Δεν έχει καλά-καλά προλάβει να στεγνώσει το μελάνι στην συμφωνία (;) του Baku του Azerbaijan και όλο το τσίρκο των αντιπροσώπων, τεχνοκρατών, μόνιμου προσωπικού των οργανισμών φεύγει για το Busan της Νοτίου Κορέας όπου θα συζητήσει το θέμα της ρύπανσης από τα πλαστικά.

Από συζήτηση σε συζήτηση, από συνάντηση σε συνάντηση, από υποσχέσεις σε υποσχέσεις, αλλά ουσιαστική πρόοδος δεν υπάρχει.

Αυτό που περισσεύει είναι οι μεγαλόσχημες δηλώσεις, τα υπερβολικά λόγια και τα πολλά…ψέματα. Οι στόχοι τίθενται, όλοι, ή σχεδόν όλοι, δηλώνουν πως θα τους τηρήσουν και η ιστορία τελειώνει εκεί. Με ιερή υποκρισία και πλέρια αγανάκτηση.  Αθώοι δεν υπάρχουν. Κυβερνήσεις και επιχειρήσεις με το ένα χέρι διακηρύσσουν την αδιαπραγμάτευτη βούληση τους να υλοποιήσουν τους κοινούς συμφωνηθέντες  στόχους και με το άλλο αδιάντροπα συνεχίζουν να τους παραβιάζουν. Πύρινοι λόγοι από την μία μεριά, συνειδητή παρέκκλιση από την άλλη.

Ειδικά όσον αφορά τον επιχειρηματικό κόσμο δεν είναι διόλου τυχαίο το γεγονός ότι το θέμα του greenwashing είναι κορυφαίο στην επιχειρηματολογία και στις δημοσιεύσεις των Financial Times. Ο όρος αναφέρεται στην υποκριτική συμπεριφορά επιχειρηματικών κολοσσών που δηλώνουν ότι π.χ. περιορίζουν τις εκπομπές άνθρακα και δίνουν συγκεκριμένα αλλά επιλεκτικά στοιχεία προς απόδειξη, ενώ σε μία βάθος έρευνα αποδεικνύει ακριβώς το αντίθετο.

Ο Tramp, τουλάχιστον είναι σαφής και συνεπής. Δεν πιστεύει στην κλιματική κρίση, δεν θα κάνει κάτι για την αντιμετώπιση της, κατά πάσα πιθανότητα θα αποσύρει ξανά τις ΗΠΑ από την Συμφωνία του Παρισιού. Αντίθετα, η Ε.Ε. αρέσκεται να θέτει υψιπετείς στόχους και μετά να τους…ξεχνά. Σιωπηλά.

Πέρα από την γνωστή αυτή προβληματική κατάσταση, όπου τα μεγάλα κράτη δεν συμμορφώνονται ούτε με την εδώ και μισό αιώνα αρχή του ΟΟΣΑ ότι ο ρυπαίνων πληρώνει, η συνάντηση στο Baku ανέδειξε τα δύο σημαντικά προβλήματα που θα επιτρέψουν την απρόσκοπτη εξέλιξη της κλιματικής κρίσης.

Το ένα ήταν αντικείμενο πρωτοσέλιδων δημοσιεύσεων. Δεν γνωρίζω αν τα ευάλωτα κράτη πράγματι χρειάζονται $1,3 τρις. ετησίως για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, σίγουρα πάντως δεν φτάνουν τα $300 δισ. για τα οποία δεσμεύτηκαν τα αναπτυγμένα κράτη. Ο διχασμός μεταξύ του Παγκόσμιου Νότου και του Παγκόσμιου Βορά καλά κρατεί.

Το δεύτερο πρόβλημα είναι επίσης σοβαρό. Καταβάλλεται μία συνεχής, είναι η αλήθεια, προσπάθεια να υπάρξει παγκόσμια συνεννόηση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Διότι, κι αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα, η κρίση δεν γνωρίζει εθνικά ή άλλα σύνορα. Το πρόβλημα, όμως, είναι διπλό.

Πρώτο, οι συζητήσεις γίνονται στο πλαίσιο ενός συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης που έχει ιδρυθεί, οργανωθεί και σήμερα λειτουργεί με τις αρχές και προδιαγραφές της Δύσης. Όσο κι αν εμείς θεωρούμε ότι αυτό είναι το επιθυμητό, άλλο τόσο άλλοι διαφωνούν και δεν το εμπιστεύονται. Όσο κι αν εμείς θεωρούμε ότι είμαστε καλοπροαίρετοι άλλο τόσο η άλλη πλευρά διαφωνεί. Ουσιαστική, αποτελεσματική παγκόσμια συμφωνία δεν μπορεί έτσι να υπάρξει. Και δεν θα υπάρξει. Εκτός κι αν μία παγκόσμια συμφορά μας υποχρεώσει να συμφωνήσουμε και να πράξουμε – αν δεν θα είναι πολύ αργά.

Δεύτερο, καμία συμφωνία δεν θα είναι αποτελεσματική αν δεν αλλάξει η σημερινή στρεβλή  μορφή του καπιταλισμού. Ένα σύστημα που έχει ως λόγο ύπαρξης του το άμεσο κέρδος δεν μπορεί και δεν πρόκειται να πραγματοποιήσει επενδύσεις σε μακρόχρονο ορίζοντα και με πολύ χαμηλή αν όχι αρνητική άμεση χρηματοπιστωτική απόδοση.

Αυτή η επισήμανση μας οδηγεί σε μία πρόσθετη αρνητική διαπίστωση. Εδώ και περίπου μία πενταετία έχει σταδιακά αναπτυχθεί, κυρίως σε ορισμένους ακαδημαϊκούς κύκλους, μία σειρά από απόλυτα βάσιμα επιχειρήματα, ότι η στρεβλή μορφή του καπιταλισμού του 21^ου αιώνα δεν ευνοεί την φιλελεύθερη δημοκρατία. Πρόσφατο μάλιστα άρθρο της Katharina Pistor στο Project Syndicate φέρει τον τίτλο «Capitalism is driving democracy’s death spiral” ( Ο καπιταλισμός οδηγεί το σπιράλ θανάτου της δημοκρατίας).

Η στήλη αυτή έχει συμβαδίσει με την ανωτέρω θέση εδώ και μία τετραετία – από τότε που πρωτοεμφανίστηκε στο mononews. Στο πλαίσιο αυτό το Baku δεν σηματοδοτεί παρά μία ακόμη (από τις πολλές)  αποτυχία ως προς την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, οπότε και ένα ακόμη βήμα στο σπιράλ θανάτου του σημερινού καπιταλισμού.

Διαβάστε επίσης

Πραγματική φοβέρα ή προετοιμασία για ανακωχή;