Πληθωρισμός και μισθοί – Μια διελκυστίνδα που κρατά τρία χρόνια

Μια πρώτη μικρή ανάσα φαίνεται πως πήραν τα νοικοκυριά τον Μάιο με την πρώτη αισθητή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, τόσο του γενικού δείκτη όσο και του δείκτη τροφίμων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για τον εναρμονισμένο πληθωρισμό, στην Ελλάδα ο πληθωρισμός τον Μάιο φρέναρε στο 2,3% από 3,2% τον Απρίλιο, ενώ στην Ευρωζώνη αυξήθηκε στο 2,6% από 2,4%.

Αντίστοιχα αποκλιμακώθηκε στην χώρα μας και ο πληθωρισμός τροφίμων στο 2,3% τον Μάιο από 4,8% τον Απρίλιο. Είναι το πρώτο σημάδι που επιτρέπει μια κάποια αισιοδοξία για την πορεία των τιμών στην Ελλάδα.

Η μείωση, ωστόσο, του πληθωρισμού δεν σημαίνει και μείωση των τιμών. Αντίθετα σημαίνει επιβράδυνση της αύξησης των τιμών. Την ώρα, μάλιστα, που τα νοικοκυριά διανύουν τον τρίτο χρόνο του πληθωριστικού κύκλου και βρίσκονται στα… όρια της εισοδηματικής αντοχής τους. Ειδικά οι μισθωτοί, που έχουν δει το αντίστοιχο διάστημα τις αποδοχές τους να αυξάνονται με το σταγονόμετρο.

Ο κατώτατος μισθός

Για παράδειγμα, ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε την 3ετία 2022 – 2024 κατά 27,7% σωρευτικά, από τα 650 στα 830 ευρώ. Είναι μια αύξηση η οποία ήταν αρκετά μεγάλη για να παρακολουθήσει το ράλι των τιμών; Την τελευταία 3ετία – το αντίστοιχο δηλαδή διάστημα – ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί από τον Απρίλιο του 2022 (συγκριτικά με τον Απρίλιο του 2021) έως τον Απρίλιο του 2024 κατά 16,3%.

Με μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται πως ο πληθωρισμός έτρεξε με μικρότερη ταχύτητα από την αύξηση του κατώτατου μισθού, ο οποίος δείχνει να έχει αυξηθεί 9,2 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο από τον πληθωρισμό.

Ωστόσο, στα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα – δηλαδή στα νοικοκυριά που κατ εξοχήν εξαρτώνται από τον κατώτατο μισθό – ο πληθωρισμός των τροφίμων παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Σύμφωνα με την ανάλυση που έχει κάνει η εταιρεία συμβούλων Netrino με μεγάλη εμπειρία ειδικά σε θέματα οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων, οι αυξήσεις στα τρόφιμα επιβαρύνουν (ως μερίδιο στον πληθωρισμό) τα νοικοκυριά με εισοδήματα έως 1.100 ευρώ κατά 60% ενώ ο μέσος όρος της επιβάρυνσης σε όλα τα εισοδήματα είναι 49%.

Δηλαδή, τα νοικοκυριά με εισόδημα έως 1.100 ευρώ έχουν μια αυξημένη επιβάρυνση από την ακρίβεια στα τρόφιμα (δηλαδή μια αυξημένη συμβολή στο σύνολο του πληθωρισμού που υφίστανται) κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες.

Αυτό συμβαίνει διότι τα νοικοκυριά με εισοδήματα έως 1.100 ευρώ το μήνα δαπανούν το 30 – 32% του εισοδήματός τους για τρόφιμα (έναντι 20% που δαπανούν τα νοικοκυριά του γενικού πληθυσμού).

Συνεπώς, μια ματιά στην ταχύτητα με την οποία τρέχει ειδικά ο πληθωρισμός των τροφίμων έχει την δική της αξία.

Από τον Απρίλιο του 2022 (συγκριτικά με τον Απρίλιο του 2021) έως τον Απρίλιο του 2024 τα τρόφιμα έχουν ανατιμηθεί 27,7%, δηλαδή ακριβώς όσο έχει αυξηθεί και ο κατώτατος μισθός.

Με άλλα λόγια, οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού από το 2022 έως και φέτος (από τα 650 έως τα 830 ευρώ) έχουν κινηθεί σωρευτικά ακριβώς πάνω στην πορεία του πληθωρισμού των τροφίμων.

Καθώς όλες οι έρευνες δείχνουν πως τα τρόφιμα είναι για τους χαμηλόμισθους σημαντικό τμήμα του οικογενειακού τους προϋπολογισμού, αυτό σημαίνει πως το ράλι του πληθωρισμού στα τρόφιμα έχει ροκανίσει σημαντικά τις αυξήσεις στον κατώτατο μισθό.

Τι γίνεται με τον μέσο μισθό;

Ο μέσος μισθός αυξήθηκε από τα 1.176 ευρώ το 2022 σε 1.251 ευρώ το 2023, ενώ δεν υπάρχουν ακόμη αντίστοιχα στοιχεία (σύστημα ΕΡΓΑΝΗ) για το 2024. Αν υποθέσουμε πως και φέτος θα σημειωθεί μια αύξηση αντίστοιχη με την περσινή, δηλαδή της τάξης των 75 ευρώ, τότε φέτος ο μέσος μισθός θα οδηγηθεί κοντά στα 1.320 ευρώ.

Σύμφωνα με την ΤτΕ, για κάθε μια ποσοστιαία μονάδα αύξησης του κατώτατου μισθού, αυξάνεται ο μέσος μισθός κατά 0,4 – 0,5 μονάδες. Με την παραδοχή αυτή, μόνο από την φετινή αύξηση του κατώτατου μισθού (από τα 780 στα 830 ευρώ) ο μέσος μισθός αναμένεται να αυξηθεί μέσα από το λεγόμενο spillover effect κατά τουλάχιστον 3,2% και 40 ευρώ.

Βέβαια από το spillover effect – όπως έχει αποδείξει η πράξη το 2022 και το 2023 – επηρεάζονται κατά βάση μόνο οι μισθοί γύρω από τον κατώτατο και όχι όλη η μισθολογική κλίμακα. Δηλαδή από την αύξηση 9,4% τον Απρίλιο του 2023 επηρεάστηκαν κατά 4% οι μισθοί 950 – 1.050 ευρώ, 2% οι μισθοί 1.050 έως 1.150 ευρώ και μόλις 1% οι μισθοί 1.150 έως 1.250 ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, αν δεχτούμε πως η αύξηση του μέσου μισθού θα είναι και φέτος της τάξης των 70 – 75 ευρώ, ώστε να φτάσει στα 1.320 ευρώ, αυτό δείχνει μια σωρευτική αύξηση της τάξης του 12,3% (από τα 1.176 του 2022 στα 1.320 ευρώ του 2024).

Η αύξηση αυτή του μέσου μισθού είναι μακράν μικρότερη από το ράλι του πληθωρισμού την ίδια περίοδο, τόσο του γενικού δείκτη (16,3%) όσο – πολύ περισσότερο – του πληθωρισμού τροφίμων (27,7%).

Σε αυτό το περιβάλλον δεν είναι έκπληξη που τα στοιχεία της Eurostat έδειξαν ότι οι Έλληνες έχουν την δεύτερη χαμηλότερη αγοραστική δύναμη στην Ευρώπη, μετά τους Βούλγαρους…

Διαβάστε επίσης:

Κυριάκος Μητσοτάκης: Τα 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ θα ξεπεράσει το κόστος της ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας
Ζαχαράκη: Στο νέο “Σπίτι μου” διευρύνουμε τα ηλικιακά όρια και εξετάζουμε διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων
Ηλεκτρονικές δημοπρασίες για αιγιαλό και παραλίες: Ισχυρό το ενδιαφέρον της αγοράς – Παράταση των δημοπρασιών έως 28 Ιουνίου