Από τα βιβλία ιστορίας γνωρίζουμε την πλήρη αποτυχία της προσπάθειας για διεθνή διακυβέρνηση, της Κοινωνίας των Εθνών.

Δεν ήταν μόνο ότι η ΚτΕ δεν είχε τα μέσα να επιβάλλει τις αποφάσεις της. Ήταν και η ουσιαστική  άρνηση των μελών της να την αποδεχτούν. Ο εθνικισμός καλά κρατούσε και, τελικά, καλά κρατεί σήμερα. Μετά από μία περίοδο ειρήνης (έστω και με τον Ψυχρό Πόλεμο) ο εθνικισμός με αφετηρία την οικονομία έχει σηκώσει ξανά το κεφάλι του και σταδιακά, σταθερά, οδηγεί στην πλήρη κατάρρευση του συστήματος διεθνούς διακυβέρνησης που εγκαινιάστηκε με πολλές ελπίδες και ακόμη περισσότερες φανφάρες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο ΟΗΕ έτυχε, πάντως, καλύτερης τύχης από την ΚτΕ. Κάτι οι κυανόκρανοι με τις ειρηνευτικές αποστολές, κάτι οι διαμεσολαβήσεις για να σταματήσουν τοπικές εκρήξεις, κάτι οι συμφωνίες στην επίλυση χρόνιων προβλημάτων, κατάφερε να διάγει βίο 80 ετών με μερικές επιτυχίες. Αποτελούσε, βέβαια, ένα μέρος του συστήματος διακυβέρνησης (multilateralism) στο οποίο κυριαρχούσαν οι ΗΠΑ, με την Ρωσία να παίζει κατά κανόνα δεύτερο βιολί και την Κίνα να εισβάλει με καθυστέρηση μόνο στο τελευταίο τέταρτο του αιώνα.

Σ’ αυτήν ακριβώς την περίοδο παρατηρείται η διαρκής αποδυνάμωση του ΟΗΕ – με εμφανή τα σημάδια ότι ακολουθεί τα βήματα καταστροφής στο μονοπάτι απαξίωσης της ΚτΕ. Ένα-ένα, εξάλλου, τα επιμέρους συστήματα της διεθνούς διακυβέρνησης παρουσίαζαν έντονα φαινόμενα αναποτελεσματικότητας—οπότε και απαξίωσης. Ανίσχυρος ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (WTO), σε ακόμη χειρότερη απαξίωση η UNHCR (United Nations High Commissioner for Refugees και ο Διεθνής Οργανισμός για την Μετανάστευση (ΙΟΜ).  Αναποτελεσματικός ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), κι ας μην μιλήσουμε για τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Καταπολέμηση του AIDS, της Φυματίωσης και της Ελονοσίας (GFFATM). Στο περιθώριο η UNICEF και οι οργανισμοί Save the Children και ECPAT — που αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τα ειδεχθή εγκλήματα σε βάρος των παιδιών. Ρόλο μόνο στην Δύση – κι αυτόν σταδιακά αποδυναμωμένο—έχουν το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ κάπως κρατά λόγω του κομβικού της ρόλου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα μόνο η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (ΒΙS).

Χαριστική είναι, όμως, η βολή που (άθελα του) έριξε ο Τραμπ. Με την γνωστή εμπάθεια του, την συνηθισμένη άγνοια του, την εντυπωσιακή έπαρση του, αμφισβήτησε την πιο βασική αρχή της διεθνούς διακυβέρνησης πάνω στην οποία στηρίχτηκε το έστω σαθρό σύστημα: την ιερότητα των συνόρων. Το πρόβλημα, βέβαια, δεν είναι τι είπε ο Τραμπ για τον Καναδά, την Γροιλανδία, το Μεξικό. Είναι τι ΔΕΝ είπε ο ΟΗΕ. Απόλυτη σιωπή. Έμμεσα, έτσι, αποδέχεται και στην εισβολή της Ουκρανίας από την Ρωσία – άσχετα με το τι έχει πει μέχρι σήμερα που έτσι κι αλλιώς ήταν ήξεις αφίξεις.

Το σύστημα διεθνούς διακυβέρνησης του 1945 έφτασε στο τέλος του. Έπνεε τα λοίσθια εδώ και δέκα χρόνια με την Ρωσική κατάκτηση της Κριμαίας. Ο Τραμπ το προκάλεσε – με την στάση του απέναντι στην Συμφωνία του Παρισιού και του ΝΑΤΟ και την άρνηση του να σεβαστεί τα σύνορα. Με σιωπηλή αυτοαπαξίωση του ο ΟΗΕ το έθαψε.  Και θάφτηκε ο ίδιος. Από εδώ και πέρα θα βαδίζουμε σταδιακά  στην υιοθέτηση της λογικής «ο καθένας για τον εαυτό του». Με τα σημερινά δεδομένα η Ε.Ε. δεν εξαιρείται. Ας είναι καλά η Μελόνι και όλοι όσοι ερμηνεύουν την «μαγκιά» της στο Mar-a Lago ως εκδήλωση ηγεσίας!

Διαβάστε επίσης

Γιατί δεν πρέπει να αποζημιωθούν όσοι δανείστηκαν σε ελβετικά φράγκα αλλά οι τράπεζες να τιμωρηθούν