Το πιο ανησυχητικό για το μέλλον θέμα που διάβασα χθες δεν αφορά τα προβλήματα που ενδέχεται να εκτροχιάσουν την πορεία της οικονομίας και τα οποία με σαφήνεια και ρεαλισμό περιέγραψε ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας στην ενδιάμεση έκθεση για τη νομισματική πολιτική.

Όχι. Το κρίσιμο και άκρως επικίνδυνο θέμα είναι η είδηση ότι πάνω από 100.000 απόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αναζητούν μία από τις περίπου 5.000 θέσεις στον δημόσιο τομέα, μέσω του διαγωνισμού που έχει προκηρύξει το ΑΣΕΠ.

Ένας στους είκοσι θα γίνει αποδεκτός! Επίπεδα της τάξης μεγάλων πανεπιστημίων.

Τα συμπεράσματα είναι λυπηρά – αν όχι τραγικά.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 το τότε ΕΣΙΠ (Εθνικό Συμβούλιο Ιδιωτικής Πρωτοβουλίας) είχε αναθέσει μελέτη για τις τάσεις των νέων όσον αφορά την εργασία. Το συμπέρασμα ήταν ότι η νεολαία εκείνης της εποχής, έδινε σχεδόν απόλυτη προτεραιότητα στον διορισμό της στο δημόσιο. Δεν ήταν τυχαίο, λοιπόν, ότι έκτοτε γίναμε σταδιακά ένα έθνος δημοσίων υπαλλήλων.

Σύμφωνα με την μελέτη (αν θυμάμαι καλά ήταν της ΜRB) το δημόσιο πρόσφερε μονιμότητα, ασφάλεια, ικανοποιητικές ασφαλιστικές καλύψεις,  λίγες ώρες εργασίας με καθορισμένο ωράριο, συγκριτικά υψηλές αμοιβές, αρκετές υπερωρίες και εκτός έδρας καθώς και την δυνατότητα για δεύτερη δουλειά το απόγευμα.

Η δεκαετία του 2010 είδε πολλές από τις συνθήκες αυτές να αλλάζουν –αν και η «ιερή αγελάδα» του 13ου και του 14ου μισθού δεν εδίχθει ποτέ.

Το αποκαρδιωτικό στην είδηση του ποδοπατήματος για μία θέση στο δημόσιο είναι ότι το πέρασμα μισού αιώνα και οι αλλαγές που έφεραν τα μνημόνια δεν κατάφεραν να αλλάξουν τις αντιλήψεις. Έμειναν ακέραιες και ανεπηρέαστες.

Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει με εντυπωσιακή ταχύτητα προς απρόβλεπτες κατευθύνσεις. Οι πιο ευαισθητοποιημένοι αναζητούν οδηγό μέσα στην ομίχλη της αβεβαιότητας και του αισθήματος ότι η κοινωνία σέρνεται από την τεχνολογία. Όσοι έχουν ιστορικού γνώση αναζητούν παραλληλισμούς στο παρελθόν μήπως και καταλήξουν σε χρήσιμα συμπεράσματα. Ίσως και για να αποφύγουν τα λάθη που έγιναν σε σχετικά αντίστοιχες περιόδους. Ο άνθρωπος είναι ένα βήμα πριν την εισαγωγή των κβαντικών υπολογιστών, δύο βήματα πριν την λύση της εξίσωσης της ενέργειας, λίγο πιο πίσω πριν αρχίσει να ανακαλύπτει ότι το Σύμπαν είναι διαφορετικό απ’ ότι νομίζαμε.

Στην Ελλάδα, η τραγική αποτυχία του εκπαιδευτικού μας συστήματος έχει καταστήσει τουλάχιστον τις δύο τελευταίες γενιές (1970-2020) δέσμιες αντιλήψεων που συνάδουν περισσότερο με τον 19ο παρά με τον 21ο αιώνα. Η έννοιες του ρίσκου, της πρωτοβουλίας, της καινοτομίας, έχουν υποβιβαστεί. Η σχέση της γνώσης με την παραγωγή έχει παραγκωνιστεί –αν δεν εμποδίζεται συνειδητά. Το ζητούμενο 100.000 αποφοίτων πανεπιστημιακού επίπεδου είναι μία θέση στο δημόσιο, όπου κυριαρχεί η πνευματική στασιμότητα, καταδικάζεται η αναζήτηση νέων αξιών, ενθαρρύνεται η μη ανάληψη ευθύνης.

Δεν είμαστε «έθνος ανάδελφο». Είμαστε έθνος δημοσίων υπαλλήλων. Αν όχι στα νούμερα, τουλάχιστον στη νοοτροπία. Ο ιδιωτικός τομέας ψάχνει να προσλάβει, και η ανεργία των νέων είναι στα ύψη. Στο εξωτερικό οι νέοι προετοιμάζονται με γνώσεις που θα τους επιτρέψουν να αλλάξουν τρεις και τέσσερις φορές δουλειά, εμείς αναζητούμε μία ασφάλεια που δεν υπάρχει πιά.

Υπάρχει, ίσως, ο αντίλογος ότι στο δημόσιο θα εισέλθουν 5.000 κατά τεκμήριο άριστοι. Το γεγονός και μόνο ότι 100.000 επιδιώκουν να αποκτήσουν την ασημαντότητα που προσφέρουν τα λιμνάζοντα νερά του δημοσίου, είναι κόλαφος για την χώρα και σαφής προειδοποίηση για τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει στο διόλου μακρινό μέλλον.

Διαβάστε επίσης

Η ιστορικά συνετή οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη