Ζούμε στην εποχή των σεναρίων. Το επιβάλλει η αβεβαιότητα. Σενάριο, λοιπόν, κατασκευάζω με αναφορά στην ελληνοτουρκική διαμάχη.

Διαβάζω συνέχεια ότι η θέση μας απέναντι στην Τουρκία θα ενισχυθεί με τον Τζο Μπάιντεν ως πρόεδρο των ΗΠΑ.

Η λογική του ισχυρισμού αυτού είναι σχεδόν απλοϊκή: Ο Τραμπ είναι αυταρχικός, συνεννοείται καλύτερα με τους αυταρχικούς ηγέτες, οπότε και με τον Ερντογάν.

Ως απόδειξη παρατίθεται το γεγονός ότι ο απερχόμενος πρόεδρος δεν εφαρμόζει κυρώσεις που ζητά το Κογκρέσο κατά της Τουρκίας. Με τον Μπάιντεν η κατάσταση θα αλλάξει. Ο νέος πρόεδρος είναι θιασώτης της δημοκρατίας. Δεν θα αποδέχεται τον Ερντογάν και θα επιβάλλει τις κυρώσεις.

Εδώ θα ρωτούσα: πως αυτό αλλάζει την δυναμική της δικής μας διαμάχης με την Τουρκία;

Σε επίρρωση της θέσης αυτής αναφέρεται ότι ένας λόγος που η Ε.Ε. δεν υιοθέτησε τις ελληνικές θέσεις είναι ότι αφήνει την Αμερική του Μπάιντεν να αποφασίσει – κατά μία έννοια, της περνά το μπαλάκι.

Υποστηρίζω ότι αυτό είναι ένα σενάριο που προβάλλεται περισσότερο για να μας καθησυχάζει παρά διότι ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Αν θελήσουμε να εξετάσουμε το ελληνοτουρκικό θέμα με όρους πολιτικής ισχύος, προκύπτει ένα άλλο σενάριο, ελάχιστα ευνοϊκό για την Ελλάδα αλλά πολύ κοντύτερα στην πραγματικότητα της συμπεριφοράς και των συμφερόντων των Μεγάλων Δυνάμεων.

Τα δεδομένα είναι τα ακόλουθα:

• Η Ρωσία στηρίζει (και ανέχεται) την Τουρκία διότι έτσι αποσταθεροποιεί το ΝΑΤΟ.

• Ο Ερντογάν δεν εφαρμόζει προσωπική πολιτική. Ως ηγέτης βάζει την προσωπική του σφραγίδα, αλλά ταυτόχρονα αντανακλά τις ενδόμυχες σκέψεις ενός λαού που είδε μία αυτοκρατορία να χάνεται και, προφανώς, θα ήθελε να την ξανακερδίσει. Ενός λαού χωρίς δημοκρατική παράδοση.

• Επιπλέον, ενισχύοντας τον Τουρκικό ισλαμισμό, ο Ερντογάν ισχυροποιεί εκείνες ακριβώς τις εθνικό-θρησκευτικές βάσεις που επιτρέπουν στην χώρα του να διεκδικήσει πολιτική και ταυτόχρονα θρησκευτική ηγεσία ως μία μεγάλη περιφερειακή δύναμη – ικανή να σταθεί ως ίση προς ίση με τις Μεγάλες Δυνάμεις της Δύσης και του Χριστιανισμού.

• Η Ευρώπη, υπό την κυριαρχία της Γερμανίας, ασκεί εξωτερικό πολιτική που είναι στενά συνδεδεμένη με τα οικονομικά της συμφέροντα— την μεγάλη Τουρκική αγορά των 80 εκατ. κατοίκων και την ενεργειακή επάρκεια της.

Εξάλλου, άλλη εξωτερική πολιτική δεν έχει.

• Η απεξάρτηση της Ευρώπης από το Ρωσικό αέριο είναι ένας μύθος. Όλα τα κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφθεί στην Ανατολική Μεσόγειο φτάνουν για να της δώσουν πλήρη αυτονομία έξη (6) ετών! Οπότε, για την Ευρώπη, αέριο σε ανταγωνιστικές τιμές υποχρεωτικά περνά πρωταρχικά από Ρωσία ή Τουρκία.

Αυτά τα δεδομένα περιγράφουν συνοπτικά τους παράγοντες που ως ένα βαθμό οροθετούν στρατηγικά την περιοχή μας. Διότι, οφείλουμε να λάβουμε υπόψη μας και την Αμερική.

Ο ρόλος των ΗΠΑ είναι πολύπλοκος. Η θέση τους απέναντι στην Τουρκία εδράζεται σε δύο άξονες: την στρατηγική σημασία της ως το νοτιοανατολικό σύνορο του ΝΑΤΟ, και ως γέφυρα του Χριστιανισμού με το Ισλάμ. Η στρατηγική αυτή σταμάτησε να ανταποκρίνεται με πληρότητα στην πραγματικότητα της περιφερειακής πολιτικής ήδη από τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου – όταν η Τουρκία αρνήθηκε στην Αμερική την χρήση της βάσης του Ιντσιρλίκ.

Με ρεαλισμό, και ιδιαίτερα μετά την λύκο-συμμαχία Ρωσίας – Τουρκίας, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν να αναπτύσσουν μία δεύτερη γραμμή αμύνης, πίσω από την Τουρκία.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ξέγραψαν την Τουρκία. Απλά, βάζουν αυγά και σε άλλο καλάθι – οπότε η επέκταση και εκσυγχρονισμός της βάσης στη Σούδα, το ενδιαφέρον για την Αλεξανδρούπολη, την Θεσσαλονίκη, τα ναυπηγεία.

Ταυτόχρονα, αυτή η ελληνική δεύτερη γραμμή αμύνης συνεισφέρει και στην διαμάχη με την Κίνα. Οι ΗΠΑ, όπως είναι γνωστό, αντιτίθενται στην αναβίωση του Δρόμου του Μεταξιού και έχουν σοβαρές αντιρρήσεις στην παρουσία και τα επεκτατικά σχέδια της Cosco στον Πειραιά.

Η εικόνα της περιοχής συμπληρώνεται έτσι με την ένταξη και της Αμερικής σ’ αυτήν.

Ποιος ο ρόλος του Μπάιντεν;

Ο νέος πρόεδρος είναι γνωστός για ένα πράγμα: την ακράδαντη πίστη του στην συνεννόηση και στον συμβιβασμό.

Η πορεία του ως γερουσιαστής και αντιπρόεδρος το αναδεικνύει και το αποδεικνύει με σαφήνεια.

Θα υποστήριζα, λοιπόν, ότι αντί να τιμωρήσει τον Ερντογάν θα επιχειρήσει να βρει έδαφος συνεννόησης μαζί του.

Πως θα μπορούσε, όμως, η Μπάιντεν να δελεάσει τον Ερντογάν, καθώς μέχρι τώρα, οι ΗΠΑ δεν έχουν βρει μοχλό πίεσης κατά της Τουρκίας;

Θα μπορούσε να το πετύχει, υποσχόμενος ότι θα ασκήσει πίεση στην Ελλάδα να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αυτή, εξάλλου, είναι θέση που συνάδει απόλυτα με αυτήν της Ευρώπης – η οποία, ως Πόντιος Πιλάτος, κατηγοριοποιεί το ελληνικό-τουρκικό ως διμερή διαμάχη.

Με την Ευρώπη να παίρνει αποστάσεις και ουσιαστικά να μας λέει «βρείτε τα μεταξύ σας», με τη νομική μας θέση στην Χάγη μάλλον έωλη και τις ΗΠΑ να εξασκούν πίεση για συμβιβασμό –γιατί αυτή είναι η πολιτικό-ηθική βάση του Μπάιντεν και έτσι θα κυβερνήσει και στο εσωτερικό των ΗΠΑ—η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με δύο επιλογές: συμβιβασμό ή πόλεμο.

Είναι η εποχή των σεναρίων. Δεν είμαστε σε «αίθουσα πολέμου». Αλλά, σενάρια φτιάχνουμε.

Διαβάστε επίσης: 

ΗΠΑ: Βέτο Τραμπ στο νομοσχέδιο με τις κυρώσεις στην Τουρκία για τους S-400

Σύνοδος Κορυφής: Δύσβατο το μονοπάτι των κυρώσεων, ραντεβού τον Μάρτιο

Συνεχίζει τις προκλήσεις η Τουρκία: Εξέδωσε νέες Navtex για την αποστρατικοποίηση έξι νησιών