Για περίπου μισό αιώνα, ουσιαστικά από την μεταπολίτευση και μετά, η χώρα μας θεώρησε πως μπορούσε να κάνει του κεφαλιού της και να μην υπάρχουν συνέπειες. Τα παραδείγματα είναι πάμπολλα.

Στην περίοδο 1974-1990, τα δύο μεγάλα κόμματα της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ πίστεψαν ότι είναι δυνατόν να αυξάνονται τα κόστη (εργατικά, ενέργειας, πρώτων υλών) και ταυτόχρονα να ελέγχονται οι τιμές. Το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή εκατοντάδων επιχειρήσεων.

Μετά το 1990, συλλήβδην ο πολιτικός κόσμος πίστεψε ότι το χρηματιστήριο πρόσφερε την ευκαιρία για ταχύτατο και εύκολο πλουτισμό. Το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή χιλιάδων νοικοκυριών.

Στην  αρχή του 21^ου αιώνα, πολίτες και πολιτικοί ήταν σίγουροι πως η κατανάλωση μπορεί να στηριχτεί σε φτηνά δανεικά και η επένδυση με επιδοτήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν η κρίση του 2010 και η καταστροφή της χώρας.

Θα έλεγε κανείς πως θα είχαμε μάθει από τα παθήματα μας. Αμ δε!

Το 2012 πιστέψαμε ότι εμείς γνωρίζαμε καλύτερα από κάθε άλλον πως γίνεται η αναδιάρθρωση του χρέους. Το αποτέλεσμα ήταν δήθεν να διαγράψουμε χρέος 100 δις. αλλά το καθαρό όφελος να είναι περίπου 35 δις. και, παράλληλα, το τραπεζικό μας σύστημα να υποστεί ανεπανόρθωτη καταστροφή.

Το 2015 οι πολίτες πίστεψαν πως η κατάρα των μνημονίων εξορκίζεται με ένα άρθρο και ένα νόμο. Το αποτέλεσμα ήταν ένα τρίτο μνημόνιο, ο ενεχυριασμός του ελληνικού κράτους και μία τετραετία άθλιας διακυβέρνησης.

Μάθαμε;

Πολλοί θα έλεγαν πως ναι, μάθαμε. Γι’ αυτό η Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη κέρδισε τις εκλογές του 2019.

Δυστυχώς, έχουμε πολλά να μάθουμε ακόμη. Και πολλές επιπτώσεις να υποστούμε.

Σήμερα, θέλουμε να πουλήσουμε τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.

Είναι μία εταιρεία που υπάρχει ουσιαστικά μόνο στο όνομα. Φορτωμένη με χρέη, με απαξιωμένο εξοπλισμό και προσωπικό που γνωρίζει καλύτερα τα μέσα και τα έξω του συνδικαλισμού παρά την τέχνη του. Δεν γνωρίζω τους υποψήφιους αγοραστές.

Ούτε τα επιχειρηματικά σχέδιά τους.

Αναρωτιέμαι, όμως, με τι θράσος ζητάμε τόσο υψηλό τίμημα – όταν μάλιστα η μεγάλη δεξαμενή και το ανυψωτικό των υποβρυχίων δεν περιλαμβάνονται στην τιμή;

Με άλλες κοινωνικές συνθήκες θα έπρεπε να πληρώσουμε για να ξεφορτωθούμε τα ΕΝΑΕ. Εμείς ζητάμε εξωπραγματικά ποσά.

Το ίδια περίπου με την ΛΑΡΚΟ. Μία καταστραμμένη εταιρεία, ένα διαλυμένο εργοστάσιο, ένα κακομαθημένο εργατικό δυναμικό. Θα οφείλαμε να προσευχόμαστε να βρεθεί κάποιος να την πάρει. Αντ’ αυτού κάνουμε τους δύσκολους.

Η χειρότερη περίπτωση, όμως, είναι της ΔΕΗ. Κι αυτό επειδή δεκαετίες λαθών έχουν φέρει το σημερινό αδιέξοδο.

Λάθος πρώτο, η προσπάθεια του 1950 να φτιάξουμε βαριά βιομηχανία (κατά το Μαρξιστικό-Σοβιετικό πρότυπο) ενώ δεν είχαμε ούτε πρώτες ύλες, ούτε ενέργεια, ούτε εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό.

Ποιος αλήθεια γνωρίζει ότι όταν ο Σταύρος Νιάρχος ξεκίνησε να στήνει τα ΕΝΑΕ, υποχρεώθηκε να στείλει περίπου 500 εργαζόμενους για ένα χρόνο στην Ολλανδία για να μάθουν τη δουλειά;

Το αποτέλεσμα, φτιάξαμε βιομηχανία που την φορτώνουμε με πανάκριβη ενέργεια.

Λάθος δεύτερο, ιδρύσαμε την ΔΕΗ ως κρατικό μονοπώλιο –κι αυτό ήταν ορθό στην εποχή του – αλλά στην συνέχεια την είδαμε ως Σιλωάμ για να ξεπλένονται οι πελατειακές υποχρεώσεις.

Το μότο για την ΔΕΗ δεν ήταν επένδυσε, επένδυσε, επένδυσε, αλλά διόρισε, διόρισε. διόρισε.

Με τους διορισμούς ήρθαν και οι ζημιές. Με τις ζημιές κορυφώθηκε ο Πολλοί θα θυμούνται τον κ. Φωτόπουλο της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, τους εναερίτες, τα σκάνδαλα, τους εκβιασμούς;

Σήμερα, ένας σύγχρονος μάνατζερ επιχειρεί να ορθοποδήσει την επιχείρηση. Σωστά θέτει θέμα ότι μία εταιρεία, γραμμένη μάλιστα στο χρηματιστήριο, δεν μπορεί να πουλά κάτω του κόστους.

Ορθά, από την πλευρά της, η ενεργοβόρος βιομηχανία (που δεν έπρεπε να είχαμε ιδρύσει) ζητά να προμηθεύεται ενέργεια σε ευρωπαϊκά ανταγωνιστικές τιμές.

Αδιέξοδο. Πλήρες.

Ένα πράγμα, όμως, είναι βέβαιο: για την κατάσταση αυτή δεν φταίει η  βιομηχανία και δεν φταίει η σύγχρονη διοίκηση της ΔΕΗ.

Ποιος φταίει; Ο πολιτικός κόσμος και οι εργαζόμενοι.

Επομένως αυτοί οφείλουν να πληρώσουν.

Αλλά, και εδώ αδιέξοδο.

4ετές σχέδιο

Με ποιόν τόπο θα πληρώσει ο πολιτικός κόσμος; Και με ποια ηθική θα πληρώσουν σήμερα πιά οι εργαζόμενοι;

Μία λύση θα ήταν να κατατεθεί στην Βουλή, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού και στην Commission τετραετές σχέδιο εξυγίανσης της ΔΕΗ.

Το κόστος της διαφοράς της τιμής ενέργειας που ζητά η βιομηχανία και της τιμής που πρέπει να πουλήσει η ΔΕΗ να είναι σαφές και να εγγραφεί ως κονδύλι επιδότησης στον προϋπολογισμό.

Η κυβέρνηση να ζητήσει την εξαίρεση της ΔΕΗ από την απαγόρευση των κρατικών ενισχύσεων για μία τετραετία, με την υποχρέωση της ΔΕΗ να επιστρέψει την επιδότηση στην αμέσως επόμενη τετραετία—από τα κέρδη της.

Στις ΗΠΑ, ένα τέτοιο σχέδιο είναι απόλυτα συνηθισμένο. Συχνά δοκιμασμένο και λειτουργικό.

Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν αντιρρήσεις – κυρίως από το εξωτερικό. Οι διαρκείς παρεκτροπές μας από το κοινοτικό δίκαιο δυσκολεύει τα πράγματα.

Αλλά, με σαφές και ρεαλιστικό σχέδιο, αποδεδειγμένα πετυχημένη και σύγχρονη διοίκηση, σαφή περιορισμό του κρατικού παρεμβατισμού και τεράστιο διακύβευμα, η κυβέρνηση έχει πιθανότητα να το πετύχει.

Διαφορετικά, οι επιλογές μας από το παρελθόν που ήδη μας στοιχειώνουν, θα καταλήξουν σε μία ακόμη καταστροφή.