Οι βελτιώσεις στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο για την κεφαλαιαγορά, είναι ασφαλώς θετικές, καθώς παρέχουν τη δυνατότητα ένταξης σε περισσότερους συμπολίτες μας που μέχρι τώρα αποκλείονταν λόγω εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων.

Ωστόσο, όπως έχει πολλές φορές επισημανθεί και από τη θέση αυτή, ο εξωδικαστικός μηχανισμός αφορά οφειλέτες που έχουν κάποια περιουσία. Για τους υπερχρεωμένους πολίτες που δεν έχουν περιουσιακά στοιχεία ή δεν έχουν εισοδηματικά περιθώρια οιασδήποτε ρύθμισης, η «δεύτερη ευκαιρία» παρέχεται μόνο με τη διαδικασία της πτώχευσης και την απαλλαγή τους από τα χρέη του παρελθόντος, που επέρχεται μετά τρία χρόνια από την πτώχευση (ή μετά από ένα έτος, αν έχουν περιουσία αξίας άνω των εκατό χιλιάδων ευρώ και του 10% των χρεών τους).

Δυστυχώς αυτή η απαλλαγή, στην οποία αποβλέπει ο νέος πτωχευτικός νόμος (4738/2020), ναρκοθετείται από την ποινική νομοθεσία, αλλά και από τη δικαστική πρακτική που ακολουθούν τα ασφαλιστικά ταμεία και το Δημόσιο.

Στο ποινικό σκέλος, είναι γνωστό ότι οι οφειλέτες αντιμετωπίζουν σειρά «τυπικών» ποινικών αδικημάτων για καθυστέρηση πληρωμής χρεών προς το Δημόσιο, τους ασφαλιστικούς φορείς, τους εργαζόμενους και τους κομιστές επιταγών.

Με την «οριζόντια» αυστηροποίηση του Ποινικού Κώδικα, οι πτωχευμένοι οφειλέτες βρίσκονται αντιμέτωποι με ποινές φυλάκισης χωρίς μετατροπή ή αναστολή ( π.χ. απειλούμενη ποινή για οφειλές προς το Δημόσιο άνω των 200.000 € τρία έτη μη μετατρέψιμη), καθώς οι ποινικές δίκες προσδιορίζονται πριν περάσουν τα τρία χρόνια από την πτώχευση και επέλθει η απαλλαγή των οφειλετών, ώστε πολλές φορές λόγω και του κινδύνου παραγραφής, δεν μπορούν να αναβάλλουν τις υποθέσεις τους μέχρι να επέλθει η απαλλαγή τους από τα πτωχευτικά χρέη.

Για τον λόγο αυτό είχε προταθεί να θεσπιστεί διάταξη που θα αναστέλλει την ποινική δίωξη για τα χρέη αυτά μέχρι την επέλευση της απαλλαγής, ώστε, εφόσον αυτή επέλθει, ο ποινικός δικαστής να μπορεί να τη συνεκτιμήσει ως κρίσιμο στοιχείο που αναιρεί τον δόλο του κατηγορουμένου.

Δυστυχώς η διάταξη που προωθείται στο νομοσχέδιο για την κεφαλαιαγορά από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών δεν προβλέπει καμία αναστολή για τους πτωχούς οφειλέτες, αλλά απλώς βελτιώνει τις υφιστάμενες διατάξεις αποκλειστικά για εκείνους που έχουν ρυθμίσει τα χρέη τους και τηρούν τη ρύθμιση.

Οι πτωχοί οφειλέτες παραμένουν ακάλυπτοι και κινδυνεύουν να στερηθούν την ελευθερία τους κατά τον χρόνο αναμονής της απαλλαγής που θα τους παράσχει τη δεύτερη ευκαιρία οικονομικής επανεκκίνησης.

Το πρόβλημα επιτείνεται από την πρακτική που ακολουθείται στα δικαστήρια από το Δημόσιο και τον ΕΦΚΑ.

Ενώ η απαλλαγή είναι διακηρυγμένος στόχος του νομοθέτη και επέρχεται αυτοδίκαια με μόνη την πάροδο των τριών ετών (ή του ενός έτους), το Δημόσιο και ο ΕΦΚΑ ασκούν συστηματικά νομικά και ουσιαστικά αβάσιμες και «τυποποιημένες» προσφυγές κατά της απαλλαγής των οφειλετών τους, οι οποίες απορρίπτονται, με αποτέλεσμα όχι μόνο να επιβαρύνουν τα Δικαστήρια με περιττό φόρτο και τους οφειλέτες με δικαστικό κόστος, αλλά και να προκαλούν περαιτέρω καθυστέρηση της απαλλαγής, εξαιτίας της οποίας επιτείνεται και ο κίνδυνος φυλάκισης των οφειλετών που την αναμένουν, λόγω των ποινικών δικών που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Η Πολιτεία μοιάζει να ναρκοθετεί τη «δεύτερη ευκαιρία» στους υπερχρεωμένους, την παροχή της οποίας η ίδια έχει διακηρύξει ως στόχο ηθικά, κοινωνικά και οικονομικά επιβεβλημένο! Για το κράτος είναι μία (ακόμη) παθογένεια.

Για τους ενδιαφερομένους πολίτες μπορεί να είναι η ματαίωση των ελπίδων τους.

Είναι απαραίτητο λοιπόν να συμπληρωθούν άμεσα οι τροποποιήσεις του πτωχευτικού νόμου με αναστολή ποινικής δίωξης για τα ποινικά αδικήματα που συνοδεύουν τον υπερχρεωμένο πτωχό οφειλέτη και να ασκούνται προσφυγές κατά της απαλλαγής του από το Δημόσιο και τον ΕΦΚΑ μόνο όταν υπάρχει σπουδαίος και βάσιμος λόγος που να το δικαιολογεί!

* Η κ. Καλαντζάκου- Τσατσαρώνη είναι επίσης Επικεφαλής της Επιτροπής Πτωχευτικού Δικαίου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (σε σχέση με τον Πτωχευτικό Νόμο 4738/20 και τις τροποποιήσεις του) -Αντιπρ. Δ.Σ του Συνδέσμου Ελλήνων Εμπορικολόγων – τ. Αντιπρ. Δ.Σ.Α – Πολιτευτής Ν.Δ

Διαβάστε επίσης: 

Διατροφή μετά το διαζύγιο: Τι ισχύει για πρώην σύζυγο και παιδιά και πώς σχετίζεται με την επιμέλεια

Είναι παράνομοι οι δασμοί του Τραμπ; Πώς παραβιάζει το διεθνές και αμερικανικό δίκαιο

Δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών: Πότε επιβάλλεται και πώς μπορεί να αμυνθεί ο οφειλέτης