Εγκαινιάζουμε σήμερα ένα νέο δίαυλο επικοινωνίας, όπου θα αναρτώνται τακτικά σημειώματα, συζητώντας πως η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) αλλάξει την καθημερινότητα και πως μέσω της «αφθονίας» πόρων και κεφαλαίου που εισφέρει, θα δημιουργήσει τις επόμενες trillion dollar εταιρείες.
Στο παρόν θα συζητήσουμε για την υγεία, ένα πεδίο όπου το αντίκτυπο της ΤΝ είναι καταλυτικό, με τεράστιες επιπτώσεις στον πολιτισμό μας.

Οι πρόσφατες εξελίξεις στη βιοτεχνολογία και την ΤΝ μας φέρνουν ολοένα και πιο κοντά σε ένα μέλλον, όπου η διάρκεια ζωής θα μπορούσε να γίνει πρακτικά απεριόριστη. Ο όρος “απεριόριστη” δεν σημαίνει ασφαλώς ότι οι άνθρωποι θα είναι αθάνατοι, αλλά μέσω μιας διαδικασίας περιοδικής αναγέννησης (periodic rejuvenation), θα μπορούμε να διατηρούμε το σώμα και το μυαλό μας λειτουργικά για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα. Κάτι τέτοιο πριν μερικά χρόνια θα φάνταζε καθαρή επιστημονική φαντασία, αλλά σήμερα πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι θα είναι προσβάσιμο σε ορίζοντα 15 με 20 ετών σε όλους μας.

Μια Τέλεια Καταιγίδα Τεχνολογικών Εξελίξεων

Η πρόσφατη ανακοίνωση του Project Stargate από τον Πρόεδρο Trump, πέρα από την Sputnik στιγμή των ΗΠΑ στο χώρο της ΤΝ, σηματοδότησε κατά τον Larry Ellison της Oracle την «πρόθεση να ηγηθούν και στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης του μέλλοντος». Επιπλέον έρευνες δείχνουν ότι τα συστήματα ΤΝ όχι μόνο υπερβαίνουν σε πολλές περιπτώσεις τη διαγνωστική ακρίβεια των έμπειρων γιατρών, όχι μόνο μπορούν να κατασκευάσουν προσωποποιημένα φάρμακα σε χρόνο μηδέν, αλλά δείχνουν και μεγαλύτερη ενσυναίσθηση στην επικοινωνία με τους ασθενείς.

Αυτές οι τεχνολογίες δεν αντικαθιστούν τους γιατρούς· αντίθετα τους ενισχύουν, επιταχύνοντας ερευνητικές διαδικασίες που ενώ κάποτε χρειάζονταν δεκαετίες, πλέον ολοκληρώνονται μέσα σε μερικούςμήνες.

Πιο συγκεκριμένα το project AlphaFold (Νόμπελ Χημείας 2024 στους δημιουργούς του), χρησιμοποιεί αλγόριθμους για την πρόβλεψη της δομής των πρωτεϊνών, αντικαθιστώντας εξελικτικές διαδικασίες δισεκατομμυρίων ετών. Προσφάτως διαπιστώσαμε πρόοδο και στον τομέα των ξενομεταμοσχεύσεων, με την πρώτη μεταμόσχευση νεφρού χοίρου σε άνθρωπο να είναι γεγονός. Τέλος, σημαντική πρόοδος υπάρχει και στο πεδίο των  βιολογικών μηχανισμών αναζωογόνησης, όπου με φυσιολογικές διαδικασίες – όπως αυτές που συναντώνται στην εμβρυϊκή ανάπτυξη – οι επιστήμονες καταφέρνουν να αναζωογονούν πλήρως τα κύτταρα.

Γιατί τα Επόμενα 15-20 Χρόνια Είναι Κρίσιμα

Η επίτευξη «απεριόριστης» διάρκειας ζωής δεν απαιτεί «μαγικούς» νέους βιολογικούς μηχανισμούς για να είναι βιώσιμη, αλλά βασίζεται σε υφιστάμενους βιολογικούς μηχανισμούς . Η θεραπεία με iPSC (επαγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα) δείχνει πως ανανεώνοντας τα κύτταρα και απομακρύνοντας τα γερασμένα, είναι δυνατόν να  επαναφέρουμε το ανθρώπινο σώμα σε κατάσταση σχεδόν «νεανική» κάθε 10-20 χρόνια.  Αν και ακόμα σε αρχικό στάδιο, αναμένεται να επιταχυνθεί από την εκπληκτική απόδοση της ΤΝ σε ερευνητικό επίπεδο, ειδικά στη μελέτη και αποκωδικοποίηση φυσικών μηχανισμών όπως της εμβρυϊκής αναζωογόνησης, επιταχυνόμενη και από τις τεράστιες επενδύσεις (κυρίως στις ΗΠΑ) για τη μετάβαση σε μια εποχή μακροζωίας.

Φάσεις προς την Απεριόριστη Διάρκεια

Φάση 1: Πέρα από τα 120 Χρόνια
Το πρώτο βήμα αφορά την αντιμετώπιση της φθοράς των τελομερών — ένα γνωστό πρόβλημα γήρανσης. Η βιολογία μάς έχει δείξει ότι η εμβρυϊκή αναζωογόνηση μπορεί να επαναφέρει τις κυτταρικές λειτουργίες χωρίς να απαιτούνται νέοι μηχανισμοί πέραν όσων ήδη διαθέτουμε.

Φάση 2: Κυτταρική Αναζωογόνηση σε Μεγάλη Κλίμακα
Με τη θεραπεία iPSC μπορούμε να αντικαθιστούμε συστηματικά τα γερασμένα κύτταρα με «νεότερα», πετυχαίνοντας πλήρη ανανέωση του σώματος σε περίπου δύο χρόνια. Αυτή η διαδικασία μπορεί να επαναλαμβάνεται ανά 10-20 χρόνια.

Φάση 3: Αντικατάσταση και Αναγέννηση Οργάνων
Τα ελπιδοφόρα αποτελέσματα στις ξενομεταμοσχεύσεις καταδεικνύουν ότι είναι εφικτό να τροποποιηθούν γενετικά ζώα για την παραγωγή οργάνων κατάλληλων για τον ανθρώπινο οργανισμό, ξεπερνώντας έτσι ένα σημαντικό εμπόδιο στην παράταση της ζωής.

Κοινωνικές και Οικονομικές Επιπτώσεις

Στα πρώτα στάδια, αυτές οι θεραπείες θα απευθύνονται κυρίως σε άτομα με υψηλή οικονομική επιφάνεια, όπως συμβαίνει με την προσπάθεια του influencer Bryan Johnson. Ωστόσο, τέτοιες θεραπείες τα επόμενα 20 χρόνια, αναμένεται να έχουν εξελιχθεί σε προσιτές επιλογές, καθώς η ΤΝ και η μαζική παραγωγή θα μειώνουν τα κόστη.

Η ολοκλήρωση ερευνών που παλαιότερα απαιτούσαν πολύ χρόνο, η επεξεργασία τεράστιων δεδομένων για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων και οι εξελίξεις στη γονιδιακή τροποποίηση ανοίγουν τον δρόμο για λύσεις που στοχεύουν όχι μόνο στη μακροζωία αλλά και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Προετοιμασία για το Μέλλον της Μακροζωίας

Η στροφή σε έναν κόσμο με σημαντικά διευρυμένη διάρκεια ζωής δεν αφορά απλώς το να ζούμε περισσότερο, αλλά το να ζούμε καλύτερα. Η προσωπική προετοιμασία και η συλλογική οργάνωση καθορίζουν αν η επόμενη γενιά θα απολαύσει τα οφέλη της μακροζωίας ως μια προσιτή πραγματικότητα ή ως ένα ακόμα προνόμιο για λίγους.

Ατομικά σε αυτή την κατεύθυνση πέρα από την φροντίδα της υγείας μας, μέσω σωστής διατροφής, τακτικής άσκησης και εστίασης στην ψυχική μας υγείας, χρειάζεται οικονομικός προγραμματισμός και εκπαίδευση σε νέες δεξιότητες.

Οι συλλογική προσαρμογή φαντάζει δυσκολότερη και είναι αναγκαίο να βρουν χώρο στο δημόσιο διάλογο θέματα όπως η έρευνα για τη θέσπιση Βασικού Εισοδήματος (UBI), πέρα από την επιδοματική πολιτική, η προσαρμογή των εκπαιδευτικών συστημάτων, για την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και ενίσχυση της διά βίου μάθησης καθώς και γενικότερη ενημέρωση για τα οφέλη και τις προκλήσεις των νέων τεχνολογιών που οδηγούν στη μακροζωία.

 

*Ο Γιάννης Δοξαράς είναι ιδρυτής της εταιρείας Warply