Το μεταναστευτικό είναι, πρωταρχικά, θέμα πολιτισμικό

Σαββατοκύριακο και έχω διαβάσει σελίδες επί σελίδων για το θέμα της μετανάστευσης, μετά την απόφαση της Γερμανίας να «κλείσει» τα σύνορά της.

ΟΙ θέσεις (με ελάχιστες εξαιρέσεις) κινούνται σε δύο άξονες κυρίως: τον πολιτικό-κομματικό και τον τεχνικό. Στον  άξονα της πολιτικής οι αναφορές είναι πάνω στις κομματικές επιταγές του Γερμανού Καγκελάριου Σολτς, την ισορροπία των σχετικών σχηματισμών στην Ευρώπη (στρατόπεδο Ορμπάν), τις επιπτώσεις σε άλλα κράτη (Ελλάδα, Αυστρία, Ιταλία, μεταξύ άλλων) και πως θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, την καθυστέρηση της προηγούμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής να βρει λύση, την σιωπή της σημερινής προέδρου (φον ντερ Λάιεν, που τυγχάνει Γερμανίδα.).

Στον τεχνικό άξονα, οι αναφορές είναι στην χαμηλή προοπτική να πετύχουν οι επαναπροωθήσεις, στον ορισμό της ασφαλούς χώρας, ακόμη και στην δημιουργία στρατοπέδων στα κλειστά σύνορα. 

Η Γερμανία τινάζει στον αέρα όχι μόνο το Σύμφωνο Σένγκεν (δεν είναι η πρώτη φορά εξάλλου) αλλά και την τελευταία πολιτική για το μεταναστευτικό που είχε υιοθετήσει η προηγούμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή με πρωτεργάτη τον Μαργαρίτη Σχοινά. Το μελάνι δεν είχε καλά-καλά προλάβει να στεγνώσει και οι σελίδες πετάχτηκαν. 

Το πρόβλημα, θεωρώ, προκύπτει από το γεγονός ότι επιλέγουμε να διαχειριστούμε το θέμα της μετανάστευσης χωρίς ουσιαστική αναφορά στον πολύ σημαντικό (στον σημαντικότερο ίσως) άξονα—του πολιτισμού. 

ΟΙ κοινωνίες της Δύσης έχουν αναγάγει σε επίπεδο ιερό τις έννοιες της συμπεριληπτικότητας και της πολυπολιτισμικότητας. Διόλου παράδοξο το γεγονός, κατά μία έννοια νομοτελειακό, διότι προκύπτουν ως αποτέλεσμα της  έννοιας της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι οι έννοιες αυτές είτε τυγχάνουν διαφορετικών ερμηνειών από διαφορετικές ομάδες, είτε σε άλλες δεν υπάρχουν καν.

ΟΙ Ταλιμπάν βρίσκονται στο ένα άκρο με την υιοθέτηση ενός ακραίου ανελεύθερου καθεστώτος,. Η Αφγανή στην  Γαλλία στο άλλο (όπως γράφει ο Τάκης Θεοδωρόπουλος) που επέφερε την μήνη των μεταναστών συμπατριωτών της επειδή τόλμησε να διαμαρτυρηθεί  για την κατάσταση στην χώρα της. 

Δυστυχώς, η Ευρώπη δεν τολμά να υιοθετήσει φραστικά και να εφαρμόσει πρακτικά την μεγάλη αλήθεια που διατύπωσε ο πρώην πρωθυπουργός της Αυστραλίας Τζον Χάουαρντ – το παραθέτω αυτούσιο: 

Είμαστε έθνος μεταναστών, αλλά είμαστε επίσης ένα έθνος που έχει υιοθετήσει ένα σύνολο κρίσιμων αξιών και αναμένουμε πως όλοι οι Αυστραλοί θα αποδεχτούν και θα ασπαστούν. Εάν έρχεστε σ΄ αυτήν την χώρα οφείλετε να αποδεχτείτε τις αξίες της και τους θεσμούς της. Αυτοί συμπεριλαμβάνουν σεβασμό στο κράτος δικαίου, στην ισότητα ανδρών και γυναικών, στην σημασία της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Καλωσορίζουμε ανθρώπους απ’ όλον τον κόσμο, αλλά αναμένουμε ότι θα ενσωματωθούν στην κοινωνία μας και θα συνεισφέρουν σ’ αυτήν. 

Ο Χάουαρντ ήταν και πιο σκληρός. Είχε προλογίσει την παραπάνω φράση λέγοντας «Δεν σας ζητήσαμε να έρθετε». Και σε άλλη περίπτωση είχε δηλώσει ότι «εμείς θα αποφασίσουμε ποιος έρχεται σ’ αυτήν την χώρα, καθώς και τις συνθήκες ερχομού του.» Εύκολο να το πεις για την Αυστραλία, όχι τόσο πολύ για την Ευρώπη.

Το σημαντικό, όμως, για την δική μας, την Ευρωπαϊκή κατάσταση, είναι η αντινομία, η απόλυτα διαφορετική οπτική γωνία και ερμηνεία εννοιών.

Στο όνομα της συμπεριληπτικότητας και της πολυπολιτισμικότητας δεχόμαστε την δημιουργία κοινοτήτων μεταναστών που απλά ενδιαφέρονται για τις οικονομικές απολαβές αλλά αρνούνται να ενσωματωθούν στις τοπικές κοινωνίας και, ακόμη χειρότερα, να αποδεχτούν τις βασικές αξίες στο όνομα των οποίων κυριολεκτικά υπάρχει η Δύση. 

Η συμπεριληπτικότητα και πολυπολιτισμικότητα δεν είναι μονόδρομοι. Δικαίωμα της Δύσης είναι να αποδέχεται και να υπερασπίζεται τις έννοιες αυτές στο όνομα της ελευθερίας και της δημοκρατίας και δικαίωμα του Ισλάμ να μην τις υιοθετεί.

Όμως, όταν μία Ευρωπαία βρίσκεται στο Ισλάμ (σε όποιες από τις χώρες του μπορεί να πάει) είναι υποχρεωμένη να σεβαστεί τις τοπικές αξίες. Όταν το Ισλάμ έρχεται στην Δύση, αυτό δεν ισχύει. 

Δεν υποτιμώ τις οικονομικές διαστάσεις της μετανάστευσης—μολονότι διαβάζω ότι μελέτη του ΟΟΣΑ απομυθοποιεί την ιδέα ότι η μετανάστευση θα λύσει το δημογραφικό της Ευρώπης.

Παραμένει, όμως, το κοινωνικό-οικονομικό πρόβλημα, όπου οι μετανάστες εποφθαλμιούν τις κατώτερες θέσεις εργασίας, οπότε συμβάλλουν στην ανεργία των πλέον απροσάρμοστων της Δύσης. Πάνω απ’ όλα, δημιουργούν μεγάλες και ανεπίλυτες κοινωνικές εντάσεις ακριβώς διότι υπάρχει σύγκρουση πολιτισμών. 

Στην Δύση, επικρατεί το κοσμικό κράτος—η θρησκεία είναι πλέον προσωπικό ζήτημα. Στο Ισλάμ, ακριβώς το αντίθετο—θεοκρατία είναι το Ιράν, σχεδόν θεοκρατία η Σαουδική Αραβία για αναφέρω δύο παραδείγματα.

Αν η Δύση δεν ασπαστεί αυτά που είπε ο Χάουαρντ, τότε δεν θα είναι εκτός πραγματικότητας να δούμε και την ακροδεξιά θα ανεβαίνει, και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης θα γίνονται, και την Συνθήκη του Σένγκεν θα καταρρέει—και μαζί της ίσως την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ας το συνειδητοποιήσουμε, ας το αποδεχτούμε και τότε θα βρεθεί λύση. Το μεταναστευτικό δεν απλά ένα οικονομικό πρόβλημα. Είναι βαθιά κοινωνικό, και ακόμη πιο βαθιά και απόλυτα πολιτισμικό.  

Διαβάστε επίσης: 

Ο Τραμπ, η Χάρις, ο Πούτιν και ο Ντράγκι

Θεωρητικά θέλουμε επενδύσεις – Πρακτικά τις διώχνουμε

Το προβάδισμα της Κάμαλα Χάρις και οι φόβοι για ομαλή μετάβαση εξουσίας