Η πολυεπίπεδη ομιλία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης φυσικά χωρά πολυεπίπεδες ερμηνείες, που μπορούν φυσικά να απορριφθούν.

Σ’ ένα πράγμα, όμως, είναι σχεδόν σίγουρο πως θα υπάρξει ομοφωνία: ο Αλέξης Τσίπρας παραμένει ένας γοητευτικός ρήτορας που εκφώνησε σχεδόν άψογα μία δομημένη ομιλία, έχοντας στόχο πολλαπλά ακροατήρια, με περίσσιο θράσος και έχοντας το βλέμμα σταθερά καρφωμένο στο μετέπειτα μέλλον.

Διότι, το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από την άκρως αποκαλυπτική ομιλία στην φετινή ΔΕΘ είναι ακριβώς αυτό.

Ο κ. Τσίπρας ελάχιστα ενδιαφέρεται πραγματικά για τις αμέσως επόμενες εκλογές. Ο σχεδιασμός του βλέπει μετά την δεύτερη τετραετία Κυριάκου Μητσοτάκη, ακόμη και μετά μία πιθανή τρίτη.

Το πραγματικό λάφυρο είναι η εξουσία για την εξουσία. Σε οκτώ χρόνια θα είναι 55 ετών – ο χρόνος είναι μαζί του.

Ιδεολογίες, κόμματα, φίλοι και εχθροί είναι περιστασιακά φαινόμενα να αντιμετωπιστούν με την ταξική λογική του αδίστακτου αστού πάνω στην οποία ρίζωσε η ψυχρή λογική του μηχανικού.

Έκανε το κλασικό: έδωσε χρήμα

Σε πρώτο επίπεδο ο κ. Τσίπρας ακολουθήσε την πεπατημένη: έχουμε πρόβλημα; Η λύση είναι μία: ρίχνουμε χρήματα.

Υπάρχει πρόβλημα στην παιδεία; Προσλαμβάνουμε δασκάλους. Στην υγεία; Προσλαμβάνουμε γιατρούς και νοσοκόμους. Είναι λίγα τα εισοδήματα; Αυξάνουμε τους μισθούς. Χρωστάτε πολλά; Σας χαρίζουμε τα χρέη.

Σε δεύτερο επίπεδο, ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ ακολούθησε και πάλι παλιά συνταγή. Υπάρχουν κοινωνικές ομάδες δυσαρεστημένες από τις πολιτικές της ΝΔ. Η απάντηση είναι απλή: καταργούμε ότι πονά. Πονά η βάση εισαγωγής στα πανεπιστήμια; Την καταργούμε.

Αναστάτωσαν οι αλλαγές στην εργατική νομοθεσία; Επανερχόμαστε στο παλαιό καθεστώς; Ενοχλούν οι αλλαγές στο ασφαλιστικό; Έξω από το παράθυρο κι αυτές.

Μέχρι εδώ, ο Αλέξης Τσίπρας είναι απόλυτα συνεπής με την πορεία του.

Οι υποσχέσεις που με θέρμη πρόβαλε και στήριξε έχουν τον ίδιο κούφιο –και ταυτόχρονα διχαστικό — ήχο με αυτόν που χρησιμοποιούσε στην περίοδο 2012-2015 για την κατάργηση του μνημονίου με ένα νόμο και ένα άρθρο.

Η αλλαγή είναι κατά μία έννοια υφέρπουσα. Αποκαλύπτεται σταδιακά –και μόνο σε όσους θέλουν να την επισημάνουν. Εξάλλου, δεν είναι και τόσο εύκολο να στηριχτεί ο ισχυρισμός ότι ο Τσίπρας πάει να κερδίσει εκλογές με επιστροφή στο παρελθόν. Μία τέτοια ερμηνεία θα αποτελούσε πράξη σοβαρής υποτίμησης του.

Όσο και να είναι δέσμιος της ιδεολογίας του κόμματος του, όσο και οι αλυσίδες των συμπολεμιστών του να τον καθηλώνουν στο παλιό και ξεπερασμένο, ο ίδιος γνωρίζει πολύ καλά ότι η κοινωνία, ο πολίτης, έχει φύγει προς τα εμπρός.

Αυτή είναι η ορθή αντίδραση στις κρίσεις. Αυτό έκανε ο Μητσοτάκης και γι’ αυτό τον ακολούθησε η κοινωνία. Μέχρι σήμερα, ακόμη και μετά την ΔΕΘ, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τίποτα το καινούργιο να προσφέρει. Ας μην κάνει κανείς το λάθος να πιστέψει πως η Αλέξης Τσίπρας δεν το κατέχει αυτό.

Ποια είναι, λοιπόν, η πορεία που χαράζει;

Καταρχάς, θέλει απελπισμένα να περιχαράξει και να υπερασπιστεί τα σημερινά όρια του κόμματος του. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πάντα ένα συνονθύλευμα από ομάδες και γκρουπούσκουλα. Η κατάσταση δεν βελτιώθηκε με την είσοδο των στελεχών από το βαθύ ΠΑΣΟΚ.

Κι αυτό είναι το κρίσιμο σημείο: τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ του 3%-5% ήταν και παραμένουν βαθιά εμποτισμένα από την ταξική τους ιδεολογία.

Τόσο, που ορισμένα από αυτά δε δίστασαν να φύγουν εκείνες τις ημέρες του Σεπτεμβρίου του 2015 – αυτό είναι το γεγονός, κι ας τα καταδικάζουμε σήμερα στην συλλογική και ατομική πολιτική λήθη.

Σε αντίθεση τα στελέχη από το βαθύ ΠΑΣΟΚ έχουν χάσει κάθε ψήγμα ιδεολογίας. Στα σαράντα χρόνια από το 1980 έχουν τον γευτεί τον θρίαμβο της νίκης και την πίκρα της αποτυχίας, την απώλεια του ηθικού πλεονεκτήματος, την κατατρόπωση του οικονομικού σχεδιασμού τους, θανάτους, σκάνδαλα διαφθοράς, μνημόνια και διασπάσεις. Δεν τους έχει απομείνει τίποτα άλλο—μόνη ιδεολογία τους είναι η δίψα της εξουσίας.

Για να συγκεράσει τα αντίθετα, ο Αλέξης Τσίπρας δεν δίστασε. Για τώρα, οφείλει να κρατήσει τα στρατεύματα στοιχισμένα.

Υποσχέθηκε λοιπόν, με θράσος, τα πάντα, ακόμη και αυτά που η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει ήδη δώσει. Απλά πλειοψήφησε: τώρα θα καταργήσει την εισφορά αλληλεγγύης, το τέλος επιτηδεύματος, τους μετακλητούς.

Η επιστροφή στο παρελθόν δεν απευθύνεται καν στο εκλογικό σώμα των επόμενων εκλογών. Απευθύνεται στο κόμμα σήμερα, με δόλωμα αυτά που θέλουν να ακούσουν.

Ένας είναι ο στόχος: να κρατήσει ζωντανό το όραμα της εξουσίας για να μην σπάσει η ελάχιστη συνοχή που κρατά συγκολλημένα τα ετερογενή κομμάτια του ΣΥΡΙΖΑ .

Οκτώ χρόνια εκτός εξουσίας και με την προοπτική πως αυτά θα γίνουν τουλάχιστον 12, είναι πολλά. Ριψάσπιδες υπάρχουν πάντα.

Πέρα από την περιχαράκωση, όμως, θέλει να προσελκύσει νέους οπαδούς.

Στο πλαίσιο αυτό, στόχος του Αλέξη Τσίπρα είναι κυρίως το ΚΙΝΑΛ. Οι πολιτικά ακέφαλοι δεξιοί που τον ψήφισαν το 2015 δεν γυρνούν.

Το υπόλοιπο συμπαγές μέρος της ΝΔ ο Μητσοτάκης το θωράκισε ακόμη και προς την δεξιά του.

Η μάχη είναι για το κέντρο. Και το κέντρο δεν θα πέσει σε μερικούς μήνες.

Το φλερτ και η πινακίδα του 2027

Χρειάζεται φλερτ διάρκειας και φλογερές υποσχέσεις για να υποκύψει – της χωρίς όραμα αρχηγίας του βοηθούσης.

Έτσι, στη ΔΕΘ έπεσε και το πρώτο πυροτέχνημα – για συνεργασία ακόμη και σε περίπτωση αυτοδυναμίας του ΣΥΡΙΖΑ.

Κατά δεύτερο λόγο, είναι σαφές πως θέλει να αποτινάξει την ρετσινιά της διαχειριστικής ανεπάρκειας που κατατρέχει το κόμμα του. Απέναντι του έχει έναν αντίπαλο που παρά τα αναπόφευκτα λάθη, έχει επιδείξει ικανότητα, ευελιξία και προσαρμοστικότητα στην αντιμετώπιση πολλών και ταυτόχρονων κρίσεων.

Επιπλέον, ο Αλέξης Τσίπρας γνωρίζει πολύ καλά πως αυτή η αφίσα δεν ξεκολλάει εύκολα.

Έτσι, δεν ήταν λίγες οι φορές που τόνισε πως οι προτάσεις του είναι μελετημένες και έτοιμες να εφαρμοστούν. Ο δρόμος της πειθούς είναι μακρύς. Στη ΔΕΘ έγιναν τα πρώτα βήματα. Στόχος όχι το τώρα, Ούτε το αύριο, Στόχος είναι το μεθαύριο.

Δεν είναι ότι ο κ. Τσίπρας τα πιστεύει αυτά. Απλά έχει μπει με γοργά αν και μετρημένα βήματα στον δρόμο που στο βάθος του έχει πινακίδα με την επιγραφή 2027.

Οι πραγματικές προθέσεις του, τα «υπόγεια» μηνύματα που θέλει να στείλει, αναδείχθηκαν με δύο αναφορές: την επίκληση του ότι είναι μέλος της μεσαίας τάξης και την προοπτική πως θα αναστήσει τον ήλιο του ΠΑΣΟΚ – όχι το ΠΑΣΟΚ.

Είναι κίνηση αντάξια των τακτικισμών του Ανδρέα Παπανδρέου και με σαφήνεια δείχνει την μακρόπνοη προοπτική που επέλεξε να υιοθετήσει. Αυτά τα συνθήματα, για να γίνουν πειστικά, θέλουν πολύ χρόνο.