Θεωρώ ότι καμία κυβέρνηση της μεταπολίτευσης δεν έχει αντιμετωπίσει τις κρίσεις με τις οποίες ήρθε κατάφατσα η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Η θεομηνία Daniel είναι μία από αυτές και για ένα πράγμα μπορούμε να είμαστε σίγουροι: τέλος δεν θα υπάρξει. Ο άνθρωπος αγνόησε την φύση και αυτή εκδικείται.

Πέρα από την κλιματική κρίση, όμως, υπάρχει σωρεία άλλων κρίσιμων προβλημάτων. Και δεν αναφέρω στο θέμα του κράτους με το οποίο έχω ασχοληθεί τις τελευταίες ημέρες – μολονότι η εν ψυχρώ δολοφονία του άτυχου νέου άμεσα άπτεται της παιδείας που επιλέγουμε για να μορφώσουμε τους πολίτες, της ανεπαρκούς λειτουργίας των εποπτικών αρχών που οδηγεί σε ατιμωρησία, του ήθους που μας διακρίνει ως κοινωνία.

Αναφέρομαι κυρίως στην οικονομία και την τεχνολογία – δύο τέρατα τα κεφάλια των οποίων έχουν ξεκινήσει να ανυψώνονται απειλητικά.

Για την οικονομία δύο είναι να ανησυχητικά στοιχεία – τουλάχιστον στην παρούσα φάση.

Το ένα είναι μήνυμα που μας έρχεται από την Ευρώπη. Με την Γερμανική οικονομία σε σαφή ύφεση, η Γερμανική κυβέρνηση υιοθετεί πολιτική λιτότητας. Μολονότι ο πληθωρισμός στην συγκεκριμένη χώρα οφείλεται πρωταρχικά στην απώλεια της φτηνής Ρωσικής ενέργειας και στην συρρίκνωση της αγοράς της Κίνας, οι ιδεοληπτικοί Γερμανοί εμμένουν στην μάχη κατά του πληθωρισμού μέσω της μείωσης της ζήτησης.

Το πρόβλημα είναι πως θα συμπαρασύρουν το σύνολο της Ευρώπης στον ολισθηρό δρόμο τους προς τον στασιμοπληθωρισμό.

Η Ελλάδα δεν θα αποτελέσει εξαίρεση.

Στον ίδιο καμβά της οικονομίας, η εμμονή στην μόχλευση του τουρισμού και των ακινήτων για την ανάπτυξη και η συνέχιση της πολιτικής των πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων, για πέντε χρόνια τώρα ενέχει πολιτικούς και κοινωνικούς κινδύνους. Ο υπέρ-τουρισμός αναγνωρίζεται ήδη ως πρόβλημα. Η διαφορά ανάμεσα στο ΑΕΠ και το εθνικό εισόδημα αυξάνεται, τα παιγνίδια των επενδυτών δεν έχουν τέλος. Η συνεχιζόμενη παραμέληση της αγροτικής ανάπτυξης και της ελαφράς βιομηχανίας δεν δικαιολογούνται – ούτε θεωρητικά, ούτε πολιτικά.

Μπορεί να πάρουμε την επενδυτική βαθμίδα αλλά να ανακαλύψουμε ότι η διεύρυνση των ανισοτήτων φέρνει κοινωνική αναταραχή, ενώ η Ευρώπη θα μας υποχρεώνει να σφίγγουμε τα λουριά.

Η τεχνολογία, παράλληλα, κινείται με απίθανους ρυθμούς. Ουσιαστικά κανείς δεν γνωρίζει που πάμε. Οι αλλαγές και ανακατατάξεις που φέρνει ξεπερνούν τις ικανότητες μας κατανόησης. Και μπορεί μεν ο φόβος για την υποδούλωση του ανθρώπου από την τεχνητή νοημοσύνη να είναι υπερβολικός, δεν είναι όμως αυτός για τον τεχνολογικό διχασμό – καθώς σημαντικά στρώματα της κοινωνίας αδυνατούν είτε να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, πολύ περισσότερο να συμμετάσχουν σ’ αυτές. Για την αποκόμιση οικονομικών ωφελειών καλύτερα να μην μιλήσουμε. Παραμένει προνόμιο των ολίγων, καθώς οι εταιρείες τεχνολογίας έχουν πλέον πάρει την θέση των  θρησκευτικών ναών.

Η νέα εποχή που ήδη ανέτειλε απαιτεί την ύπαρξη ενός ισχυρού αλλά με ενσυναίσθηση κράτους. Όταν δεν το χρειαζόμασταν το ζητούσαμε. Τώρα που το ζητάμε, δεν μπορεί να ανταποκριθεί.

Οι μεταρρυθμίσεις απαιτούν χρόνο και οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις μεγάλο χρόνο.  Με τον covid χάθηκε η ευκαιρία να γίνει το μεγάλο άλμα στην υγεία. Έστω και τώρα, πολύ σωστά η κυβέρνηση αποφάσισε να ρίξει βάρος στους τρεις μεγάλους ασθενείς: παιδεία, δικαιοσύνη, υγεία. Μαζί και χωριστά αποτελούν μέρος του κράτους που θέλουμε, που χρειάζεται να μεταρρυθμίσουμε.

Το κράτος, όμως, είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο. Είναι το σύνολο των ιστοριών που λέμε γι’ αυτό, είναι ο πυκνός ιστός των νοοτροπιών, ερμηνειών, φαντασιών που του αποδίδουμε και του «κτίζουμε» έτσι έτσι την υπόστασή του —  πέρα από τα φθαρτά υλικά που επίσης το απαρτίζουν.

Αυτό το κράτος πρέπει να αναμορφώσει η κυβέρνηση – διαφορετικά και οι άλλες μεταρρυθμίσεις θα κινδυνεύσουν να πάνε…στράφι.

Χρόνος, δε, δεν υπάρχει.

Διαβάστε επίσης

Η ώρα της αλήθειας για την τοπική αυτοδιοίκηση