Παρά το ότι η Ελλάδα κατέγραψε άλλη μία τουριστική χρονιά-ρεκόρ, αφού προσέλκυσε πάνω από 31,1 εκατομμύρια επισκέπτες, οι οποίοι συντέλεσαν ώστε η συμβολή του τουρισμού στο ΑΕΠ της χώρας να φθάσει το 30% – η άμεση συμβολή του τουρισμού ανήλθε, το 2023, στο 13% του ΑΕΠ, το οποίο φθάνει στο 30% εφόσον συνυπολογιστούν οι λεγόμενοι πολλαπλασιαστές των επιμέρους κλάδων της οικονομίας (καταλύματα, εστίαση, θαλάσσιες/οδικές/εναέριες μεταφορές, εμπόριο, ψυχαγωγία, ταξιδιωτικά γραφεία, ενοικίαση αυτοκινήτων, συνέδρια) – τα προβλήματα της τουριστικής αγοράς είναι ακόμα αρκετά και τα περισσότερα διαχρονικά.

Έτσι, παρά τις προσπάθειες που γίνονται ιδίως τα τελευταία χρόνια από την Πολιτεία έτσι ώστε να επιλυθούν χρόνια προβλήματα της εγχώριας τουριστικής αγοράς, η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την χαμηλή μέση δαπάνη ανά επισκέπτη (με βάση στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος την τελευταία διετία η μέση αυτή δαπάνη μειώθηκε κατά 14%), τον περιορισμό της τουριστικής περιόδου κυρίως τους θερινούς μήνες και ιδίως στα νησιά (και μέχρι πρόσφατα στα πιο προβεβλημένα).

Φαίνεται λοιπόν ότι ο στόχος θα πρέπει να είναι όχι μόνο η αύξηση της επισκεψιμότητας της Χώρας, αλλά, και κυριότερα, η αύξηση της μέσης δαπάνης ανά επισκέπτη, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου ώστε να μην περιοριζόμαστε στο μοντέλο «ήλιος και θάλασσα», η διασπορά των επισκεπτών και στα λιγότερα προβεβλημένα νησιά αλλά και στην ηπειρωτική χώρα, έτσι ώστε ο τουρισμός να συμβάλει ακόμα περισσότερο στην ελληνική οικονομία, αποφεύγοντας φαινόμενα υπερτουρισμού και συνακόλουθα αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών, και διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων της χώρας.

Για την επίτευξη του πιο πάνω στόχου, αλλά και για τη γενικότερη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος της Χώρας και την βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, η Πολιτεία έχει προβεί σε σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, μία από τις πιο πρόσφατες των οποίων είναι ο ν. 5121/2024 (ΦΕΚ Α’ 106/15.7.2024).

Σκοπός του νέου νόμου, που τιτλοφορείται «Ενίσχυση των τουριστικών υποδομών και της τουριστικής εκπαίδευσης, επικαιροποίηση του πλαισίου άσκησης του επαγγέλματος των ξεναγών και των χρονομεριστικών μισθώσεων, ρυθμίσεις τουριστικών φορέων και άλλες διατάξεις για την ενίσχυση του τουρισμού», είναι, στο πλαίσιο της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, και μεταξύ άλλων:

(α) η επίλυση των πολεοδομικών και αδειοδοτικών ζητημάτων που αντιμετωπίζουν τα τουριστικά καταλύματα, των προβλημάτων χωροθέτησης των τουριστικών λιμενικών εγκαταστάσεων και των κωλυμάτων περιβαλλοντικής αδειοδότησης των ορειβατικών καταφυγίων,

(β) η προώθηση ειδικότερων μορφών εναλλακτικού τουρισμού, ιδίως δε του ιατρικού τουρισμού, των κέντρων αναζωογόνησης (spa), του οινοτουρισμού, και του αλιευτικού τουρισμού,

(γ) η ενίσχυση της τουριστικής εκπαίδευσης.

Μεταξύ των κυριότερων ρυθμίσεων του νέου νόμου είναι οι ακόλουθες:

(i) Στα τουριστικά καταλύματα προστίθεται και η οργανωμένη τουριστική κατασκήνωση πολυτελούς διαβίωσης, το λεγόμενο glamping (από το “glamorous” και το “camping”), και προβλέπεται ο τρόπος καθορισμού των τεχνικών προδιαγραφών τέτοιων εγκαταστάσεων και οι όροι λειτουργίας τους.

(ii) Δίνονται κίνητρα για την κατασκευή μικτών τουριστικών καταλυμάτων μικρής κλίμακας, τα οποία συνίστανται, υπό τις προϋποθέσεις του νόμου, στην αύξηση του ποσοστού των δυνάμενων να πωληθούν ή εκμισθωθούν μακροχρονίως τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών σε 30% και στην προσαύξηση, κατά 0,02, του συντελεστή δόμησης αναφορικά με την κατασκευή εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής.

(iii) Προβλέπεται ότι, εντός του χωροθετημένου θαλάσσιου χώρου μαρίνας ή καταφυγίου, επιτρέπεται η τοποθέτηση πλωτών προβλητών και πλωτών εξεδρών, για την προσαύξηση των θέσεων ελλιμενισμού σε ποσοστό έως 10% επιπλέον των εγκεκριμένων, χωρίς η εν λόγω προσωρινή τοποθέτηση (διάρκειας μέχρι πέντε έτη και σε ετήσια βάση μέχρι εννέα μήνες) να λογίζεται ως τροποποίηση της άδειας χωροθέτησης και με την υποχρέωση καταβολής συμπληρωματικού τιμήματος ανά δημιουργούμενη θέση από τον φορέα διαχείρισης της μαρίνας ή του καταφυγίου.

(iv) Στις επιτρεπόμενες χρήσεις γης επί της χερσαίας ζώνης της μαρίνας, προστίθενται τα κτίρια στέγασης Λιμενικών Αρχών, οι σταθμοί ελέγχου διαβατηρίων, οι σταθμοί λυμάτων και οι εγκαταστάσεις Α.Π.Ε., ενώ προβλέπεται ότι ειδικές κατασκευές που είναι απαραίτητες για την εξυπηρέτηση της μαρίνας (πύργος ελέγχου ναυσιπλοΐας, υποσταθμοί και ηλεκτροπαράγωγα ζεύγη για την ηλεκτροδότηση σκαφών, πυροσβεστικό συγκρότημα, οικίσκος σταθμού ανεφοδιασμού καυσίμων και φύλαξης σκαφών, εγκαταστάσεις Α.Π.Ε. κλπ.) επιτρέπεται – κατ’ εξαίρεση της γενικής πρόβλεψης για την ανέγερση κτισμάτων μέχρι της οριογραμμή της ζώνης παραλίας – να χωροθετούνται και να κατασκευάζονται επί λιμενικών έργων.

(v) Επιτρέπεται η τροποποίηση χωροθέτησης των υφιστάμενων, κατά την 1η Ιουλίου 2024, ξενοδοχειακών λιμένων, οι οποίοι βρίσκονται στην παραλία προ των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων.

(vi) Προβλέπονται η σύσταση και τήρηση ηλεκτρονικού μητρώου των παρόχων ιατρικού τουρισμού, οι προϋποθέσεις εγγραφής των παρόχων στο μητρώο αυτό και η χορήγηση Ειδικού Σήματος Παρόχου Ιατρικού Τουρισμού.

(vii) Απλουστεύεται το πλαίσιο έναρξης λειτουργίας των μονάδων ιαματικής θεραπείας, κέντρων ιαματικού τουρισμού θερμαλισμού, κέντρων θαλασσοθεραπείας και κέντρων αναζωογόνησης και πλέον στο πεδίο εφαρμογής του νόμου εντάσσονται και τα κέντρα αναζωογόνησης (spa) όταν λειτουργούν σε συνδυασμό με κύρια τουριστικά καταλύματα ή με εγκαταστάσεις ιαματικού τουρισμού ή με σύνθετα τουριστικά καταλύματα ή με Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης.

(viii) Τροποποιούνται και συμπληρώνονται οι σχετικές διατάξεις του νόμου για την ενίσχυση του οινοτουρισμού και του αλιευτικού τουρισμού.

(ix) Προβλέπονται διατάξεις για την ενίσχυση και αναβάθμιση της τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Συμπερασματικά, πρόκειται για έναν ακόμα νόμο, με τον οποίο η Πολιτεία επιχειρεί να θεραπεύσει παθογένειες και προβλήματα των ασχολούμενων με τον τουρισμό (επιχειρηματιών και εργαζομένων), με απώτερο στόχο τη διαφοροποίηση και τον εμπλουτισμό του εγχώριου τουριστικού προϊόντος στο πλαίσιο της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.

Στο πλαίσιο αυτό, η τουριστική αγορά αναμένει και το νέο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό (η σχετική διαβούλευση για το οποίο ολοκληρώθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο).