Αντώνης Κεφαλάς
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Τρεις είναι οι κύριοι πυλώνες της φιλελεύθερης δημοκρατίας: η συμμετοχή των πολιτών, η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και το αδιάβλητο των εκλογών. Ο μόλις ποινικά καταδικασθείς πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Tramp και νυν εκ νέου υποψήφιος πρόεδρος για το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων, θέτει την δημοκρατία σε κίνδυνο όχι επειδή θαυμάζει τον Putin και τον Kim Jong Un αλλά επειδή μεθοδικά υπονομεύει την πίστη των πολιτών στο αδιάβλητο των εκλογών και στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Το αποτέλεσμα είναι ότι η συμμετοχή των πολιτών στις λειτουργίες της δημοκρατίας αποκτά έντονα κομματικά φαινόμενα που σταδιακά εκτρέπονται προς ακραίες καταστάσεις – προσωπικής συμπεριφοράς και πολιτικής ιδεολογίας.
Οι εξελίξεις στις ΗΠΑ φέρνουν στην επιφάνεια την ευαλωτότητα της δημοκρατίας και τις μεθόδους, άμεσες και έμμεσες, που χρησιμοποιούνται για την υπονόμευση της.
Ο Στέφανος Κασσελάκης έχει με σαφήνεια στοχεύσει στην υπονόμευσης χρησιμοποιώντας ακριβώς όπως και ο Tramp το μεγάλο ψέμα. Το κάνει με φυσικότητα, χωρίς να αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης, χωρίς αιδώ, με απόλυτο θράσος. Δεν είναι αυτός, όμως, ο κίνδυνος – όπως δεν είναι και το life style που χρησιμοποιεί ως πολιτικό εργαλειάκι.
Στο ορυμαγδό των εξελίξεων τείνει να ξεχαστούν δύο γεγονότα. Ακριβώς όπως και ο Tramp, ο Κασσελάκης αμφισβήτησε το αδιάβλητο των εκλογών και εξέφρασε αμφιβολίες για το κράτος δικαίου — έμμεσα έτσι θίγοντας την δικαιοσύνη. Τάχιστα ανακάλυψε πως ως προς τις εκλογές δεν είχε το παραμικρό περιθώριο να πείσει, οπότε με σπουδή εγκατάλειψε αυτήν την γραμμή επίθεσης.
Ως προς το κράτος δικαίου προσπάθησε να καβαλήσει το άλογο του Ανδρουλάκη, όταν όμως συνειδητοποίησε πως δεν μπορούσε να έχει μονοπωλιακή θέση στο συγκεκριμένο θέμα, άλλαξε τακτική και σταδιακά το υποβάθμισε. Κάθε τόσο ανασύρει τα Τέμπη, αλλά η αναφορά είναι βραχεία και αφοριστική. Για τις υποκλοπές έχει ουσιαστικά σιωπήσει. Αυτά τα γκέμια δεν τα παίρνει κανείς εύκολα από τα χέρια του Ανδρουλάκη. Εξάλλου, δεν μπορείς να μοιράζεσαι προεκλογική πλατφόρμα με τον μεγαλύτερο σου αντίπαλο.
Ο Κασσελάκης μπορεί να απόσχει τώρα από άμεσες επιθέσεις στην υφή της φιλελεύθερης δημοκρατίας, χωρίς αυτό να σημαίνει πως άλλαξαν οι πεποιθήσεις του. Όχι πως έχει σημασία. Στο κάτω-κάτω δικές του είναι και μπορεί είτε να τις φορά στο μανίκι είτε να τις κρύβει με επιμέλεια. Ο μεγάλος κίνδυνος για την δημοκρατία είναι ότι ο Κασσελάκης δεν δίστασε, όταν το έκρινε σκόπιμο, να προσπαθήσει να υπονομεύσει δύο βασικούς θεσμούς της δημοκρατίας.
Η θέση του μπορεί να αποδοθεί στο ακαταλόγιστο. Στην άγνοια. Σε τακτικισμό. Όποιος και να είναι ο λόγος, το γεγονός οφείλει να λειτουργήσει ως σήμα κινδύνου για την δημοκρατία. Γνωρίσω ότι θα ακούσω πολλά για την ανθεκτικότητα της, τους σοβαρούς υπερασπιστές της έναντι των ασόβαρων εχθρών της, τις ισχυρές βάσεις που έθεσε η μεταπολίτευση κοκ.
Η δημοκρατία, όμως, παραμένει το πιο ευάλωτο από όλα τα πολιτεύματα. Στα επόμενα χρόνια θα αντιμετωπίσει τεράστιες και επικίνδυνες προκλήσεις. Θα δοκιμαστεί από την κλιματική κρίση, θα υποφέρει από την μετανάστευση, θα συγκρουστεί με την συμπεριληπτικότητα. Άτομα όπως ο Κασσελάκης είτε λόγω πεποιθήσεων είτε λόγω άγνοιας είναι επικίνδυνοι. Διόλου τυχαία ήταν η απάντηση του Benjamin Fraklin στην ερώτηση για το ποιο είναι το καλύτερο πολίτευμα: «Η δημοκρατία, αν μπορείς να την διατηρήσεις» — democracy if you can keep it.
Διαβάστε επίσης
