Πολιτικά σενάρια για ατσάλινα νεύρα

Σχεδόν όλες οι πολιτικές αναλύσεις που γίνονται τις τελευταίες ημέρες κάνουν μία ή και τις δύο ακόλουθες υποθέσεις: (α)ότι το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ έχει ρεύμα που θα διατηρηθεί και, (β) ότι μπορεί να βρεθεί σε δεύτερη θέση.

Ως σενάριο πολιτικού παιγνιδιού ακούγεται λογικό. Το κρίσιμο ερώτημα εστιάζεται στο αν είναι και εφικτό;

Οφείλουμε να δεχτούμε ότι στην παρούσα φάση οι παίκτες δεν είναι πλέον δύο αλλά τρεις. Αναπόφευκτα η εικόνα περιπλέκεται. Οι εκφάνσεις, όμως, είναι σε σημαντικό βαθμό προβλέψιμες – αν όχι προκαθορισμένες.

Αφετηρία των σεναρίων είναι η αποτύπωση από την Pulse μίας ανόδου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ που αφαιρεί ψήφους ισομερώς από τη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ. Στην εικόνα αυτή οφείλει να προστεθεί η παράγων «δημογραφική εξέλιξη», όπου αυτοί που αποδημούν είναι σε μεγαλύτερο ποσοστό οπαδοί της Ν.Δ. σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσοστό αυτών που εισέρχονται στο εκλογικό σώμα.

Για τη Ν.Δ. η άνοδος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και η συγκεκριμένη δημογραφική εξέλιξη, σημαίνουν ότι οφείλει να διαφυλάξει την πλευρά της από τα δεξιά, αποδυναμώνοντας  τάσεις και πολιτικά κινήματα όπως  της Ελληνικής Λύσης του Κυριάκου Βελόπουλου. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να ενισχύσει τα διαπιστευτήριά της προς το κέντρο, προκειμένου να αποτρέψει την μαζική φυγή των κεντρώων που την στήριξαν το 2019 επειδή δεν ήθελαν με κανένα τρόπο την διατήρηση του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία.

Θα είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Στην ουσία θα επαφίεται στον ρεαλισμό των οπαδών αυτής της κατηγορίας: θα ονειρεύονται αβάσιμα ότι μπορούν να παίξουν ρόλο συνεταίρου ή ρυθμιστή ή θα συνειδητοποιήσουν ότι η επιλογή είναι τραγικά απλή: ή στηρίζουν Μητσοτάκη ή απομακρύνεται η προοπτική της αυτοδυναμίας;

Για τον ΣΥΡΙΖΑ η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Αντίθετα με τη Ν.Δ.. η ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει την προοπτική διάσπασης. Με δεδομένο ότι το κόμμα δεν εισπράττει την φθορά της Ν.Δ., ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει πλέον άλλη επιλογή από το αντιδράσει στην άνοδο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ μετατοπίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ προς το κέντρο. Μπορεί, έτσι, να ανακόψει την έντονη ροή των πρώην οπαδών του ΠΑΣΟΚ προς το ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ.

Αυτό, όμως, θα φέρει έντονους κλυδωνισμούς στο κόμμα. Επειδή, μάλιστα, η ιδεοληψία κυριαρχεί του πολιτικού ρεαλισμού, μία ουσιαστική ώθηση του ΣΥΡΙΖΑ προς το κέντρο, σε βαθμό δηλαδή που πράγματι να συγκρατήσει τις απώλειες, δύσκολα θα είναι εφικτή. Αν, δε, ο ισχυρός αρχηγός επιβάλλει την θέληση του – όπως έκανε το 2015—τότε μία νέα διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ με την μορφή της αποχώρησης σήμερα προβεβλημένων στελεχών δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Η έκβαση του πολιτικού παιγνιδιού δεν εξαρτάται, όμως, μόνο από τα δύο μεγάλα κόμματα – όπως κατά μία έννοια υποθέτουν πολλές από τις πολιτικές αναλύσεις των καιρών μας. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είναι πολιτικό κίνημα με την δική του δυναμική. Στην σημερινή φάση, οι εξελίξεις περιστρέφονται γύρω από το νέο αρχηγό – ο οποίος απολαμβάνει την παραδοσιακή πολιτική ασυλία του νεόφερτου.

Ο μήνας του μέλιτος σύντομα τελειώνει, όμως. Το θέμα δεν είναι απλά οι επιθέσεις που ήδη δέχεται τόσο από τα δεξιά του όσο και από τα αριστερά του. Είναι η στάση που θα υιοθετήσει το ίδιο το κόμμα.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης τώρα ωφελείται από το γεγονός ότι αποτελεί μία σε μεγάλο βαθμό άγνωστη πολιτική παράμετρο. Η επιλογή που έχει είναι απλή και ταυτόχρονα σκληρή.

Μία επιλογή τακτικής είναι να παραμείνει σε μεγάλο βαθμό άοσμος, αποστασιωμένος, ουδέτερος κατά μία έννοια. Είναι μία γραμμή που στηρίζεται στην λογική «άσε τους δύο μεγάλους να μαλλιοτραβιόνται και κάτσε στην άκρη να μαζεύεις τα οφέλη από τους απογοητευμένους και δυσαρεστημένους».

Η δεύτερη τακτική είναι να αρχίσει να παίρνει θέση σε όλα τα μεγάλα και μικρά θέματα που ανακύπτουν και να προσδιορίσει έτσι με σαφήνεια την πολιτική και κοινωνική ταυτότητα του κόμματός του.

Και οι δύο δρόμοι είναι προβληματικοί. Στον πρώτο κινδυνεύει να χαρακτηριστεί ως μακριά από την  πραγματικότητα, αδύναμος να προσφέρει λύσεις, φοβικός στον πόλεμο με τα δύο μεγάλα κόμματα. Κινδυνεύει να είναι αυτός που θα απογοητεύσει τους πιο σκεπτόμενους και εύκολα μετακινούμενους ψηφοφόρους. Αυτούς που έχουν συνείδηση των προκλήσεων και επιζητούν λύσεις.

Στην δεύτερη επιλογή, ο νέος αρχηγός και το κόμμα θα πρέπει να εφεύρουν θέσεις και λύσεις που να τους διαφοροποιούν με τρόπο ουσιαστικό και πιστικό από τη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ. Η μεγάλη πρόκληση, η ουσιαστική δυσκολία θα είναι αυτή. Αλλά, ακόμη κι αν αυτές οι θέσεις και λύσεις βρεθούν, τότε οι αμφίπλευρες επιθέσεις θα γίνουν πιο ουσιαστικές, πιο στοχευμένες, πιο έντονες.

Τα σενάρια που προκύπτουν είναι έτσι πολλαπλά.

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ μετακινηθεί προς το κέντρο με μία πιθανή διάσπαση, ότι πάρει από αυτό κινδυνεύει να το χάσει από αριστερά. Αν δεν διασπαστεί, τότε η μάχη θα εξαρτηθεί από την στάση του Ανδρουλάκη. Η σιωπή θα ανακόψει την ροή προς το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, η τοποθέτηση θα το καταστήσει ευάλωτο σε επιθέσεις, οπότε ο τελικός βαθμός μετακίνησης των ψηφοφόρων είναι άδηλος.

Η Ν.Δ. έχει μεγαλύτερη ευελιξία. Καταρχάς, η δεξιά της είναι σχετικά αποδυναμωμένη. Κατά δεύτερο λόγο δεν πάσχει από ιδεοληψία στον ίδιο βαθμό με τον ΣΥΡΙΖΑ. Τρίτον, έχει περισσότερες πιθανότητες να υποκύψει στον πειρασμό του ρεαλισμού απ’ ότι η αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ. Το δίλημμα ή Ν.Δ. ή συνασπισμός ΣΥΡΙΖΑ με ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ίσως αρκεί για να σιγάσουν οι δεξιές φωνές διαμαρτυρίας.

Το μεγάλο και δύσκολο στοίχημα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη θα είναι να αποδείξει ότι τα κεντρώα χαρακτηριστικά είναι τόσο αναπτυγμένα στη Ν.Δ. (που αυτός έχει βάλει στο χάρτη) ώστε να έχουν αρχίσει να αποτελούν μέρος του DNA της. Το δίλημμα τότε είναι αν η ψήφος προς το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ θα πάει είτε χαμένη είτε θα χρησιμοποιηθεί για κυβέρνηση συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ με ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.

Για να ολοκληρωθεί ο κύκλος των σεναρίων, αν ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αλλάξει, τότε η απήχηση του διλήμματος είναι διαφορετική. Αν έχει αλλάξει με διάσπαση, τότε η ψήφος στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ μπορεί βάσιμα να υποστηριχτεί ότι θα πάει χαμένη. Αν έχει αλλάξει χωρίς διάσπαση τότε το δίλημμα θα είναι πολιτικά υποβαθμισμένο, καθώς θα απευθύνεται μόνο σε όσους δεν θέλουν με κανένα τρόπο να δουν τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, έστω και σε συμμαχική κυβέρνηση. Η εμπειρία, εξάλλου, με τους ΑΝΕΛ δεν ξεχνιέται εύκολα.

Καταλήγοντας, αν ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να έχει πιθανότητα εξουσίας, η μετακίνηση προς το κέντρο είναι συνθήκη sine qua non – έστω και με τους κινδύνους που εμπεριέχει.

Για τη Ν.Δ. η διαφύλαξη προς τα δεξιά είναι σχετικά άνετη αλλά η ισχυροποίηση των κεντρώων χαρακτηριστικών της πολιτικής της είναι επίσης απαραίτητη συνθήκη για να είναι ορατή η αυτοδυναμία.

Για το ΚΙΝΑΛ, η σιωπή δεν είναι χρυσός. Ακόμη κι αν κερδίσει στις εκλογές, στην συνέχεια θα βρεθεί να απογοητεύει τους πολλούς που θα έχουν κατά ίδιον τεκμήριο ερμηνεύσει την σιωπή. Η απώλεια στήριξης θα είναι τότε ακαριαία και μη αντιστρέψιμη.

Η χώρα πέρασε σε νέα πολιτική περίοδο. Αν υπάρχει μία πρόβλεψη, αυτή εστιάζεται στην ικανότητα της κυβέρνησης να πείσει ότι φροντίζει και θα συνεχίσει να φροντίζει την καθημερινότητα του πολίτη. Η Ν.Δ. δεν τα έχει καταφέρει άσχημα μέχρι τώρα, αλλά οι νέες γηγενείς πολιτικές συνθήκες και η επίπτωση των παγκόσμιων προκλήσεων, απαιτούν μεγαλύτερη, πιο αποδοτική, πιο σταθερή, πιο αποφασιστική ενασχόληση. Η νίκη στον τομέα αυτόν είναι που θα της αποφέρει την αυτοδυναμία που έχει ανάγκη ο τόπος.

Διαβάστε επίσης

O Trump της Ελλάδας και το αυγό του φιδιού