Μεγάλη η συζήτηση που γίνεται για τους δασμούς, μεγάλη η επικέντρωση στις αποφάσεις και πράξεις του Τραμπ, λίγη, ως μη όφειλε, η προσοχή στις αντιδράσεις της Κίνας.

Κι, όμως! Το παιχνίδι θέλει τουλάχιστον δύο και οι τρόποι με τους οποίους η Κίνα θα χειριστεί τον εμπορικό πόλεμο που κήρυξε ο Αμερικανός  πρόεδρος θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και την υπόλοιπη Υφήλιο.

Μόλις στις 9 Απριλίου, η κυβέρνηση της Κίνας οργάνωσε συνέδριο ειδικών (όχι μόνο οικονομολόγων) με επικεφαλής τον ίδιο τον πρωθυπουργό Li Qiang, προκειμένου να αποσαφηνιστεί η στάση της χώρας απέναντι στον πόλεμο που ξεκίνησε ο Τραμπ. Το συνέδριο επιβεβαίωσε ότι η αντίδραση της Κίνας είναι πολυδιάστατη, ξεπερνώντας τα τυπικά όρια της δασμολογικής προστασίας. Ουσιαστικά, στηρίζεται σε τρεις πυλώνες.

Ο πρώτος είναι, βέβαια, η επιβολή ανταποδοτικών δασμών αλλά με ρεαλισμό. Όπως δήλωσε κυβερνητικός εκπρόσωπος η Κίνα δεν θα ασχοληθεί με περαιτέρω αύξηση των δασμών διότι ήδη, στο υπάρχων επίπεδο, η πώληση πολλών Αμερικανικών προϊόντων στην αγορά της Κίνας είναι ανέφικτη –με την έννοια ότι είναι πολύ ακριβά. Υπάρχουν, όμως, τρεις υπό-πυλώνες. Ο ένας της  Μαύρης Λίστας του 2019, όπου έχει διευρυνθεί σημαντικά ο αρχικός αριθμός των 200 αμερικανικών εταιρειών που απαγορεύεται να δουλέψουν στην Κίνα. Ο δεύτερος της αντί-μονοπωλιακής νομοθεσίας όπου η κυβέρνηση θα ελέγξει τις ξένες εταιρείες για μονοπωλιακές και ολιγοπωλιακές πρακτικές, επιβάλλοντας όπου το κρίνει σκόπιμα αλλαγές στις εταιρικές δομές και λειτουργίες και επεμβαίνοντας στις εξαγορές και συγχωνεύσεις.   Ο τρίτος, που αποτελεί επέκταση του δεύτερου, η άσκηση πίεσης στις αμερικανικές εταιρείες να ανοίξουν τα λεγόμενα «μαύρα κουτιά» των αλγορίθμων τους –δηλαδή, επίθεση της Κίνας στα πνευματικά δικαιώματα των εταιρειών των ΗΠΑ.

 Γενικοί δασμοί, λοιπόν, που είναι πλέον σε απαγορευτικό επίπεδο και επικέντρωση σε συγκεκριμένες εταιρείες – ώστε να μεγιστοποιηθεί η οικονομική ζημιά μέσω της εξειδικευμένης στόχευσης. Μπορεί η Κίνα να έχει μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ, αλλά πόσοι συνειδητοποιούν ότι η Κίνα είναι ο τρίτος μεγαλύτερος αγοραστής αμερικανικών προϊόντων στον κόσμο;

Ο δεύτερος πυλώνας συνεπάγεται συνδυασμένες  κινήσεις σε επίπεδο νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής που αποβλέπουν στην τόνωση της εσωτερικής ζήτησης και στην μεταστροφή των εμπορικών ροών από τις ΗΠΑ προς την Ασία. Στο επίπεδο της οικονομικής πολιτικής η Κίνα αποβλέπει να κρατήσει το νόμισμα της σχετικά σταθερό, με μικρές μόνο διακυμάνσεις στο ρενμίνμπι,  να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον ώστε να ωθηθεί η ανάπτυξη, να περιορίσει σχετικά γρήγορα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να μειώσει την εξάρτηση των συναλλαγών της από το δολάριο. Ήδη κυβερνητικές αντιπροσωπείες οργώνουν την Άπω Ανατολή επιδιώκοντας να συνάψουν νέες εμπορικές συμφωνίες, το τραπεζικό σύστημα ελέγχεται για την διαχείριση των στοιχείων του ενεργητικού του και τις χορηγίες, οι κλάδοι και επιχειρήσεις που θίγονται από τον εμπορικό πόλεμο θα στηριχτούν και η ίδια η κυβέρνηση θα προσχωρήσει στην  σταδιακή πώληση του τεράστιου αποθέματος αμερικανικών κρατικών ομολόγων (ΤΒs) που έχει στο χαρτοφυλάκιο της.

Ο τρίτος πυλώνας αποβλέπει στην στενότερη συνεργασία και συντονισμό της έρευνας και ανάπτυξης στους τρεις τομείς της τεχνολογίας, της άμυνας και της βιομηχανίας. Ήδη, το μαχητικό τρίτης γενιάς (Chengdu J-36) αποτελεί μία πρώτη απόδειξη ως προς τι εννοούν οι Κινέζοι όταν μιλάνε για συντονισμό και επιτάχυνση της έρευνας και ανάπτυξης. Στην Δύση έχουμε συνηθίσει στα λόγια—που γρήγορα ξεχνιόνται. Στην Κίνα τα λόγια γίνονται πράξη—αλλιώς υπάρχει ο βούρδουλας του ΚΚΚ. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, φαίνεται ότι η Κίνα έμαθε από τα μαθήματα της ιστορίας της κι αντί να κρατά τα εσωτερικά σύνορα της γνώσης ερμητικά κλειστά, τώρα υιοθετεί μία καθαρά διεπιστημονική προσέγγιση.

Η φιλοσοφική βάση των πράξεων είναι σαφής. Το ΚΚΚ δίνει έμφαση στις αρχές του Κουμφούκιου, δηλαδή στην οικογένεια και στην ιεραρχία. ΟΙ αναφορές του Li Qiang στο συνέδριο ήταν πολλές και σαφείς. Επιδιώκει, έτσι, να ενισχύσει αφενός την έννοια του πατριωτισμού της εθνότητας και αφετέρου την πειθαρχία της κοινωνίας. Η Κίνα χρησιμοποιεί την επίθεση Τραμπ για να αναβαθμίσει τον ρόλο τόσο της εθνικής υπερηφάνειας κόντρα στους ξένους όσο και του ΚΚ ως υπεύθυνου και αποτελεσματικού ηγέτη. Μπορεί ο ρόλος του «πατερούλη» να μην ήταν τελικά αποτελεσματικός για τους Στάλιν και Μάο, αλλά στην περίπτωση του Xi Jiping μπορεί να πράγματα να εξελιχθούν διαφορετικά. Ιδιαίτερα όταν η Δύση αυτοπυροβολείται.

Διαβάστε επίσης

Η εποχή του αναθεωρητισμού και το χαώδες έλλειμμα της αντιπολίτευσης