Γενική επισήμανση : το Σχέδιο των Ποινικών Κωδίκων είναι από λογικής άποψης προκλητικά ανεδαφικό, από δικαιοπολιτικής ασαφές και αντιφατικό, και από τεχνικής και λειτουργικής άκρως προβληματικό. Η έκταση των προβλημάτων του Σχεδίου είναι τέτοια που επιβάλλει  την εστίαση της κριτικής σε μερικούς μόνον τομείς. Δυστυχώς,  οι αστοχίες και οι σκοπιμότητες των ποινικών αλλαγών του 2019, παρείχαν τη δικαιολογητική/πολιτική βάση για το προτεινόμενο Σχέδιο αλλαγών.

Το βασικό πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι και το υπό κρίση Νομοσχέδιο στερείται δικαιοπολιτικής βάσης. Όλοι οι νόμοι οφείλουν να συντάσσονται στη βάση μιας προειλημμένης  πολιτικής απόφασης περί των στόχων νομοθέτησης. Ποιος ο συγκεκριμένος πολιτικός στόχος στο προτεινόμενο Σχέδιο; Θολός, αντιφατικός, δογματικά μη συνεπής, και συχνότατα ανύπαρκτος. Δια ψιθύρων το Υπουργείο διαρρέει ότι το Σχέδιο συμβάλλει στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.

«Διέφυγε» των άγνωστων, (γιατί άραγε δεν υπήρξε Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή;), συντακτών του ότι βασική αιτία καθυστέρησης των επενδύσεων είναι οι μακρότατες παραγραφές των αστικών δικών. Ο μέσος χρόνος επίλυσης  μιας αστικής διαφοράς στην Ελλάδα ανέρχεται σε 1711 ημέρες, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αντίστοιχα,  είναι 455 ημέρες. Ενδεικτικά το 2021, κατά μέσο όρο, απαιτήθηκαν 728 ημέρες για την επίλυση δικαστικών αστικών και εμπορικών υποθέσεων σε πρώτο βαθμό, ενώ στη Λετονία απαιτήθηκαν μόλις 106. Συνάμα, ο χρόνος που απαιτήθηκε στην Ελλάδα το 2021 για την έκδοση πρωτόδικης απόφασης στα διοικητικά δικαστήρια ήταν 595 ημέρες, σε αντίθεση πχ. με τη Σουηδία που ήταν μόλις 102.

Ακόμη και αν προσχωρήσει κανείς στην παραπάνω λογική των ψιθύρων το ερώτημα, ως αυτό-αναδυόμενο, προφανές : δια ποίου τρόπου θα συμβάλλει το εν λόγω Σχέδιο, αφού πχ. η κατάργηση της προδικασίας θα οδηγήσει σε τεράστιες καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης; Το 32-37% των βουλευμάτων ήταν αθωωτικά και το 11% έπαυαν την ποινική δίωξη. Με τις προτεινόμενες αλλαγές,  συλλήβδην, όλες οι «ανώριμες», (=άνευ επαρκούς επεξεργασίας = πάγιο πρόβλημα πολλών εισαγγελικών αρχών της χώρας), δικογραφίες αλλά και αυτές που θα είχαν υποστεί το φίλτρο του βουλεύματος, θα άγονται προς εκδίκαση στο ακροατήριο, το οποίο, κατά βάση, θα συντίθεται από μονομελή σύνθεση.

Είναι προφανές ότι οι συντάκτες του Σχεδίου αγνοούν τον δικονομικό φόρτο εργασίας μιας μονομελούς σύνθεσης, την αξία της μειοψηφίας, την έννοια της ορθής δικαϊκής κρίσης, (μέσα από συλλογικές διαδικασίες), και φυσικά την ανάγκη μιας ποιοτικής αναβάθμισης της απονεμόμενης δικαιοσύνης. Η θέσπιση μονομελών συνθέσεων, (πλην των άλλων προβλημάτων, όπως πχ. χωροταξικής υφής), θα έχει ως συνέπεια την καθυστέρηση της απονεμητικής διαδικασίας. Η «αναβάθμιση» των ειρηνοδικών σε πρωτοδίκες δεν επιλύει το πρόβλημα. Σημειώνεται ότι η χώρα ήδη έχει πολύ υψηλό αριθμό δικαστών σε σχέση με τον μέσο Ευρωπαϊκό όρο. Η Ελλάδα έχει 36 δικαστές ανά 100.000 κατοίκους ενώ πχ. η Γαλλία 11,2.

Την ίδια ώρα το Υπουργείο δεν τολμά, (λόγω αντίδρασης τοπικών παραγόντων), να καταργήσει  Εφετεία και Πρωτοδικεία, τα οποία υπολειτουργούν, με συνέπεια κάθε χωρίο και Εφετείο κάθε ρούγα και Πρωτοδικείο.

Κατά πάσα περίπτωση, οι συντάκτες του Σχεδίου αγνοούν ή σκόπιμα αποσιωπούν τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, συντασσόμενοι με τις μεσημεριανές εκπομπές της TV. Νομοσχέδιο για λαϊκή κατανάλωση από τον νομοθέτη της εβδομάδας. Αγνοούν επίσης, (ενδεικτικά), το γεγονός, (στατιστικά αποδεικνυόμενο), ότι η προηγηθείσα αύξηση των ποινών δεν οδήγησε σε μείωση της εγκληματικότητας αλλά σε κάθετη αύξηση αυτής. Ενδεικτικά τον μήνα Σεπτέμβριο υπήρξε έκρηξη της ανήλικης παραβατικότητας, (1353 συλλήψεις ανηλίκων και 1201 σχηματισθείσες  δικογραφίες).

Προς απόσπαση/εκμαίευση της κοινής γνώμης οι αθέατοι συντάκτες του Σχεδίου ισχυρίζονται ότι το τελευταίο κινείται προς διασφάλιση των δικαιωμάτων του θύματος. Δια ποίου τρόπου, δια της δικονομικής «εξαφάνισης» των μαρτύρων, δια της καθυστέρησης στην απονομή του δικαίου, δια της ποινικής εξίσωσης της αμέλειας με τον δόλο, δια της «πλημμεληματοποίησης» της κατ΄ επάγγελμα δωροληψίας  του δημοσίου υπαλλήλου, κλπ; Ούτε το θύμα εξυπηρετείται ούτε ο κατηγορούμενος.

Επισημαίνεται ότι λόγω της προτεινόμενης –στο Σχέδιο- απευθείας παραπομπής  όλων των αδικημάτων, (με σύμφωνη γνώμη εισαγγελέως εφετών και προέδρου εφετών), δεν υφίσταται απολύτως κανένα, ουσιαστικό, στάδιο διαχωρισμού και επεξεργασίας των –σοβαρών, κακουργηματικής υφής- υποθέσεων που είναι επιδεκτικές περαιτέρω συζήτησης στο ακροατήριο και όσων στερούνται ουσίας.   Ενδεικτικά, και σε παρόντα χρόνο, (και τούτο συνιστά μορφή εξαπάτησης του πολίτη), από 1.1.2020 έως 31.12.2020 στο Εφετείο Αθηνών υπήρξαν 1.639 προτάσεις απευθείας παραπομπής, (για όσα ελάχιστα αδικήματα προβλέπεται αυτή),  και οι διαφωνίες ήταν μόνον 3 !!!

Το νομοσχέδιο συνιστά ευθεία επίθεση κατά της κοινωνίας, η οποία απλώς ηδονίζεται να «δικάζει», από τον καναπέ, υποθέσεις και δικογραφίες μέσω γνωστών εκπομπών της TV. Πλείστες όσες διατάξεις του έρχονται σε ευθεία αντίθεση με διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, (ΕΣΔΑ) αλλά και του Συντάγματος. Προφανέστατα αποτελεί μορφή λαϊκού τιμωρητισμού προς ικανοποίηση του όχλου και προς απόσπαση ψήφων. Αντι-επιστημονικό, αντι-αναπτυξιακό, αντι-κοινωνικό, εξω-πραγματικό, σύρεται όπισθεν ακραίων φωνών.

Κράτος πατερούλης, νομοθέτης a la carte, κορώνες προς επίδειξη πυγμής, καθόν χρόνον «διέφυγε» ότι το Ποινικό Δίκαιο αποτελεί την τελευταία γραμμή άμυνας, το ultimun refugium. Προηγούνται πλείστοι όσοι θεσμοί για την κοινωνική ευταξία, από την παιδεία μέχρι τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης.

*Ο Θρασύβουλος Θ. Κονταξής είναι δικηγόρος, διδάκτωρ Νομικής

Διαβάστε επίσης:

Τα «αγκάθια» του νομοσχεδίου για τους Ποινικούς Κώδικες που θα κρίνουν την εφαρμογή του – Γιατί αντιδρούν οι δικηγόροι
Ευτύχης Φυτράκης για Ποινικούς Κώδικες: Περισσότερη φυλακή, λιγότερη δικαιοσύνη, καθόλου ασφάλεια
Γιάννης Ηρειώτης: Οι προτεινόμενες «παρεμβάσεις» στον Ποινικό Κώδικα – Το νομοσχέδιο του Δικαιοσύνης