τύπο με αυτόν που χρησιμοποίησε ο Λευκός Οίκος. Όχι επειδή είναι σωστός, αλλά επειδή είναι απλός. Τόσο απλός που μοιάζει λογικός — μέχρι να εφαρμόσεις πολιτική βάσει αυτού.

Κάτι τέτοιο ασφαλώς και δεν είναι αυτό που πρότεινα και απέχει παρασάγγας από την επιστημονική τεχνοκρατία. Πρόκειται περί ψευδο-τεχνοκρατίας. Πρακτικά αποτελεί την μεταμφίεση της πολιτικής αυθαιρεσίας με το ένδυμα της επιστημονικής σοβαρότητας — με αυθαίρετες μεταβλητές σε ελληνικά για την εισαγωγή “επιστημοσύνης”. Και όταν η ΤΝ χρησιμοποιείται για να επιβεβαιώσει τις προκαταλήψεις (bias), αντί να τις περιορίσει, τότε δεν μιλάμε για πρόοδο. Μιλάμε για επικίνδυνο πισωγύρισμα, ένα πισωγύρισμα από το οποίο το Ευρωπαϊκό AI Act έχει συνταχθεί ακριβώς για να μας προστατέψει.

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει ανυπολόγιστες δυνατότητες στη διακυβέρνηση. Αλλά όπως έγραψα και στο προηγούμενο άρθρο μου, δεν αρκεί να “παίζουμε” με την AI. Πρέπει να την κατανοούμε, να την πλαισιώνουμε και —κυρίως— να παραμένουμε οι τελικοί υπεύθυνοι. Διότι αλλιώς, θα μας κυβερνούν τύποι σαν τον Τ = Δ / Ε, και η δημοκρατία μας θα είναι απλώς μια εξίσωση — χωρίς νόημα.

Διαβάστε επίσης:

Η Υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης: Το Ταξίδι της Warply

Το Μέλλον του Edge AI: Η Εποχή των Προσωπικών Βοηθών στις Συσκευές

Η AI και το Μέλλον της Ελληνικής Διακυβέρνησης