Τελικά συνέβη κι αυτό. Η Αμερική επιβεβαίωσε την σύγκρουση πολιτισμών, καταρχάς μέσα στην ίδια την κοινωνία της και κατ’ επέκταση διεθνώς. Η σύγκρουση δεν έχει σαφή όρια, όμως. Έννοιες και θέσεις έχουν απωλέσει το νόημα τους, καθώς η ερμηνεία τους είναι κατά το δοκούν, ανάλογα με την ακραία ρητορική που υιοθετείται. Γι’ αυτό η ιδεολογική σύγκρουση θα συνεχιστεί, ο διχασμός θα βαθύνει και μετά από μία τετραετία (αν δεν έχει δολοφονηθεί μέχρι τότε) ο Τραμπ θα αφήσει μία Αμερική σε χειρότερη μοίρα από αυτήν που την βρίσκει σήμερα.

Ο διχασμός είναι βαθύς επειδή ανάγεται σε θέματα αξιών. Ένα μεγάλο μέρος της Αμερικής είναι κατά της μετανάστευσης, της πολυπολιτισμικότητας,  της πολιτικής ορθότητας, των αμβλώσεων, της χαλαρότητας κατά του εγκλήματος. Επειδή πρόκειται για σύστημα αξιών, «τα κεφάλια είναι αγύριστα».

Προσέξατε, όμως: η οικονομία ανησυχεί τους Αμερικανούς πολίτες ακριβώς την εποχή που βρίσκεται σε ανοδική πορεία. Το πρόβλημα, επομένως, μάλλον εστιάζεται στο γεγονός ότι τα οφέλη της ανάπτυξης δεν διαχέονται στην ευρύτερη οικονομία. Λαθεμένα η πλειοψηφία πιστεύει ότι ο Τραμπ θα το διορθώσει. Το αντίθετο συνέβη στην διάρκεια της προηγούμενης θητείας του, το ίδιο θα συμβεί και τώρα: οι ανισότητες θα αυξηθούν. Είναι κι αυτό μέρος της σύγχυσης που επικρατεί στα μυαλά των υποστηρικτών του και ξεκάθαρη στρέβλωση του καπιταλισμού του 21ου αιώνα.

Η στρατηγική συμμαχία

Στην Ελλάδα εκφράζονται τολμηρά και αληθοφανή λόγια για την στρατηγική συμμαχία με την Αμερική. Θα κρατούσα μικρό καλάθι για δύο λόγους: Ο Τραμπ είναι απρόβλεπτος και, επιπλέον, δεν διάκειται ιδιαίτερα φιλικά προς την Ε.Ε. Στην ουσία δεν την κατανοεί – ακριβώς επειδή η ίδια η Ε.Ε. έχει εξελιχθεί σ’ ένα τεράστιο γραφειοκρατικό μόρφωμα (ο Τραμπ έτσι κι αλλιώς σιχαίνεται την γραφειοκρατία) χωρίς ισχυρό κέντρο λήψης αποφάσεων. Μία ομοσπονδία κρατών που προφασίζονται ότι είναι πολιτείες, χωρίς την συνεκτική ουσία μίας προεδρίας αλά Τραμπ. Επομένως, δεν έχει τον σεβασμό του Τραμπ.

Αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς, ως χώρα, πρέπει να αλλάξουμε πολιτική, αλλά ότι οφείλουμε να προετοιμαστούμε για το απρόβλεπτο. Πάρτε παράδειγμα τους δασμούς.

Όταν (όχι αν) επιβληθούν η επίπτωση τους θα είναι αρνητική από πλευράς μειωμένης ζήτησης, ακριβότερων τιμών και, ίσως, αύξησης της ανεργίας.

Μόνο αυτό αρκεί για να κατανοηθεί ότι η πολιτική των ad hoc επιδομάτων που αποτελεί πυλώνα της πολιτικής της Ν.Δ. οφείλει να περάσει στο ράφι και η χώρα να προετοιμαστεί για περίοδο με ρυθμούς ανάπτυξης χαμηλότερους απ’ ότι είχε προγραμματίσει—με ότι αυτό συνεπάγεται πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά.

Έτερο παράδειγμα η Τουρκία. Ο Τραμπ θαυμάζει τον Ερντογκάν, δεν δίστασε όμως να του κλείσει την πόρτα στα F-35. Σύμμαχος μεν, αλλά με τους όρους του Τραμπ δε. Καλύτερα να προετοιμαστούμε για περίοδο με ίσως μεγάλα σκαμπανεβάσματα στο τρίγωνο Ελλάδα-Τουρκία-Αμερική, παρά να μετράμε κάθε ημέρα αν το αποτύπωμα είναι θετικό ή αρνητικό. Κι ας κρατάμε …ένα γερό μπαστούνι.

Τρίτο παράδειγμα η Ουκρανία. Όταν (όχι αν) ο Τραμπ σταματήσει την ροή των όπλων προς το Κίεβο, η Ε.Ε. θα βρεθεί στην χειρότερη και πιο κρίσιμη θέση της ιστορίας της: μόνη της και να θέλει δεν θα μπορεί να στηρίξει την Ουκρανία, οπότε θα είναι υποχρεωμένη να δεχτεί τη νίκη της Ρωσίας στο κατώφλι της, την ενίσχυση των διασπαστικών τάσεων που έχουν ήδη εκδηλωθεί (Ουγγαρία, Σλοβακία) και την σύγκρουση ανάμεσα στους υπέρμαχους της Γερμανικής οικονομικής ορθοδοξίας και τους υποστηριχτές της έκδοσης ευρωπαϊκών ομολόγων για την κοινή άμυνα. Που θα σταθεί η χώρα μας στην μάχη για την ταυτότητα και το μέλλον της Ευρώπης;

Από τα παραδείγματα αυτά προκύπτουν κάποιες υποδείξεις – προς την κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Επειδή είμαι μάλλον σίγουρος ότι η αντιπολίτευση δεν θα ακούει και ρομαντικός ότι η κυβέρνηση μπορεί να ακούσει την συνισταμένη των φωνών που θα την προτρέψουν προς την ίδια κατεύθυνση, προσθέτω μία ακόμη φωνή στην έκκληση, πρώτον να σταματήσουν οι εσωκομματικές αντιπαραθέσεις, δεύτερον να επιλεγούν τα πλέον κατάλληλα άτομα για την κάθε θέση μακριά από κομματικές προδιαγραφές και ισορροπίες και, τρίτον, να αποκατασταθεί η ομαλότητα και η αποτελεσματικότητα στο Μαξίμου.

Δεν μπορεί τάχα ο Μητσοτάκης άνετα να σηκώσει το πολιτικό κόστος π.χ. της επαναφοράς Μπρατάκου – Παπασταύρου, της αλλαγής στα υπουργεία Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Αλλαγής (καθώς ο Κικίλιας ίσα που κρατά το κεφάλι πάνω από το νερό στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας, και έχει παντελώς ξεχάσει την κλιματική κρίση), καθώς και Αγροτικής Ανάπτυξης. Γιατί άραγε πέρασε μία ολόκληρη τετραετία άπραγη, ενώ ο Φλωρίδης έφερε τα πάνω-κάτω στην δικαιοσύνη μέσα σ’ ένα εξάμηνο;

Ας μην εθελοτυφλούμε. Η χώρα μας ήδη δεν μένει μακριά από την σύγκρουση για την πολυπολιτισμικότητα, την πολιτική ορθότητα, την μετανάστευση, την ανισότητα.

Θα το γράψω ξανά ότι η παράθεση ευνοϊκών μακροοικονομικών στοιχείων δεν σημαίνει τίποτα όταν το μηνιάτικο δεν φτάνει ούτε για το εικοσαήμερο.

Κι όταν οι μονοπωλιακές και ολιγοπωλιακές στρεβλώσεις στις αγορές κρατούν τις τιμές υψηλά. Είναι ερώτημα αν  είναι πολλοί στους κυβερνητικούς κύκλους που έχουν πλήρως κατανοήσει τι σημαίνει «καθημερινότητα». Ή, που έχουν συνειδητοποιήσει ότι Τραμπ ελλοχεύουν και στην χώρα μας.

Διαβάστε επίσης

Ας ανησυχήσουμε για τα εν οίκω μας, όχι μόνο για τα εν ΗΠΑ