Ουδείς μπορεί να αποποιηθεί την ευθύνη για την καταστροφή της μισής Ελλάδας.

Είναι διαχρονική και αναλαμβάνεται από τα κόμματα, την τοπική αυτοδιοίκηση, την δημόσια διοίκηση, τους θεσμούς και τους ίδιους τους πολίτες.

Αρχή και τέλος στην παράνομη παρεμβατικότητα δεν υπάρχει. Πολίτες που χτίζουν παράνομα σπίτια μέσα σε δάση, χωρίς πυρασφάλεια και χωρίς ασφαλιστικά συμβόλαια.

Αυτοδιοικητικές αρχές που δεν ασχολούνται με τα πραγματικά προβλήματα της κυκλοφορίας, της ασφάλειας, της προετοιμασίας για τις δύσκολες στιγμές αλλά ενδιαφέρονται να διορίσουν ημετέρους, να ασχοληθούν με εντυπωσιακές πράξεις καλλωπισμού, να μεγαλουργήσουν σε δημόσιες σχέσεις, να βγάλουν λεφτά με τις ήδη χρεοκοπημένες και άσχετες εν πολλοίς με το αντικείμενο τους – τις λεγόμενες εταιρείες ανάπτυξης.

Δημόσιες υπηρεσίες που κάνουν τα στραβά μάτια σε κάθε είδους παρανομία—από το κλείσιμο χειμάρρων μέχρι την δική τους σκόπιμη απαξίωση με το αζημίωτο φυσικά. Θεσμούς που εγκρίνουν αστείες, ανεπαρκείς και συχνά ανακριβείς περιβαλλοντολογικές μελέτες. Κόμματα που όταν είναι στην αντιπολίτευση κριτικάρουν την κυβέρνηση και όταν είναι στην εξουσία ξεχνάνε την κριτική τους.

Οι προειδοποιήσεις για την κλιματική αλλαγή δεν είναι πρόσφατες. Επιλέξαμε να τις αγνοήσουμε. Να αντιμετωπίσουμε τα ακραία φαινόμενα που έχουν εδώ και καιρό εμφανιστεί ως ένα ξεχωριστό παροδικό γεγονός και όχι ως τη νέα κανονικότητα. Αυτήν τη νοοτροπία της αδιαφορίας και της τεμπελιάς, της απόρριψης των δεδομένων και της επιστήμης, είναι που πληρώνουμε σήμερα.

Και θα πληρώνουμε στους επόμενους μήνες και χρόνια. Ξυπνήσαμε – αν ξυπνήσαμε– πολύ αργά. Το κρίσιμο σημείο της καμπύλης ξεπεράστηκε. Από εδώ και πέρα πολλές από τις εξελίξεις θα είναι νομοτελειακές. Εμείς θα τις παρακολουθούμε ανήμποροι να αντιδράσουμε. Κλαίγοντας την μοίρα μας.

Εξάλλου, δεν μαθαίνουμε από τα παθήματα. Καίγεται το πευκοδάσος, πάμε και το ξαναφτιάχνουμε –μολονότι γνωρίζουμε ότι το πεύκο τρέφει την φωτιά. Στα πιο πυκνά δάση δεν κατασκευάζουμε ζώνες πυρασφάλειας, δεν φτιάχνουμε παρατηρητήρια, δεν ανοίγουμε δρόμος πρόσβασης. Στα μικρότερα και πιο αραιά που βρίσκονται γύρω από τον αστικό ιστό δεν συντονίζονται οι ΔΕΗ και οι θυγατρικές της με την τοπική αυτοδιοίκηση και την κεντρική διοίκηση, δεν υπάρχει υπηρεσία που να διαχειρίζεται το δάσος ως ένα ζωντανό οργανισμό που χρειάζεται φροντίδα.

Για να μην μιλάμε χωρίς στοιχεία καλώ τους αναγνώστες να σκεφτούν τα ακόλουθα παραδείγματα.

• Η Λ. Ανοίξεως ανήκει στην αρμοδιότητα του δήμου Διονύσου. Σήμερα, έξι μήνες μετά τον χιονιά είναι γεμάτη με σωρούς από ξερά κλαδιά και σπασμένα ξεραμένα δένδρα. Είναι έτοιμη να εκραγεί, να κάψει όλο το δάσος που την περιβάλει και να φτάσει μέχρι την Εκάλη, την Ερυθραία και την Κηφισιά. Ο τοπικός άρχοντας Καλαφατέλης τι έχει κάνει όλους αυτούς τους μήνες; Μάλλον τίποτα ουζάκια θα έπινε.

• Η περιφέρεια με τον δικό της άρχοντα Πατούλη έδωσε χρήματα στους δήμους για να βοηθήσει στην αποκατάσταση των ζημιών. Ο τοπικός άρχοντας Θωμάκος έσπευσε να κάνει «τζάμι» την οδό Πάρνηθος – καινούργιο κατάστρωμα να μην πάθουν τίποτα τα αυτοκίνητα. Στο τέλος της Πάρνηθος εκεί που πλησιάζει την εθνική οδό, υπάρχει ένα κοινοτικό παρκάκι. Ο Θωμάκος δεν φρόντισε καν να το καθαρίσει από τους σωρούς των ξερών κλαδιών που έχουν συσσωρευτεί. Είναι έτοιμο να πάρει φωτιά και μετά ο κ. Θωμάκος θα μας λέει ότι δεν είχε λεφτά ή ότι είναι κλαδιά που έβγαλαν στο δρόμο οι κάτοικοι. Είναι όμως, δική του ακέραια ευθύνη να τα μαζέψει και όχι να υιοθετεί λάθος προτεραιότητες και να στρώνει τους δρόμους με καινούργιο οδόστρωμα.

• Ενώ η Ελλάδα καίγεται, η υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του δήμου Κηφισιάς κ. Τσετσέκου βγάζει ανακοινώσεις εκθειάζοντας την στήριξη που έδωσε ο δήμος στον ολυμπιονίκη Μίλτο Τεντόγλου, δίνοντας συγχαρητήρια στους
πυροσβέστες που μάχονται την φωτιά και εκθειάζοντας την γρήγορη (!) ανταπόκριση για οικονομική βοήθεια στους πληγέντες. Αν η δημοτική αρχή ήταν σοβαρή και αν ασχολούταν λιγότερο με τις δημόσιες σχέσεις και περισσότερο με την ουσία, θα συζητούσε ήδη τούτη την στιγμή για τις ευθύνες της, για τα βήματα που θα πρέπει να σχεδιάσει για να μη βρεθεί και πάλι απροετοίμαστη και για τις κοινές πολιτικές και προσπάθειες που θα πρέπει να υιοθετήσουν όλοι οι δήμοι της Β. Αττικής για τις επόμενες ημέρες: για τις πλημμύρες που θα ακολουθήσουν, τα βουνά λάσπης που θα μετακινηθούν, τον αέρα που θα μπορούμε να εισπνεύσουμε.

Η σημερινή κυβέρνηση πρόλαβε και κάλυψε πολλές από τις ελλείψεις προηγούμενων ετών – δεκαετιών για την ακρίβεια. Η πολιτική προστασία λειτούργησε στα όρια των δυνατοτήτων της.

Φέρει όμως ευθύνες κι αυτές επικεντρώνονται σε τρία σημεία κυρίως:

1. Στο σχέδιο για την χρήση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, η έμφαση είναι στην ενέργεια και στην θερμομόνωση κτιρίων. Δεν επαρκεί και δεν ανταποκρίνεται στη νέα πραγματικότητα. Οφείλουμε να ετοιμαστούμε για κλιματική αλλαγή που έρχεται πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι είχαμε εκτιμήσει (παγκόσμιο το λάθος) και να επικεντρωθούμε στην αντιμετώπιση ακραίων φαινομένων (καύσωνας, πυρκαγιές, πλημμύρες, καταρρεύσεις υποδομών) «βλέποντάς» τα ως καθημερινότητα.

2. Απαιτείται μία νέα επανεκτίμηση των αρμοδιοτήτων και των δυνατοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης, που να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα των οικονομικών, ανθρώπινων και τεχνητών μέσων που διαθέτουν. Στην βάση αυτή να γίνει η διοικητική αναδιοργάνωση, να αλλάξει η κατανομή πόρων ( η τοπική αυτοδιοίκηση βαρύνεται από αδιαφάνεια σε μεγάλο βαθμό) και να αυξηθεί αντίστοιχα ο κεντρικός έλεγχος στην χρήση τους, ώστε να αποφευχθεί η σημερινή «διαφυγή» σε άλλους στόχους.

3. Να αναδιοργανωθεί σε σύγχρονες βάσεις, να προχωρήσει σε νέες προσλήψεις και να εξοπλιστούν με σύγχρονα τεχνητά μέσα η πυροσβεστική και το ΕΚΑΒ. Που είναι οι άκαες στολές, το προσωπικό οξυγόνο για τον κάθε πυροσβέστη, τα νέα οχήματα με τις μεγάλες σκάλες και την ειδική πίεση νερού; Που είναι τα νέα ασθενοφόρα με τους διασώστες με ιατρικές γνώσεις, με τα τεχνητά μέσα για να βοηθήσουν το ασθενή; Και που είναι κ. Κικίλια η οργάνωση σε επιλεγμένα νοσοκομεία ειδικών μονάδων για επείγοντα περιστατικά, με ειδικά τεχνητά μέσα και ειδικευμένους ιατρούς και προσωπικό;

Το κυριότερο;

Η δημιουργία στους πολίτες του αισθήματος της κοινής ευθύνης. Σε άλλες χώρες, πολίτες θα είχαν ήδη φτιάξει ομάδες περιπολίας στις γειτονιές. Στην κυβέρνηση εναπόκειται να συνεισφέρει στην εγκαθίδρυση αυτής της νοοτροπίας.

Ο πρωθυπουργός έχει δείξει πως δεν φοβάται να σπάει αυγά. Τώρα είναι η στιγμή για βαθιές τομές. Έχει την ισχύ να καθυποτάξει το κόμμα και την πολυτέλεια να αγνοήσει τις γνωστές και αναμενόμενες επιθέσεις της αντιπολίτευσης.

Σε επίπεδο ουσίας οφείλει να καταργήσει την γραφειοκρατία (που αναπόφευκτα θα δημιουργήσει η δημόσια διοίκηση στις αποζημιώσεις) και να δείξει στους πολίτες πως αυτός θα κάνει ότι δεν έκαναν όλοι οι προκάτοχοι του στα τελευταία 20 χρόνια τουλάχιστον προκειμένου να ετοιμάσει την χώρα για τις καταστροφές που νομοτελειακά θα ακολουθήσουν και θα γίνουν μέρος της καθημερινότητάς μας.