Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να βρεθεί κείμενο με πιο καλές προθέσεις και, ταυτόχρονα,  μεγαλύτερη αοριστία από την τελευταία δήλωση του προέδρου του Eurogroup Paschal Donohoe, σχετικά με την δημοσιονομική πολιτική της Ε.Ε. για το 2025.

Το σώμα ακολουθεί τις αρχές της χρηστής διοίκησης και επιχειρεί να τις εφαρμόσει λέγοντας στις αγορές ότι βασική κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής θα τείνει να είναι ελαφρά περιοριστική. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό, μάλλον ουδείς γνωρίζει συμπεριλαμβανομένου του Eurogroup.

Η λέξη «ελαφρά» μπορεί προφανώς να έχει άλλη έννοια σε μία οικονομία όπως η ελληνική και τελείως άλλη στην Γερμανική. Η προσπάθεια, εξάλλου, να καθοριστεί η συνολική δημοσιονομική θέση της Ευρωζώνης υποφέρει από τα ίδια ακριβώς προβλήματα που αντιμετωπίζει  αντίστοιχα – και πιο εξελιγμένη προσπάθεια – η νομισματική πολιτική.

Η ιδέα του ενός μεγέθους για όλους δημιούργησε τεράστια προβλήματα ανισότητας στις συναλλαγές, και αναπόφευκτα στις ροές κεφαλαίων, ώστε να έχει οδηγήσει σε μάλλον σημαντικές αλλαγές στους υπολογισμούς και κανόνες για το δημόσιο χρέος και το δημοσιονομικό έλλειμμα. Το πρόβλημα, όμως, της ενιαίας πολιτικής παραμένει και δεν πρόκειται να επιλυθεί αν η ευρωζώνη δεν αποκτήσει ανεξάρτητη και ισχυρή κεντρική τράπεζα με το δικαίωμα να εκδίδει χρήμα.

Η προσέγγιση όπου –κατά το Γερμανικό δόγμα—είναι εφικτή η απομόνωση της δημοσιονομικής από τη νομισματική πολιτική, στερείται οικονομικής λογικής και γι’ αυτό έχει αποτύχει. Ο «εγκλεισμός» της δημοσιονομικής πολιτικής στον ζουρλομανδύα των άκαμπτων κανόνων του Συμφώνου Ανάπτυξης και Σταθερότητας δεν είχε μόνο αρνητικά οικονομικά αποτέλεσμα, είχε και πολιτικά.

Το μόνο νέο, στην δήλωση του Eurogroup είναι πολύ… παλιό: η επιβεβαίωση ότι η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση και οι αμυντικές δαπάνες θα έχουν προτεραιότητα στις επενδύσεις – μέρος των οποίων θα χρηματοδοτηθεί από την μείωση των μέτρων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.

Είναι δύσκολο να θεωρηθεί, λοιπόν, ότι οι δηλώσεις αυτές υποδηλώνουν κατευθύνσεις που υιοθετεί η Ε.Ε. — καθώς είναι γνωστές εδώ και πολλούς μήνες. Αντίθετα, άμεσα και έμμεσα, η δήλωση αποσαφηνίζει ότι ο κύριος παράγων είναι η αβεβαιότητα – οπότε επικρατεί η λογική «σχεδιάζουμε μεν, αλλά ο Θεός μπορεί να γελά με τα σχέδια μας».

Στην τρίτη δεκαετία του 21^ου αιώνα, η μεγαλύτερη δύναμη του πλανήτη είναι και η πλέον απρόβλεπτη και  ταυτόχρονα δυνητικά η πλέον ευάλωτη. Η Ε.Ε. σχεδιάζει πάνω σε μία ουδέτερη γραμμή, καθαρά τεχνοκρατική. Οι εκλογές στις ΗΠΑ το Νοέμβριο είναι, όμως, αυτές που θα καθορίσουν το μέλλον.

Αν εκλεγεί ο Tramp η Ε.Ε. θα κληθεί να αλλάξει άρδην το σύνολο των πολιτικών της – για την οικονομία, την κοινωνία, την άμυνα. Και το κρίσιμο ερώτημα τότε θα είναι αν θα μπορέσει να ανταποκριθεί;

Αν επανεκλεγεί ο Biden, η πορεία θα είναι πιο ορατή, πιο ομαλή. Υπάρχουν, όμως,  άλλοι γεωπολιτικοί κυρίως παράγοντες που θα επηρεάζουν τις εξελίξεις – από την Ρωσία του Putin μέχρι την οικονομικά αδύναμη Κίνα του Xi, ώστε οι προβλέψεις είναι σχεδόν ανέφικτες.

Στο πλαίσιο αυτό, αν όχι τι άλλο, η αοριστία του Eurogroup δείχνει ρεαλισμό και αυτογνωσία. Διότι το πραγματικό μήνυμα δεν είναι οικονομικό, είναι πολιτικό. Μήνυμα που απλά επιβεβαιώνει ότι το μόνο βέβαιο είναι η αβεβαιότητα.

Διαβάστε επίσης

Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στην δημοκρατία