Οι μονοδιάστατες ερμηνείες για το φαινόμενο Τραμπ, που καλύπτουν όλο το φάσμα από την επιτυχία της εκλογής του μέχρι τις πολιτικές που υιοθετεί, δεν έχουν βάση.

Αυτός ο άξεστος πολιτικός, επαρμένος πρόεδρος, εγωκεντρικός άνθρωπος, μνησίκακος εξουσιαστής, λειτουργεί ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα. Τα αρνητικά χαρακτηριστικά που τον κοσμούν τείνουν να συσκοτίσουν μία πολιτική κίνηση που κατάφερε να εκλεγεί δύο φορές – τη δεύτερη μετά από ήττα. Συγχέουν, επίσης, την έλλειψη ιεραρχίας στους στόχους, ερμηνεύοντας τις διακυμάνσεις στις θέσεις του ως επιπολαιότητα, ενώ στην ουσία αντανακλούν την υιοθέτηση ηθικών κριτηρίων με έντονη συναλλακτική διάσταση και βαθιά έλλειψη περιφρόνησης ως προς τις νόρμες συμπεριφοράς στις οποίες είχε υποκύψει ακόμη και η άλλοτε ΕΣΣΔ.

Ο Τραμπ έχει ιδεολογία—είναι αυτή που βάζει το έθνος πάνω από το κράτος. Το κράτος υπηρετεί το έθνος, κι αν δεν το πετυχαίνει το κράτος πρέπει να αλλάξει, να ανατραπεί, να καταργηθεί. Μακρά από το να θεωρηθεί οπαδός της φιλελεύθερης δημοκρατίας ο Τραμπ είναι «κλασσικός» εκπρόσωπος της πολιτικής ολιγαρχίας, υποστηρικτής της απόλυτα ελεύθερης αγοράς, πιστός στο Αμερικανικό όνειρο του 19^ου αιώνα όπου οι ικανοί, οι αδίστακτοι, οι πρωτοπόροι ήταν οι κατακτητές.

Ο Τραμπ ονειρεύεται να επιστρέψουν οι ΗΠΑ, (με όποιες προσαρμογές) σε μία περίοδο αντίστοιχη του 1945-1975 όπου κυριαρχούσαν στην Γη, με την οικονομική τους ισχύ, το τεχνολογικό τους προβάδισμα, το πολιτικό τους βάρος. Τότε, που η Αμερική ήταν το βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο του κόσμου, η ΕΣΣΔ προσπαθούσε απεγνωσμένα να την «φτάσει», το δολάριο ήταν το μόνο παγκόσμιο νόμισμα. Ο Τραμπ θεωρεί ότι οι ΗΠΑ ξανάχτισαν την Ευρώπη και την Άπω Ανατολή, και οι ευγνωμοσύνη των ευεργετημένων ήταν (κατά το ελληνικό «πέντε φάσκελα), κατά τα διεθνή πρότυπα η αντιστροφή της εκμετάλλευσης.

Ποτέ, δεν ήταν θιασώτης των ισομερών και ισοβαρών σχέσεων-συμμαχιών. Για τον Τραμπ η μόνη θέση διαπραγμάτευσης είναι από τον θρόνο της παντοδυναμίας, η μόνη… διαπραγμάτευση είναι δια της επιβολής, το μόνο αποτέλεσμα είναι αυτό που ο ίδιος θέλει.

Για τον Τραμπ ισχύει η αρχή «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Επειδή δεν έχει αρχές παρά μόνο την ιδιοτέλεια, η εναλλαγή στα μέσα δεν είναι γι’ αυτόν τίποτα περισσότερο από μία αντιγραφή του περιεχομένου που είχε δώσει η μετά-Σταλινική Σοβιετική Ένωση στην έννοια της ειρηνικής συνύπαρξης: «ένα βήμα, δύο βήματα πίσω». Προσοχή, όμως: ο Τραμπ είναι ιδιοτελής σε προσωπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο. Κατά μία έννοια είναι «πατριώτης». Το περιεχόμενο που δίνει στις έννοιες αυτές είναι που διαφέρει από αυτά που η Ευρώπη (και άλλες χώρες) είχαν καθορίσει και συνηθίσει.

Επικρατεί βιασύνη να  ερμηνευτεί ως αδυναμία η απόφαση αναστολής των δασμών για 90 ημέρες. Είναι πράγματι βιαστική η εξαγωγή του συμπεράσματος. Μπορεί να προβληματίστηκε με την έκταση της αντίδρασης των αγορών. Για τον ίδιο η υποχώρηση είναι αντανάκλαση ενός άριστου τακτικισμού. Θα επανέλθει. Ξανά και ξανά. Εξάλλου, στόχος του είναι να αυξηθεί το μέγεθος των ξένων αγορών για την Αμερική, να στήσει ξανά την βιομηχανική της βάση, να προβάλει ξανά την στρατιωτική της ισχύ και, επιτέλους, όπως το βλέπει, να ξεπληρώσουν όλοι τουλάχιστον μέρος από απ’ αυτά που τους χάρισε απλόχερα η χώρα του.

Αν στην διαδικασία αυτή, ο ίδιος και οι φίλοι του βγάλουν και μπόλικα λεφτά, τόσο το καλύτερο. Αυτό είναι έτσι κι αλλιώς το Αμερικανικό Όνειρο. Κι αν οι υψηλοί δασμοί είναι και διαπραγματευτικό χαρτί, πάλι τόσο το καλύτερο. Σκεφτείτε τι θα γίνει στους επόμενους 3 μήνες! Διαπραγματεύσεις με όλους, με τον Τραμπ στον ρόλο του διευθυντή ορχήστρας. Λίγοι αμφιβάλλουν ότι θα πετύχει πολλά.

Διαβάστε επίσης

Ο θίασος της αντιπολίτευσης επί σκηνής με ποικίλα έργα