Είναι φανερό ότι η κυβέρνηση πήρε την απόφαση να αγνοήσει – τουλάχιστον μέχρι να κατακαθίσει η σκόνη—τις εξελίξεις στα δύο «μεγάλα» κόμματα της αντιπολίτευσης και να επικεντρωθεί στην δουλειά της. Με βάση την μάντρα του Μητσοτάκη πως υλοποιούμε ότι εξαγγέλλουμε, δικαιολογείται η σπουδή να εξειδικευτούν και να δημοσιοποιηθούν τα μέτρα που ο Πρωθυπουργός είχε ανακοινώσει στην ΔΕΘ. Μέχρι εδώ μια χαρά, θα έλεγα, με ιδιαίτερη αναφορά στο γεγονός ότι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών σωρευτικά κατά περίπου 5,5 ποσοστιαίες μονάδες από το 2019 μέχρι σήμερα είναι το ένα θετικό μέτρο για την ανταγωνιστικότητα, χωρίς να παραβλέπεται ότι ,πάντως ,αυτό εξαρτάται από την επιχείρηση.

Μία ανάλυση των μέτρων δείχνει πως είναι στοχευμένα σε συγκεκριμένες κατηγορίες (π.χ. αγρότες) και προβλήματα (π.χ. υπερτουρισμός). Από την εφαρμογή τους — όπου ως χώρα πάντα χωλαίνουμε—θα κριθεί η αποτελεσματικότητά τους.

Βασικά, τα μέτρα έχουν δύο στόχους: την μερική βοήθεια κατά της ακρίβειας και την μερική αναδιανομή εισοδήματος. Ορθοί στόχοι, σωστή η κατεύθυνση, περιορισμένη όμως η εμβέλεια. Γεγονός που μας φέρνει στο κρίσιμο θέμα της δημοσιονομικής σταθερότητας. Η δεκαετία της χρεοκοπίας πέρασε, η χώρα έχει επανέλθει σε μία μορφή κανονικότητας, θα ήταν όμως τεράστιο λάθος να θεωρήσουμε ως κοινωνία  πως μαζί με την τέλος των πέτρινων χρόνων της δεκαετίας του 2010, ολοκληρώθηκαν και οι επιπτώσεις της.

Δυστυχώς, η χώρα μας θα εξακολουθήσει να υφίσταται τόσο τις συνέπειες της χρεοκοπίας όσο και τις επιπτώσεις της δικής της ασυνέπειας στην υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Σήμερα, ζούμε ακόμη σε περιβάλλον όπου η ανοδική πορεία είναι εντυπωσιακή επειδή ξεκινήσαμε από χαμηλή βάση, οι Ευρωπαϊκοί πόροι (Ταμείο Ανάκαμψης) κάλυψαν πολλά χρηματοδοτικά κενά, η κυβέρνηση κινήθηκε με σύνεση. Το αύριο, όμως, θα είναι δύσκολο και η αντιμετώπιση του απαιτεί προσεκτικές αποφάσεις που να μην θυσιάζεται ο μακρόχρονος στόχος σε όφελος του άμεσου.

Είμαστε υποχρεωμένοι να τηρήσουμε τους όρους του Συμφώνου Ανάπτυξης και Σταθερότητας. Οι προσαρμογές που έγιναν στο Σύμφωνο—κυρίως ως προς τον υπολογισμό των κυκλικών επιπτώσεων—είναι θετικός για την χώρα μας. Αυτό όμως δεν μας απαλλάσσει από την αδήριτη ανάγκη της δημοσιονομικής πειθαρχίας, που ως ευρωπαϊκή προδιαγραφή παραμένει σχετικά σκληρή.

Στη βάση αυτή η κυβέρνηση έχει δύο μεγάλα θέματα. Το ένα είναι να διατηρήσει ρυθμό ανάπτυξης υψηλότερο από αυτόν της Ευρώπης χωρίς να διαταράξει την απαιτούμενη δημοσιονομική ισορροπία, κι αυτό να γίνει σε περιβάλλον γεωπολιτικά αβέβαιο και οικονομικά μάλλον χειρότερο – κυρίως διότι δεν αναμένεται να μειωθεί σημαντικά το κόστος του χρήματος.

Το δεύτερο είναι, με αυτούς τους περιοριστικούς παράγοντες, να προχωρήσει μεταρρυθμίσεις που και κοινωνικές αντιδράσεις φέρνουν (π.χ. η αποχή των δικηγόρων ενάντια στην γενναία μεταρρύθμιση Φλωρίδη) και κόστος έχουν (π.χ. αμυντικός εκσυγχρονισμός).

Ένα μέγα ζητούμενο, λοιπόν, είναι η αντιμετώπιση τουλάχιστον  δύο μεγάλων θεμάτων – όπου η πορεία μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί. Το ένα αφορά το επενδυτικό έλλειμμα (που συνδέεται και με την χαμηλή παραγωγικότητα) και το άλλο τις στρεβλώσεις της αγοράς (που συνδέονται και με την ανισότητα και με την ακρίβεια). Βέβαια, δύο τα θέματα μεν, στενά αλληλένδετα δε.

Δεν θα έλεγα ότι πολλοί μικρομεσαίοι ενθουσιάστηκαν με τα κίνητρα για συγχωνεύσεις – π.χ. το ύψος του απαιτούμενου κεφαλαίου σε μετασχηματισμό είναι για τους περισσότερους  (ΙΚΕ, ΕΠΕ) εξωπραγματικό. Και δεν θα υποστήριζα την εξίσωση των ξένων επενδύσεων για εξαγορές με τις άμεσες επενδύσεις σε παραγωγικό δυναμικό (όπου όταν έρχονται αντιμετωπίζουν απίθανα προβλήματα—π.χ. Microsoft).

Στην ίδια λογική της σχετικής ανεπάρκειας εντάσσεται το θέμα των στρεβλώσεων στις αγορές. Αν υπάρχει μία μεγάλη, επείγουσα, ριζική μεταρρύθμιση που πρέπει να γίνει αυτή αφορά την εκτεταμένη αναβάθμιση της Επιτροπής Ανταγωνισμού σε ανθρώπινους και τεχνικούς όρους και την προικοδότησή της με πρόσθετα νομικά όπλα. Εξάλλου, μπορεί να θέλουμε συγχωνεύσεις (διότι θεωρητικά η αύξηση του μεγέθους μειώνει το κόστος) αλλά δεν ενέχουν όλες απαραίτητα κοινωνικό όφελος (π.χ. υγεία). Επιπλέον, στην σύγχρονη λειτουργία του καπιταλισμού οι συγχωνεύσεις κατά κανόνα φέρνουν ολιγοπώλια και μονοπώλια (ιδιαίτερα όταν το μέγεθος εμποδίζει την είσοδο νέων παικτών στην αγορά).

Σύνθετα προβλήματα (ναι στις συγχωνεύσεις μικρομεσαίων αλλά με ρεαλισμό, όχι σ’ αυτές των μεγάλων αν δεν πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια μη νόθευσης του ανταγωνισμού) με σύνθετες συνθήκες (μέγιστη ανάπτυξη αλλά με ταβάνι τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς). Κι αυτά μ’ ένα ελληνικό τραπεζικό σύστημα που μόλις στέκει στα πόδια του, καθώς έχει ελάχιστα περιθώρια ανάληψης ρίσκου.

Προφανώς εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Είναι αναγκαία, όμως, μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:  η απλούστευση του ρυθμιστικού πλαισίου (π.χ. δεν νοούνται τέσσερα χρόνια για να εγκριθεί επένδυση υψηλής τεχνολογίας), με παράλληλη επαύξηση των εποπτικών πλαισίων ( π.χ. δεν είναι αποδεκτή η δίχρονης διάρκειας συμμορίας απάτης στα φάρμακα). Η ανακατανομή επιβολής φόρων (ώστε να ενισχυθεί όσο γίνεται η ιδιωτική/προσωπική αποταμίευση) και, ταυτόχρονα, η αναδιάρθρωση των δαπανών (ώστε να μειωθεί η άσκοπη σπατάλη). Και, τρίτο, η προώθηση των διαρθρωτικών παρεμβάσεων (π.χ. στον πρωτογενή τομέα, σε ορισμένους της ελαφράς βιομηχανίας) ώστε να επιτευχθεί αύξηση της παραγωγικότητας. Στο κάτω-κάτω, χωρίς αυτήν, τα υπόλοιπα είναι κάπως φληναφήματα.

Διαβάστε επίσης

Το μεταναστευτικό είναι, πρωταρχικά, θέμα πολιτισμικό